Λιάκος Αντώνης
Liákos Antónis
Ο Αντώνης Λιάκος γεννήθηκε το 1947 στην Αθήνα. Είναι ιστορικός, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Σπούδασε στη φιλοσοφική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στα 1969-1973 φυλακίστηκε από τη Δικτατορία. Πτυχιούχος στα 1977, συνέχισε με υποτροφία του ΙΚΥ και του Συμβουλίου της Ευρώπης, μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιταλία, διδακτορική διατριβή στη νεώτερη και σύγχρονη ιστορία στο ΑΠΘ, 1984. Δίδαξε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ μεταξύ 1981-1990. Το 1988-1989 ήταν Honorary Research Fellow στο Πανεπιστήμιο του Birmingham. Το 1995 ήταν επισκέπτης καθηγητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας και στο Πανεπιστήμιο του Sydney στην Αυστραλία. Το 1996-1997 ήταν Visiting Research Fellow στο Πανεπιστήμιο του Princeton, ΗΠΑ. Το 2001 ήταν επισκέπτης καθηγητής στην Ecole Normale Superieure στο Παρίσι και το 2003 στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Διετέλεσε καθηγητής της ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το ερευνητικό και συγγραφικό έργο του αφορά την νεώτερη και σύγχρονη ιστορία, ειδικότερα την ιστορία της συγκρότησης των εθνικών κρατών στην Ελλάδα και στην Ιταλία, την κοινωνική ιστορία και την ιστορία της ευρωπαϊκής ιστοριογραφίας. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει βιβλία (το ένα στα ιταλικά) και μελέτες δημοσιευμένες σε ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά επιστημονικά περιοδικά και ειδικούς τόμους. Έχει διατελέσει μέλος της Εφορείας των Γενικών Αρχείων του Κράτους, της Επιτροπής Ιστορίας της Εθνικής Τράπεζας, και άλλων πρωτοβουλιών οργάνωσης της ιστορικής έρευνας. Διηύθυνε εκδοτικές σειρές Ιστορίας στις εκδόσεις "Γνώση", "Θεμέλιο" και τώρα "Νεφέλη", και αρθρογραφεί στην εφημερίδα "Το Βήμα". Οι πρώτες δημοσιευμένες εργασίες του ήταν: "Οι φιλελεύθεροι στην επανάσταση του 1862: Ο πολιτικός σύλλογος "Ρήγας Φεραίος"" (1980), "Η διάθλαση των επαναστατικών ιδεών στον ελληνικό χώρο 1830-1850" (1983), "Οι δυνατότητες πρόσληψης του μαρξισμού στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα" (1984), "Η Σοσιαλιστική Εργατική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης (Φεντερασιόν) και η Σοσιαλιστική Νεολαία: Τα καταστατικά τους" (1985).
Ο δεύτερος βίος των Τριών Ιεραρχών
Γαζή Έφη
Νεφέλη (2004)
Το ανά χείρας βιβλίο αφηγείται την ιστορία των τρόπων συγκρότησης μιας παράδοσης, η οποία λειτουργεί ως ένα νοητικό σύμπαν που περικλείει ένα σύνθετο αφήγημα για τον "ελληνοχριστιανικό πολιτισμό". Ποιοι είναι οι Τρεις Ιεράρχες; Ο Βασίλειος ο Μέγας, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος φυσικά. Πώς συγκροτήθηκε όμως αυτό το αγιολογικό σχήμα και πότε; Γιατί περιλαμβάνει αυτούς τους αγίους και όχι κάποιους άλλους; Τι σχέση έχει με τον "ελληνοχριστιανικό πολιτισμό"; Γιατί η ημέρα μνήμης των Τριών Ιεραρχών είναι "σχολική εορτή"; Πότε καθιερώθηκε; Το βιβλίο προσπα...
