Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στην πινακοθήκη των σπουδαίων νεοελληνικών φυσιογνωμιών που συγκροτεί με τα "Τετράδιά" της η "Ευθύνη",- και που είναι του Έθνους μας η σεπτή σύναξη των πνευμάτων που το εψύχωσαν και το ετίμησαν- έχει δικαιωματικά την θέση του ο Ε. Π. Παπανούτσος. Ανήσυχη συνείδηση των καιρών μας, οξυδερκής παρατηρητής και μελετητής τόσο των αιώνιων όσο και των διαβατικών φαινομένων της ανθρώπινης κοινωνίας, πόνεσε τον Ελληνισμό και λαχτάρησε να τον ιδεί να ζει και να συμπεριφέρεται μέσα στην Ιστορία ελληνικά, δηλαδή με αλήθεια, υψηλοφροσύνη κι ελευθερία. Εκπαιδευτικός με ιδανικά, δηλαδή...

Τέτοιος είναι ο βίος· χάνεται, βουλιάζει ή ίσως κυλάει γύρω-γύρω ακίνητος, παρών ες αεί, οπότε αρκεί να φωτίσεις ένα σημείο του κύκλου, για να επανέλθει ακέραιος, με την δύναμη της αξέχαστης οσμής του, ή της εξαίσιας μυρουδιάς του, με την ιδιαίτερη γεύση του. Έτσι στα όνειρά μου φανερώνονται βαλτότοποι, καλαμιές, σανιδένια οικήματα, εγκαταλελειμμένα, περίπλοκες συνοικίες, δρόμοι ατελείωτοι, συρροή κόσμου, σκάλες πανύψηλες, εσωτερικά πνιγηρά και άνομα κρεβάτια, πληκτικές εσπερίδες, λόγια ακατανόητα, αινίγματα, χοροδιδασκαλεία, τρελά φερσίματα, έρημοι τόποι, σκοτεινά μηνύματα...

Στον τόμο αυτό, πέμπτο στη σειρά των κωδικοποιημένων πλέον κειμένων τον κορυφαίου νεοέλληνα ζωγράφου Ν. Χατζηκυριάκου - Γκίκα, συνάχθηκαν οι πλέον εξέχουσες και πλούσιες σε απόψεις και πληροφορίες συνεντεύξεις που έδωσε στον Ελληνικό Τύπο και στο Ραδιόφωνο στα τελευταία 35 περίπου χρόνια. Μέσα από τις συνεντεύξεις αυτές φωτίζεται πολυμερώς και πολυτρόπως και η φυσιογνωμία και το έργο του διάσημου δημιουργού που παρέχει, με τον τρόπο του, τις κλείδες που το διερμηνεύουν και το αποκρυπτογραφούν. Αλλά στα κείμενα αυτά που γεννήθηκαν από τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων και δ...

[Αθήνα] 25 Μαρτίου [19]54 Χρόνια πολλά και ευτυχισμένα, να μου ζήσεις, να σε χαίρομαι και να ιδείς όλα να πάνε καλά όπως τα θέλεις, υγεία και επιτυχία σου εύχομαι και δόξα και επιτέλους και χρήματα. Δεν ήθελα να περάσει η μέρα χωρίς να σου γράψω έστω και δυο λόγια. Χτες βράδυ πήγα στη Μητρόπολη και άναψα δυο κεριά, και έτυχε να είναι κολλημένα μαζί· τα άφησα έτσι και τα άναψα μαζί. Σήμερα κάλεσα το μεσημέρι τ' αδέρφια σου και τη Μαρί. Τους είχα γλώσσες au gratin και πουλιά γεμισμένα και φρυγανιές. Ήπιαμε στην υγεία σου, αλλά ήταν μελαγχολικά γιατί έλειπες. Όλο τ...

«... Αλλά η περίπτωση του Μίλλερ ήταν διαφορετική. Έφτασε η φήμη του σ' εμάς διαμέσου ενός Άγγλου συγγραφέως, φίλου της Ελλάδος, που μας εγνώριζε καλά και που κατά κάποιον τρόπο ταυτιζόταν μαζί μας. Ο ποιητής και συγγραφεύς Λάρυ Ντάρελ, που από χρόνια ζούσε στην Ελλάδα, μας τον παρουσίασε ξαφνικά, με τα δύο διφορούμενα χαρακτηριστικά του, τους σεξουαλικούς του άθλους και τη μεταφυσική δίψα του. Ο Μίλλερ ήταν σαν να έσερνε πίσω και τριγύρω του ένα είδος μαγνητικού πεδίου που σε κάθε άγγιγμα έβγαζε σπίθες. Αντίθετα από άλλους φιλέλληνες, ο Μίλλερ αυτοπυρπολήθηκε με άμεσο ενθο...

[...] Όμως δεν έπαψα ούτε και τότε να γράφω, μόνο τώρα έγραφα για τον εαυτό μου σκέψεις, στοχασμούς, απορίες, προβλήματα τεχνικής, συγκρίσεις, παρομοιώσεις, θεωρίες περί τέχνης, εκθέσεις, μουσεία, βιβλία, ταξίδια. Σ' αυτή την προσπάθεια διανοητικής αμεροληψίας κυριαρχούσαν οι παραβολές ανάμεσα σε διαφόρους πολιτισμούς δυτικού-ανατολικού, βορρά-νότου, αρχαϊκού-παρακμής. Σ' αυτόν τον κυκεώνα των νέων γνώσεων με οδηγούσε ένας μίτος της Αριάδνης: πορευόμουν απάνω στα ίχνη της ελληνικότητας. Αυτός ήταν ο σκοπός και το τέρμα και ο στόχος για τα βέλη της φαρέτρας μου. Ακόμη μια...

