Αγάπη και δικαιοσύνη
Ricoeur Paul 1913-2005
Εκκρεμές (2009)
Πώς να αποφύγουμε την υπερβολή ή την κοινοτοπία όταν μιλούμε για αγάπη; Ένας τρόπος να ανοίξουμε έναν δρόμο ανάμεσα σ' αυτά τα δύο άκρα συνίσταται στο να προσανατολίσουμε τις αναλύσεις μας στη διαλεκτική μεταξύ αγάπης και δικαιοσύνης. Υπό τον όρο "διαλεκτική" ο Πωλ Ρικέρ εννοεί εδώ αφενός την αναγνώριση της πρωταρχικής ασυμμετρίας ανάμεσα στις δύο έννοιες και αφετέρου την αναζήτηση πρακτικών διαμεσολαβήσεων. Μια τέτοια διαλεκτική διαμεσολάβηση επιτελείται, κατά τον Γάλλο διανοητή, στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο και πιο συγκεκριμένα στο κεφ. Στ', εκεί όπου το καινοτόμο αίτημα:...
Γλώσσα και συμβολική εξουσία
Bourdieu Pierre 1930-2002
Καρδαμίτσα (1999)
Στον παρόντα τόμο συγκεντρώνονται εξαιρετικά πρωτότυπα κείμενα του Πιερ Μπουρντιέ για τη γλώσσα και τις σχέσεις μεταξύ γλώσσας, εξουσίας και πολιτικής. Οι παραδοσιακές προσεγγίσεις για τη γλώσσα, όπου συμπεριλαμβάνονται οι γλωσσολογικές θεωρίες του Σωσύρ και του Τσόμσκυ καθώς και η θεωρία των ομιλιακών ενεργημάτων που εκπονήθηκε από τον Ώστιν και άλλους, δέχονται τη ρωμαλέα κριτική του Μπουρντιέ. Η γλώσσα, μέσο επικοινωνίας, θα πρέπει επίσης να εξετάζεται και ως μέσο συμβολικής εξουσίας - όπου η "συμβολική εξουσία" νοείται από τον Μπουρντιέ όχι τόσο ως ένας ειδικός τύπους ε...
Δυσφορία στην αισθητική
Rancière Jacques
Εκκρεμές (2018)
Αλλά η "αυτονομία" της τέχνης δεν είναι πια η σκηνή μιας αντίφασης η οποία καταθέτει μαρτυρία για μια αλλοτρίωση που πρέπει να εξαλειφθεί. Εκείνο που παράγει ο καλλιτέχνης δεν είναι πια το παιχνίδι μιας αντίφασης. Είναι η εγγραφή ενός σοκ. Αυτό που παρουσιάζει το σοκ εξακολουθεί να είναι μια αλλοτρίωση, όμως μια αλλοτρίωση ανυπέρβλητη. Ο double bind δεν ανήκει πια στο έργο. Είναι το σημάδι μιας συνθήκης, της συνθήκης του όντος που είναι υποταγμένο στην αισθητή συνθήκη: είτε υποταγή στο αισθητό που μας ασκεί βία είτε απουσία αισθητού, δηλαδή θάνατος. Αν η τέχνη οφείλει να...
Εβραϊκή ιστορία και μνήμη
Συλλογικό έργο
Πόλις (1998)
Ο συλλογικός αυτός τόμος θίγει ζητήματα σχέσεων μνήμης και ιστορίας, με αφετηρία στοχασμού το κορυφαίο γεγονός φρίκης της ευρωπαϊκής ιστορίας του 20ου αιώνα, τη γενοκτονία των Ευρωπαίων Εβραίων από το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας. Σήμερα, πάνω από πενήντα χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την αποκάλυψη της ύπαρξης και της φύσης των στρατοπέδων εξοντώσεως, η συζήτηση γύρω από τα θέματα αυτά έχει αναζωπυρωθεί διεθνώς περισσότερο από ποτέ. Πώς προσεγγίζεται το γεγονός της οργανωμένης αυτής γενοκτονίας από την άποψη της ιστοριογραφίας, της διδασκαλίας του σ...
Εγκώμιο της φιλοσοφίας και άλλα δοκίμια
Merleau - Ponty Maurice 1908-1961
Εκκρεμές (2005)
Η φιλοσοφία που έχει μπει σε βιβλία έχει πάψει να επερωτά τους ανθρώπους. Ό,τι ασυνήθιστο και σχεδόν αβάσταχτο διαθέτει έχει κρυφτεί στην ευπρεπή ζωή των μεγάλων συστημάτων. Για να ξαναβρούμε ακέραιη τη λειτουργία του φιλοσόφου, πρέπει να θυμηθούμε ότι ακόμα και οι φιλόσοφοι-συγγραφείς που διαβάζουμε και που είμαστε δεν έπαψαν ποτέ να αναγνωρίζουν ως ταγό τους έναν άνθρωπο που δεν έγραφε, δεν δίδασκε, τουλάχιστον σε κρατικές έδρες, απευθυνόταν σε όποιους συναντούσε στον δρόμο και αντιμετώπισε δυσκολίες με την κοινή γνώμη και τις αρχές, πρέπει να θυμηθούμε τον Σωκράτη.