Ο δικαστής και ο ιστορικός
Ginzburg Carlo
Νεφέλη (2003)
Το βιβλίο αυτό αφορά τη δίκη για τη δολοφονία του αστυνομικού διοικητή του Μιλάνου το 1972, η οποία αποδόθηκε σε στελέχη της ακροαριστερής οργάνωσης Lotta Continua. Η δίκη δίχασε την κοινή γνώμη στην Ιταλία. Πόσο αξιόπιστη είναι η ομολογία πάνω στην οποία βασίστηκαν οι κατηγορίες; Αποτελεί η μνήμη μακρινών γεγονότων αποδεικτικό υλικό; Ποιες σχέσεις ανακριτή-ανακρινόμενου αποτυπώνουν τα ανακριτικά πρακτικά; Υπήρχαν σφάλματα λογικής στη συναγωγή συμπερασμάτων; Είναι δίκαιη η απόφαση του δικαστηρίου; Ο διαπρεπής ιστορικός Κάρλο Γκίνζμπουργκ με μια θαρραλέα δημόσια παρέμβαση αν...
Ο ελληνικός 20ός αιώνας
Λιάκος Αντώνης
Πόλις (2019)
Σε κανέναν αιώνα δεν μεταβλήθηκε κατά τη διάρκειά του τόσο ριζικά ο τρόπος ζωής, η καθημερινή εμπειρία της πλειονότητας των ανθρώπων, όσο στον 20ό αιώνα. Ποιος είναι όμως ο δικός μας 20ός αιώνας; Μας αρκούν οι ιστορίες που γράφονται ως βιογραφία του έθνους ή που ενδιαφέρονται μόνο για την πολιτική; Στο βιβλίο αυτό, η ιστορία του ελληνικού 20ού αιώνα, που αρχίζει με τη δεκαετία των πολέμων 1912-1922 και φθάνει ως την είσοδο της Ελλάδας στην κρίση του 2010, αντιλαμβάνεται την Ελλάδα σαν ένα κύτταρο σε συνεχή μεταβολισμό με το περιβάλλον του. Μετακινεί συνεχώς τον φακό παρα...
Ο ελληνικός εμφύλιος: Μια ψυχαναλυτική προσέγγιση
Συλλογικό έργο
Αρμός (2019)
Ο εμφύλιος πόλεμος παραβιάζει και διαστρέφει όλα εκείνα τα στοιχεία που συγκροτούν την ατομική και κοινωνική ζωή. Οι δε επιπτώσεις του εμφυλίου στην εξωτερική και ενδοψυχική πραγματικότητα είναι καταλυτικές. Η αναζήτηση των συνεπειών του Εμφυλίου στην ελληνική κοινωνία, εβδομήντα χρόνια μετά, είναι δύσκολο εγχείρημα. Ακόμη περισσότερο όταν η ανακίνηση του θέματος επηρεάζεται από σύγχρονες εξελίξεις. Οι εμπειρίες των ψυχαναλυτών μέσω των συνειρμών των αναλυομένων τούς προσφέρουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν την αντίληψη που έχουν οι απόγονοι για τα βιώματα των προγόνων τους...
Ο Ιανός του εθνικισμού και η ελληνική βαλκανική πολιτική
Συλλογικό έργο
Βιβλιόραμα (2007)
"Ο Ιανός του εθνικισμού" κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1993, από τις εκδόσεις του περιοδικού "Ο Πολίτης", σε μια εποχή που ο εθνικιστικός πυρετός, με αιχμή το Μακεδονικό, βρισκόταν σε έξαρση. Σήμερα, δεκαπέντε σχεδόν χρόνια μετά, το ζήτημα της αναγνώρισης της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (του "κρατιδίου των Σκοπίων", όπως αποκαλείται στον εθνικιστικό λόγο), παραμένει ακόμα άλυτο για το ελληνικό κράτος. Και τα όσα μεσολάβησαν επιβεβαιώνουν, δυστυχώς, τις περισσότερες, αν όχι όλες τις αναλύσεις των συγγραφέων. Γιατί τώρα μπορούμε να αντιληφθούμε, πολύ κ...
