Βοκοτόπουλος Παναγιώτης Λ.
Vokotópoulos Panagiótis L.
Ο καθηγητής Παναγιώτης Λ. Βοκοτόπουλος, πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών για το 2007, γεννήθηκε το 1930 στην Αθήνα. Από τον γάμο του με την Έφορο Αρχαιοτήτων Ιουλία Κουλεϊμάνη (1939-1995) απέκτησε τρία παιδιά. Είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Διετέλεσε επιστημονικός συνεργάτης της Θ΄ Εκθέσεως του Συμβουλίου της Ευρώπης "Η Βυζαντινή Τέχνη Τέχνη Ευρωπαϊκή" (1963-1964) και εν συνεχεία Επιμελητής Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (1965-1973, 1975-1976). Υπηρέτησε στην τότε 5η Περιφέρεια Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (Ηπείρου, Αιτωλίας, Ακαρνανίας και Ιονίων Νήσων) με έδρα τα Ιωάννινα. Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το 1976, μετεκλήθη το 1987 στην αντίστοιχη θέση του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου εδίδαξε μέχρι το 1997. Είναι τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 2000 και ξένος εταίρος της Σερβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών. Έχει διευθύνει ανασκαφές στην Ήπειρο και την Ακαρνανία και εργασίες αναστηλώσεως και συντηρήσεως δεκάδων μνημείων και εκατοντάδων εικόνων στην Δυτική Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει δημοσιεύσει 6 βιβλία, 120 άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους και 50 εκθέσεις ανασκαφών και περιοδειών. Το συγγραφικό του έργο αναφέρεται κυρίως στην βυζαντινή εκκλησιαστική αρχιτεκτονική και στην βυζαντινή και μεταβυζαντινή ζωγραφική (τοιχογραφίες, εικόνες και μικρογραφίες χειρογράφων). Έχει διατελέσει επισκέπτης καθηγητής σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Γαλλίας και της Ιταλίας, και έχει κάνει πολυάριθμες εισηγήσεις και ανακοινώσεις σε συνέδρια και δώσει διαλέξεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ευρετήριο των βυζαντινών τοιχογραφιών της Ελλάδος: Ιόνια νησιά
Συλλογικό έργο
Ακαδημία Αθηνών (2018)
"Δύο χρόνια μετά την κυκλοφορία του τόμου "Ανατολική Μακεδονία - Δυτική Θράκη" του Ευρετηρίου των Βυζαντινών Τοιχογραφιών της Ελλάδος, το Κέντρο Έρευνας της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης της Ακαδημίας Αθηνών ευρίσκεται στην ευχάριστη θέση να παρουσιάσει τον τρίτο τόμο της σειράς, αφιερωμένο στα Νησιά του Ιονίου. Λίγα σχετικώς και σε κακή κατάσταση είναι τα κατάλοιπα της μεσοβυζαντινής και της παλαιολογείου μνημειακής ζωγραφικής στην περιοχή αυτή, τα οποία ανά τους αιώνες υπέστησαν μεγάλες καταστροφές από σεισμούς και άστοχες ανθρώπινες επεμβάσεις. Διασώζονται ωστόσο...
Ήπειρος
Μυγδονία (2012)
Η πρώτη μου γνωριμία με την Ήπειρο χρονολογείται στο 1959. Στα τέλη Οκτωβρίου εκείνου του χρόνου, με μια δωδεκαμελή ομάδα του Τμήματος Αθηνών του Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου, ανέβηκα από το χωριό Καταρράκτης την κορυφή Καταφίδι των Τζουμέρκων, του ορεινού όγκου που δεσπόζει βορείως της Άρτης. Καλύτερα γνώρισα την ορεινή Ήπειρο τον μεθεπόμενο χρόνο· τον Ιούλιο του 1961 ανέβηκα στην Τύμφη, τον Σμόλικα και τον Γράμμο, ενώ το 1963 επισκέφθηκα την Δωδώνη, την Νικόπολη και την Άρτα και διέσχισα με δύο φίλους την χαράδρα του Αώου από το Μέτσοβο μέχρι την Κόνιτσα. Αυτό που δεν...