Όλοι έχουμε καταραστεί -μία τουλάχιστον φορά. Κάθε κατάρα φανερώνει, και κρύβει, ένα περιστατικό της ζωής, μια ιστορία γεμάτη πάθος, μένος, αγριότητα και αδιαλλαξία. Η κατάρα προκύπτει από κάποια σύγκρουση. Χρειάζεται, για να εκστομιστεί, μια ισχυρή αιτία, που οδηγεί σ' εκείνη την εκρηκτική και οριακή κατάσταση όπου ο αναθεματιστής, επειδή νιώθει ριζική αδυναμία ώστε να υπερασπιστεί το ατομικό δίκαιο -ας σημειωθεί πως εξισώνει το επιμέρους αυτό δίκαιο το καθολικό: το Δίκαιο- με θεμιτό και φυσικό τρόπο απέναντι στον αναθεματιζόμενο, που ζήτησε να προξενήσει, προσωπικό του...

Παντοδύναμες είναι οι επιδράσεις της ελληνικής παράδοσης στην πορεία του ευρωπαϊκού πνεύματος, του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στη δυτική λογοτεχνία και στις καλές τέχνες. Σε όλες τις εποχές η παράδοση αυτή μεταφύτευσε στην τέχνη παλιούς μύθους αρχέγονους σκοπούς, αποτελώντας τον παιδαγωγό, το "γυμνάσιον" στην δυτική εικαστική ιστορία. Ήρωες και μυθικές φυσιογνωμίες, ο Ορφέας, ο Οδυσσέας, ο Μινώταυρος, η Ευρώπη, μεταμορφώνονται με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά, γίνονται κτήμα της ευρωπαϊκής τέχνης και ξαναζωντανεύουν δίνοντας την αίσθηση ότι όλα είναι όπως τρεις χιλιάδες χρό...

Τα δεκαπέντε γράμματα, που προέρχονται από το αρχείο του Μουσείου Μπενάκη και το αρχείο Πικιώνη, συγκεντρώνουν το σύνολο της σωζόμενης αλληλογραφίας του μεγάλου αρχιτέκτονα και στοχαστή με τον κορυφαίο ζωγράφο. Μέσα από αυτά σκιαγραφούνται οι δεσμοί φιλίας που ένωσαν επί 40 χρόνια τους δύο φίλους και συνεργάτες και αποτυπώνονται οι απόψεις τους για ζητήματα τέχνης της εποχής.

Ο κατάλογος αυτός από την έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, με τίτλο "Τα πορτραίτα του Φαγιούμ και η γενιά του '30 στην αναζήτηση της ελληνικότητας", περιέχει έργα καλλιτεχνών όπως ο Πικιώνης, ο Κόντογλου, ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Νίκος Νικολάου, ο Εγγονόπουλος, ο Τσαρούχης, ο Μαυροϊδής, ο Πάππας και ο Μόραλης. Καλλιτέχνες που επηρεάστηκαν από τα πορτραίτα του Φαγιούμ εκτίθενται, δείχνοντας τη συνάντηση της τέχνης αυτής με το ελληνικό στοιχείο.

Το Φυλλάδιο Νεοελληνικού Προβληματισμού "Ευθύνη", γιορτάζει με τον τόμο αυτό τη συμπλήρωση ογδόντα χρόνων ζωής ενός αληθινά μεγάλου νεοέλληνα ποιητή, του Τ. Κ. Παπατσώνη. Όταν τον περασμένο χρόνο αντικρύσαμε ευτυχισμένοι το οστράκινο σκεύος του ποιητή, με τα ιστία της δημιουργίας υψωμένα, να υπερβαίνει νικηφόρα τη μεθόριο των ογδόντα του χρόνων, συλλογιστήκαμε πως ήταν χρέος μας να τον τιμήσουμε, θεωρήσαμε την πράξη αυτή ως τιμή του Νέου Ελληνισμού αλλά και δική μας συνάμα τιμή, αφού σ' ένα κόσμο παραχαρακτών, εμείς θα προσπαθούσαμε να φανερώσουμε την αλήθεια ενός έργου...

Επί πενήντα σχεδόν χρόνια, ο Άγγελος Τερζάκης στέκεται ως ακρόπρωρο του πνευματικού μας βίου. Η στέρεη και τίμια πνευματική του φυσιογνωμία εκφράζει με τρόπο μοναδικό τη συνειδησιακή ανησυχία της γενιάς του, της περίφημης Γενιάς του '30, διατυπώνοντας συγχρόνως σ' ένα πλούσιο και πολύμορφο λογοτεχνικό έργο πρώτης γραμμής τις ανησυχίες, την αγωνία, τις φιλοδοξίες και τον απελπισμό των νεώτερων. Είναι αυτός πού μαρτυρεί κατ' εξοχήν για τη δοκιμασία των συνειδήσεων που ζουν μέσα σ' εποχή κρισιμώτατη για το μέλλον του ανθρώπου και που επισημαίνουν την επώδυνη κρίση του πολιτ...