Ο πόλεμος του 1897
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (1999)
Ο πόλεμος των λέξεων
Γαγανάκης Κώστας
Νεφέλη (2003)
Στην περίοδο 1562-1598, η Γαλλία συγκλονίσθηκε από την ένοπλη αναμέτρηση της δυναμικής προτεσταντικής μειονότητας με την καθολική πλειοψηφία. Στη διάρκεια των οκτώ θρησκευτικών πολέμων της περιόδου, οι Γάλλοι κλήθηκαν να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο αμοιβαία αποκλειστικές συλλήψεις της «γαλλικότητας», τη μία θεμελιωμένη στην παραδοσιακή ταύτιση του Καθολικισμού με την εθνική υπόσταση και την άλλη εκκοσμικευτική, η οποία δομούσε την εθνική κοινότητα σε υπέρβαση του θρησκευτικού σχίσματος και στη βάση ενός μοναρχικού εθνικισμού. Το βιβλίο επικεντρώνεται στον «πόλεμο των λέξεων»,...
Οι "χαμένες πατρίδες" πέρα από τη νοσταλγία
Εξερτζόγλου Χάρης
Νεφέλη (2010)
Τι γνωρίζουμε για την καθημερινή ζωή των Ρωμιών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία πριν από την καταστροφή; Πολύ λίγα, και αυτά χάρη στη λογοτεχνία. Το βιβλίο αυτό εστιάζει την προσοχή του στις κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές και τη δυτική επιρροή που αναδιαμόρφωσαν την οθωμανική κοινωνία, αναδεικνύοντας νέες κοινωνικές ομάδες στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη και στις άλλες μεγάλες πόλεις της αυτοκρατορίας. Παρακολουθεί τις αλλαγές στα πρότυπα ζωής, στην κατανάλωση, στις νοοτροπίες τους, στον τρόπο που έβλεπαν τις πόλεις στις οποίες ζούσαν, τη φτώχεια, την επαιτεία, τη δη...
Οι κατά μόνας ηδονές
Laqueur Thomas W.
Νεφέλη (2006)
Στα χέρια σας κρατάτε την πρώτη πολιτισμική ιστορία που γράφτηκε για την πιο κοινή σεξουαλική πρακτική του κόσμου: τον αυνανισμό. Σε μια εποχή σαν την δική μας, στην οποία όλες σχεδόν οι αβλαβείς σεξουαλικές πρακτικές διαθέτουν τους δημόσιους υπερασπιστές τους και όλες σχεδόν οι σεξουαλικές πράξεις μπορεί να βρεθούν στα πρωτοσέλιδα την εφημερίδων, η πιο απλή και πιο αθώα ανάμεσά τους προκαλεί αμηχανία, δυσφορία και, όταν ομολογείται ανοιχτά, αναδεικνύεται γνήσια ριζοσπαστική. Ωστόσο, δεν συνέβαινε έτσι ανέκαθεν. Ο αυνανισμός ενδιέφερε ελάχιστα τον αρχαίο κόσμο, ενώ δεν αποτ...
Οι πόλεμοι της μνήμης
Fleischer Hagen 1944-
Νεφέλη (2008)
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι το αποφασιστικότερο γεγονός του 20ού αιώνα, καθώς n βαριά σκιά του "αγκάλιασε" όλο τον πλανήτη και είχε συνέπειες από την προσωπική και οικογενειακή τύχη τού καθενός, έως την εξόντωση ή μετατόπιση ολόκληρων πληθυσμών και το σχηματισμό ή τη διάλυση χωρών. Η μνήμη του πολέμου συνεχίζει να είναι επώδυνη και να προκαλεί παθιασμένες συζητήσεις. Όταν σίγησαν τα όπλα, ακολούθησαν οι πόλεμοι τnς ιστορίας που δεν λένε ακόμα να λήξουν, στο βαθμό που το τέλος του πολέμου ήταν η καταστατική πολιτική και ιδεολογική στιγμή τnς εποχής που ακολούθησε. Κάθε...