Χειρ Αγγέλου
Συλλογικό έργο
Μουσείο Μπενάκη (2010)
Η έκθεση παρουσιάζει έναν επώνυμο ζωγράφο του 15ου αιώνα, τον Άγγελο Ακοτάντο, που έζησε στη βενετοκρατούμενη Κρήτη. Ένας πολύ σημαντικός αριθμός εικόνων με την υπογραφή Χειρ Αγγέλου έχει σωθεί, καθώς και η ιδιόχειρη διαθήκη του μέσα από την οποία προβάλλει η προσωπικότητα ενός ζωγράφου, που αποτελούσε εξέχον μέλος στην κοινωνία της εποχής του. Αναζητώντας τις απαρχές του ζωγράφου Άγγελου φωτίζουμε την τέχνη της Κωνσταντινούπολης γύρω στο 1400 μέσα από εικόνες και εικονογραφημένα χειρόγραφα και παρακολουθούμε τις μετακινήσεις των ζωγράφων από την πρωτεύουσα του Βυζαντίου στ...
The Hand of Angelos
Συλλογικό έργο
Μουσείο Μπενάκη (2010)
It is hard to imagine a more distinguished group of contributors than the ones assembled here. The catalogue will stand apart from previous scholarship on this subject because it is focused specifically on Crete (and addresses) the kernel of the "Creten question": namely, how did the restless little socially mixed, commercially dynamic cities on the fringe of an island of peasant small-holders assume the artistic mantle of Constantinople and turn it into a Renaissance art-industry? This catalogue addresses that kernel through the person of Angelos. Angelos is the product of...
Ψηφίδες
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2009)
Ο τόμος αυτός είναι αφιερωμένος στη μνήμη της Στέλλας Παπαδάκη-Oekland, καθηγήτριας της Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η Στέλλα Παπαδάκη-Όκλαντ υπήρξε από τα παλαιότερα μέλη του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και συνέβαλε με την ξεχωριστή παρουσία της στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του. Ήταν επίσης δραστήριο μέλος της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών. Το βιβλίο εκδίδεται με πρωτοβουλία των συναδέλφων της. Συμμετέχουν με συμβολές τους δάσκαλοι, συνεργάτες, μαθητές και φίλοι. Περιέχει μελέτες αρχαιολογίας και ιστορίας, με...
Ιερά Μονή Λειμώνος: Ιστορία, παλαιογραφία, τέχνη
Συλλογικό έργο
Μπαρτζουλιάνος Ι. Ηλίας (2009)
Περιέχονται οι εισηγήσεις - Ιωάννης Φουντούλης, "Ιγνάτιος Αγαλλιανός: ο κτίτωρ, ο άγιος" - Αρχιμ. Νικόδημος Παυλόπουλος, "Διακριθέντες μοναχοί της Ιεράς Μονής Λειμώνος" - Απόστολος Σπανός, "Η συλλογή χειρογράφων της Μονής Λειμώνος" - Αθανάσιος Καραθανάσης, "Αντιγραφείς χειρογράφων της Μονής Λειμώνος (16ος-20ός αι." - Κωνσταντίνος Πιτσάκης, "Από τον Λειμώνα της Λέσβου στο "Λεσβιακόν ανθολόγιον". Η ιστορία του υστέρου βυζαντινού δικαίου στα χειρόγραφα της Μονής Λειμώνος. - Παναγιώτης Λ. Βοκοτόπουλος, "Βυζαντινά εικονογραφημένα χειρόγραφα της Μονής Λειμώνος" - Σωτήρι...
Το βιβλίο στο Βυζάντιο: Βυζαντινή και μεταβυζαντινή βιβλιοδεσία
Συλλογικό έργο
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών (2008)
Περιέχονται οι εισηγήσεις: - Αθανάσιος Μαρκόπουλος, "Από τη δομή του βυζαντινού σχολείου. Ο δάσκαλος, τα βιβλία και η εκπαιδευτική διαδικασία" - Γιώργος Θ. Καλόφωνος, "Το όνειρο στο βιβλίο και το βιβλίο στο όνειρο" - Μάγδα Παρχαρίδου - Αναγνώστου, ""Τρώγοντας το βιβλίο": η εικονογραφία της βιβλιοφαγίας και τα εικονολογικά της παράλληλα" - Φεβρωνία Νούσια, "Ανέκδοτο κείμενο περί σκευασίας μελανιού, κινναβάρεως, βαρζίου, καταστατού και κόλλησης χαρτιού (15ος αι.)" - Γεώργιος Μπουδαλής, ""δια το στάχομα..." Μια μαρτυρία για τη διαδικασία της βιβλιοδεσίας και την ορολογ...