Επινοώντας την καθημερινή πρακτική
Certeau Michel de
Σμίλη (2010)
O Μισέλ ντε Σερτώ (1925-1986), φιλόσοφος, ιστορικός των μυστικιστικών κειμένων από την Αναγέννηση ως την κλασική εποχή, μέλος της Εταιρείας του Ιησού και καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (έδρα Ιστορικής ανθρωπολογίας των θρησκευτικών πεποιθήσεων), με τα ενδιαφέροντά του να εκτείνονται από την ανθρωπολογία ως τη γλωσσολογία και από την ψυχανάλυση ως την πολεοδομία, υπήρξε ένα αντικομφορμιστικό πνεύμα που εκπαίδευσε στην έρευνα πολυάριθμους φοιτητές στο Παρίσι και σε όλη την Ευρώπη, καθώς επίσης στη Βόρεια και τη Νότια Αμερική. Το έργο του, πρωτότυπο και δυνα...
Η αναλύουσα κατάσταση
Donnet Jean-Luc
Επέκεινα (2016)
Η απόπειρα ορισμού της αναλυτικής μεθόδου συναντά ευθύς εξ αρχής την αντίθεση ανάμεσα στο στοιχείο μιας ελεγχόμενης οργάνωσης, όπως υποδηλώνει ο όρος "μέθοδος", και την παραίτηση από τον έλεγχο, όπως προϋποθέτει ο ελεύθερος συνειρμός. Χρειαζόταν ασφαλώς αυτό το παράδοξο ενός μεθοδικού παραλογισμού προκειμένου να ανοιχτεί το Ασδ σε μια ορθολογική διερεύνηση. H μέθοδος, στην εμμένειά της, συνταυτίζεται με τον τρόπο με τον οποίο ο ψυχισμός αποδεικνύεται ικανός να παραγάγει μια συνειρμική ακολουθία όπου και να εντοπίσει εκ των υστέρων μια ασυνείδητη λογική. Aν το καλοσκεφτείς,...
Η γέννηση της κλινικής
Foucault Michel 1926-1984
Νήσος (2012)
"H έρευνα η οποία επιχειρείται εδώ προϋποθέτει το σκόπιμο πρόταγμα να είμαστε ιστορικοί και ταυτόχρονα κριτικοί, στο βαθμό που το ζητούμενο είναι, πέρα από κάθε πρόθεση καθοδήγησης, να προσδιοριστούν οι συνθήκες που κατέστησαν δυνατή την ιατρική εμπειρία όπως τη γνώρισε η νεότερη εποχή. Ας γίνει σαφές ότι το βιβλίο αυτό δεν γράφτηκε υπέρ μιας ιατρικής και εναντίον μιας άλλης ή εναντίον της ιατρικής και υπέρ της απουσίας ιατρικής. Εδώ, όπως και αλλού, πρόκειται για μια μελέτη που προσπαθεί να ανασύρει μέσα από την πυκνότητα του λόγου τις συνθήκες της ιστορίας του. Εκε...
Η διάκριση
Bourdieu Pierre 1930-2002
Εκδόσεις Πατάκη (2002)
"Η διάκριση", ένα από τα πιο σημαντικά βιβλία του Pierre Bourdieu και της ιστορίας της κοινωνιολογίας, παρουσιάζει τη γενετική ανθρωπολογία της εξουσίας με έμφαση στη συμβολική διάσταση, που χαρακτηρίζει το έργο του συνολικά. Με αφορμή την ανάλυση του γούστου, θεμελιώδους έκφρασης της κοινωνικής αναγκαιότητας, ως εργαλείου και διακυβεύματος των ταξινομητικών αγώνων μέσω των οποίων οι κοινωνικές ομάδες, προσπαθώντας να διατηρήσουν ή να βελτιώσουν τη θέση τους, επιχειρούν να επιβάλουν το βιοτικό τους ύφος ως το μόνο νόμιμο, ο Pierre Bourdieu επαναφέρει τον homo aestheticus στ...
Η ζωή η ίδια
Taibo II Paco Ignacio
Άγρα (1997)
Σε ενάμιση χρόνο δύο αρχηγοί της δημοτικής αστυνομίας της Σάντα Άννα, της "κόκκινης" κωμόπολης του βόρειου Μεξικού, δολοφονήθηκαν. Ο Χοσέ Δανιέλ Φιέρρο, διάσημος συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων, δέχεται να τους διαδεχθεί, προσφέροντας το διεθνώς γνωστό όνομά του ως ασπίδα εναντίον των πληρωμένων φονιάδων και των εμπόρων ναρκωτικών, των πουλημένων συνδικαλιστών και των διεφθαρμένων κομματαρχών που με την ανοχή της πολιτειακής κυβέρνησης λυμαίνονται την πόλη, προσπαθώντας να καταλύσουν την κυριαρχία του κόκκινου Δήμου. Σύντομα ο νιόβγαλτος αρχηγός της αστυνομίας θα β...