Παντελής Λαζαρίδης: Διαπραγματεύσεις του εφήμερου
Συλλογικό έργο
Futura (2006)
Δεκαπέντε ιστορικοί, ιστορικοί της τέχνης, της αρχιτεκτονικής και του λόγου, αρχιτέκτονες και αρχαιολόγοι παρουσιάζουν κριτικά το συνολικό καλλιτεχνικό έργο του Παντελή Λαζαρίδη, ως ένα Αρχείο προς αποκωδικοποίηση μέσα στο γενικότερο κοινωνικό και ιστορικό του πλαίσιο, από τα χρόνια του '60 στη Θεσσαλονίκη έως σήμερα. Εξετάζονται συγχρόνως εικόνες της εποχής και δυναμικές πτυχές της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργικής έκφρασης, που επίκεντρο της έχει τη ζωή στην πόλη, στο περιβάλλον που ορίζεται από την κυριαρχία των αναπαραστάσεων. Η πόλη, η σπαρακτική φαντασμαγορία τη...
Πολίτες στην Ευρώπη
Συλλογικό έργο
Επίκεντρο (2010)
Το βιβλίο αυτό εξετάζει το παρελθόν και το παρόν της ιδιότητας του πολίτη στην Ευρώπη τους δυο τελευταίους αιώνες. Σε αυτόν τον τόμο συμμετέχουν περισσότεροι από 30 ερευνητές από 19 χώρες, παρουσιάζοντας το ζήτημα της έννοιας του πολίτη στις θεωρητικές αλλά και τις πρακτικές του διαστάσεις, όπως αυτό διαμορφώθηκε στη Βόρεια, Νότια, Ανατολική, Δυτική και Κεντρική Ευρώπη. Οι πολιτικές στάσεις προς τόσο ζωτικά πολιτικά και ηθικά ζητήματα, όπως η "ιδιότητα του πολίτη", στηρίζονται συνήθως σε γενικές εντυπώσεις και απόψεις, παρά σε μια κριτικά θεμελιωμένη γνώση. Συγκεκρ...
Πώς στοχάστηκαν το έθνος αυτοί που ήθελαν να αλλάξουν τον κόσμο;
Λιάκος Αντώνης
Πόλις (2005)
Αυτό το δοκίμιο παρακολουθεί την ιδέα του έθνους, από τον καιρό του Μαρξ έως τις συζητήσεις για την παγκοσμιοποίηση στα τέλη του 20ού αιώνα. Έτσι, εξετάζονται διαδοχικά οι θεωρίες και απόψεις του Καρλ Μαρξ, της Β΄ Διεθνούς, του Αυστρομαρξισμού και του Όττο Μπάουερ, του Στάλιν, του Γκράμσι, του Ε.Π. Τόμσον, του Νίκου Πουλαντζά, του Ετιέν Μπαλιμπάρ, της Χάννα Άρεντ, του Μπένεντικτ Άντερσεν, του Χάμπερμας, των Χαρντ και Νέγκρι, και του Αγκάμπεν. Η ιδέα του έθνους, σε έναν κόσμο με άγνωστο μέλλον, γίνεται μια άγκυρα βεβαιότητας, μια βάρκα διαφυγής. Γι' άλλους όμως σημαίνει μ...
Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία;
Λιάκος Αντώνης
Πόλις (2007)
Σήμερα, μετά τις συχνές διαμάχες για την ιστορία, είναι καιρός να συζητήσουμε πώς το παρελθόν γίνεται, μετασχηματίζεται, μετατρέπεται σε ιστορία. Πώς από τα άπειρα συμβάντα του παρελθόντος καταλήγουμε σε ιστορίες με νόημα; Γιατί μεταβάλλεται η ιστορία; Γιατί παθιαζόμαστε για γεγονότα μακρινά, για πράξεις ανθρώπων που ποτέ δεν γνωρίσαμε; Η μετατροπή του παρελθόντος σε ιστορία δεν γινόταν με τον ίδιο τρόπο σε κάθε εποχή και δεν είναι όμοια σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα. Πώς μια κοινωνία χειρίζεται τις σχέσεις της με τον χρόνο και ποια θέση δίνει στην ιστορία στο πολ...