Άγιον Όρος
Αγιορειτική Εστία (2008)
Ο ομώνυμος κατάλογος της έκθεσης που πραγματοποιήθηκε στους χώρους της Αγιορειτικής Εστίας τον Μάιο του 2008. Οι φωτογραφίες του καλύπτουν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίοδο της ζωής του Αγίου Όρους, αποτυπώνοντας την κρίσιμη περίοδο των προβλημάτων από την λειψανδρία, την έλλειψη πόρων και γενικότερου ενδιαφέροντος της πολιτείας για την διάσωση της μοναδικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, και ταυτόχρονα την πνευματική ζωή, τη τήρηση απαρασάλευτης της λατρευτικής και λειτουργικής ζωής της καθημερινότητας των μοναχών.
Το θείον πάθος σε πίνακα του Γεωργίου Κλόντζα
Βοκοτόπουλος Παναγιώτης Λ.
Ακαδημία Αθηνών (2005)
[...] Ο Κλόντζας ακολουθεί δρόμο ανεξάρτητο από τους άλλους κρητικούς ζωγράφους. Συνήθως απομακρύνεται αποφασιστικά από την βυζαντινή παράδοση και ζωγραφίζει πολυπρόσωπες συνθέσεις σε μικρή κλίμακα, παραφορτωμένες με δευτερεύοντα επεισόδια, που είναι έντονα επηρεασμένες από τον σύγχρονο ιταλικό μανιερισμό. Τα εικονογραφικά του θέματα είναι συχνά πρωτότυπα , -η χρωματολογία του πλούσια , με ιδιαίτερη έμφαση στο κόκκινο. Οι καταβολές της τεχνοτροπίας του μπορούν ν' αναζητηθούν σε όψιμα παλαιολόγεια έργα, όπως εικονίδιο της Πινακοθήκης Τρετιακώφ που αποδίδεται σε μαθητή του Θε...
Βυζαντινές εικόνες
Βοκοτόπουλος Παναγιώτης Λ.
Εκδοτική Αθηνών (1995)
Η ελληνική τέχνη, κορυφαία πραγμάτωση του ελληνικού πνεύματος, αποτελεί το θέμα της νέας μνημειώδους σειράς της Εκδοτικής Αθηνών. Σε δεκαπέντε πολυτελείς τόμους παρουσιάζεται με πληρότητα, σε αρμονικό συνδυασμό γλαφυρού κειμένου και άρτιας εικονογράφησης, η εικαστική δημιουργία του ελληνισμού, από την πρωταυγή του έως σήμερα. Κάθε τόμος, μονογραφία μιας συγκεκριμένης έκφρασης της τέχνης των Ελλήνων, παρακολουθεί την εξελικτική διαδρομή της μέσα από έργα αντιπροσωπευτικά των φάσεων και τάσεών της, στα οποία έχει καταγραφεί το καλλιτεχνικό αλλά και κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι...
Εικόνες της Κέρκυρας
Βοκοτόπουλος Παναγιώτης Λ.
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (1990)
Η Κέρκυρα περιήλθε στη Βενετία από το 1386 μέχρι το 1797. Δεν ήταν σπουδαίο καλλιτεχνικό κέντρο πριν από την πτώση της Κρήτης στους Τούρκους. Λίγες είναι οι βυζαντινές και πρώιμες μεταβυζαντινές εικόνες που έχουν σωθεί στις εκκλησίες και τα μοναστήρια της. Από τον 15ο μέχρι τον 17ο αιώνα όμως, η Κέρκυρα βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με την Κρήτη, τη σημαντικότερη βενετική κτήση και το σπουδαιότερο τότε πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο του Ελληνισμού. Οι περισσότερες και καλύτερες εικόνες της αυτής περιόδου στην Κέρκυρα είναι κρητικές.