Η κατάκτηση της Αμερικής
Todorov Tzvetan 1939-2017
Νήσος (2004)
"Θέλω να μιλήσω για την ανακάλυψη του άλλου και το εγώ... Μπορούμε να ανακαλύψουμε τους άλλους σ' εμάς, να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν αποτελούμε μια υπόσταση ομοιογενή και ριζικά ξένη προς όλα όσα δεν είναι εμείς: το εγώ είναι ένας άλλος. Οι άλλοι όμως είναι επίσης ο καθένας και ένα εγώ..." "Επέλεξα να διηγηθώ μια ιστορία. Πλησιέστερη στο μύθο παρά στην επιχειρηματολογία, διακρίνεται ωστόσο από αυτόν σε δύο επίπεδα: πρώτα επειδή είναι μια αληθινή ιστορία (κάτι που ο μύθος μπορούσε αλλά δεν όφειλε να είναι), έπειτα επειδή το κύριο ενδιαφέρον μου δεν είναι τόσο ιστορικό όσο...
Η πολιτική κυριαρχία
Montlibert Christian de
Καρδαμίτσα (2006)
Όλα δείχνουν ότι είναι δύσκολο να συλλάβει κανείς την «ουσία» της πολιτικής. Κι αυτό διότι η πολιτική έχει καταλήξει να είναι μια αυτόνομη κοινωνική πρακτική με τα ενδιαφέροντα της, τον τρόπο λειτουργίας της, τη δικής της επαγγελματοποίηση. Οριακά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της είναι πως δεν διαθέτει κανένα, κι έτσι μπορεί να χρησιμοποιεί όλα τα μέσα για να επιβάλει την κυριαρχία της σε όλες τις άλλες μορφές κυριαρχίας. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, όλοι οι παράγοντες του πολιτικού πεδίου συγκαλύπτουν την κυριαρχία που ασκούν τόσο πιο καλά όσο...
Η σκιά της σκιάς
Taibo II Paco Ignacio
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2011)
Μεξικό, 1922: Τέσσερις τυχοδιώκτες φίλοι συνατιούνται τα βράδια στο μπαρ του ξενοδοχείου "Ματζέστικ", για να παίξουν ντόμινο. Αλλά ένας ρομπονίστας που θα δολοφονηθεί, ένας συνταγματάρχης που θα εκπαραθυρωθεί, και μια μυστηριώδης γυναίκα θα τους παρασύρουν μακριά από το αγαπημένο τους παιχνίδι... Στη "Σκιά της σκιάς' -που θεωρείται από τα καλύτερα βιβλία του θεμελιωτή του νοτιοαμερικανικού νεο-αστυνομικού, Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ-, καθώς εκτυλίσσεται η υπόθεση, το αστυνομικό μυθιστόρημα μετατρέπεται σε μια ιστορία διεθνούς συνωμοσίας. Και το βιβλίο ανασυστήνει γλαφυρά μια...
Η συμβολική ανταλλαγή και ο θάνατος
Baudrillard Jean 1929-2007
Νήσος (2020)
Δεν υπάρχει πια συμβολική ανταλλαγή στις νεωτερικές κοινωνίες, τουλάχιστον όχι ως μορφή που τις οργανώνει. Βέβαια, το συμβολικό δεν παύει να τις στοιχειώνει σαν τον θάνατό τους. Eίναι το σχήμα μιας κοινωνικής σχέσης θεμελιωμένης στην εξολόθρευση της αξίας, που το μοντέλο της παραπέμπει μεν για μας στα πρωτόγονα μορφώματα, όμως η ριζική της ουτοπία αρχίζει να εκρήγνυται σιγά σιγά σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας μας, μέσα στον ίλιγγο μιας εξέγερσης που δεν σχετίζεται πια καθόλου ούτε με την επανάσταση ούτε με τον νόμο της ιστορίας ούτε καν με την «απελευθέρωση» μιας "επιθυμία...
Ιστορίες για γάτες
Καρδαμίτσα (2000)
Κινηματογράφος Ι
Deleuze Gilles 1925-1995
Νήσος (2009)
Το έργο του Ντελέζ δεν είναι μόνο μια φιλοσοφική μελέτη για τον κινηματογράφο, αλλά, κατά κάποιον τρόπο, και μια κινηματογραφικής ματιάς σπουδή στη φιλοσοφία. Η καινοτομία του ως φιλοσοφικού έργου συνίσταται στην αντίληψη του Ντελέζ ότι η φιλοσοφία δεν είναι μια αντανάκλαση κάποιου πράγματος, αλλά παραγωγή εννοιών-εικόνων που μπορούν να κατανοηθούν με τους δικούς τους όρους. Ως μελέτη του κινηματογράφου, η δουλειά του Ντελέζ χαρακτηρίζεται από τη φιλοσοφική και κριτική εξέταση των εννοιών και των εικόνων που από την πλευρά του παράγει το κινηματογραφικό φιλμ. Ο κινηματογ...