Ροκ παγκοσμιότητα και ελληνική τοπικότητα
Μποζίνης Νίκος
Νεφέλη (2007)
Το ροκ ήταν μια από τις μεγαλύτερες πολιτισμικές επαναστάσεις. Δημιούργησε μια κουλτούρα που πήρε ταχύτατα μεγάλη έκταση στη νεολαία όχι μόνο των δυτικών χωρών αλλά όλου του κόσμου. Έχει ιδέες, που βγαίνουν από τους στίχους των τραγουδιών, αισθήματα, που καλλιεργούσε η μουσική και ο χορός, αλλά και στυλ: ντύσιμο, συμπεριφορά, κινησιολογία, έκφραση. Πράγματι το ροκ αποτελεί ένα από εκείνα τα φαινόμενα της ύστερης νεωτερικότητας το οποίο δεν μπορεί να περιγραφεί με κλασικές κατηγορίες ανάλυσης. Στο βιβλίο αυτό ο Νίκος Μποζίνης επιχειρεί μια ιστορική και πολιτισμική ανάλυση το...
Στο ντιβάνι της κρίσης
Συλλογικό έργο
Αρμός (2019)
Έξι ψυχίατροι και ψυχολόγοι, ένας ιερέας - ψυχίατρος και ένας ιστορικός, απαντούν σε διάφορα ερωτήματα και αναπτύσσουν τις απόψεις τους, μέσα από τις συνεντεύξεις τους στο βιβλίο "Στο ντιβάνι της κρίσης".
Σύγχρονα αρχεία, φάκελοι και ιστορική έρευνα
Συλλογικό έργο
Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού - Μνήμων (1991)
Τα κείμενα που δημοσιεύονται στον τόμο αυτό είναι εισηγήσεις οι οποίες έγιναν σε δημόσια εκδήλωση με θέμα "Σύγχρονα αρχεία, φάκελοι και ιστορική έρευνα". Η εκδήλωση οργανώθηκε από την "Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού" και το περιοδικό "Τα Ιστορικά" στις αρχές Οκτωβρίου 1999. Αφορμή για την εκδήλωση στάθηκε η απόφαση της τότε Κυβέρνησης να παραδώσει στην πυρά, στο όνομα της εθνικής συμφιλίωσης, τους φακέλους εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών που κατασκεύαζαν από τα μεταπολεμικά ήδη χρόνια οι κρατικές υπηρεσίες. Οι αντιδράσεις της επιστημονικής κοινότητας, ιδιαίτερα των ιστορικώ...
Τα κοινωνικά πλαίσια της μνήμης
Halbwachs Maurice 1877-1945
Νεφέλη (2013)
Κατά τον Gerard Namer, ο στοχασμός του Halbwachs γύρω από το πρόβλημα της μνήμης γεννήθηκε ήδη το 1912 με το πρώτο άρθρο του για την ταξική συνείδηση, στο οποίο επανεξέταζε τη μαρξιστική ιδέα της αλλοτρίωσης της εργατικής τάξης εισάγοντας την έννοια της τάξης δίχως μνήμη. Ωστόσο, το πρώτο του βιβλίο περί μνήμης εκδίδεται το 1925 και είναι τα "Κοινωνικά πλαίσια της μνήμης", έργο με το οποίο ο Halbwachs διεκδικεί τη διαδοχή του Ντυρκέμ. Εδώ, η μνήμη, ό,τι πιο ατομικό, αποτελεί εντέλει κοινωνική κατασκευή. Ο άνθρωπος δεν σκέπτεται μόνος: όταν ενθυμούμαστε ανακατασκευάζουμε...