Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Την 1η Νοεμβρίου του 1755 έγινε ένας ισχυρότατος, καταστρεπτικός σεισμός στη Λισσαβώνα της Πορτογαλίας, ο οποίος έγινε αισθητός μέχρι την Βενετία. Επακολούθησαν τσουνάμι και πυρκαγιές με αποτέλεσμα την καταστροφή μεγάλου μέρους της πόλης. Ο αριθμός των νεκρών έφτασε τις 20.000! Το γεγονός συγκλονίζει την Ευρώπη, τους διανοουμένους και τους απλούς ανθρώπους, που θέτουν ερωτήματα για το ποιος ευθύνεται για την φοβερή καταστροφή: η φύση, ο Θεός ή ο άνθρωπος; Ή όλα αυτά μαζί; Οι διανοούμενοι διασταυρώνουν τα ξίφη τους δίνοντας διάφορες ερμηνείες. Το 1756 ο Βολταίρος δημοσιεύει...

Το "Χειρόγραφο της Γενεύης" του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ αποτελεί το πρώτο σπάραγμα, την πρώτη εκδοχή, του κεφαλαιώδους έργου του Το Κοινωνικό Συμβόλαιο. Είναι το τελικό προσχέδιο το οποίο παρέδωσε ο Ρουσσώ στον εκδότη Μισέλ Ρε τον Δεκέμβριο του 1760, περίπου δύο χρόνια πριν από την οριστική έκδοση του Συμβολαίου. Στο διάστημα που μεσολαβεί το κείμενο δέχεται διαφοροποιήσεις και αναδιατάξεις. Μέσα από το "Χειρόγραφο", δίνεται η δυνατότητα στον αναγνώστη να παρατηρήσει και να κατανοήσει τις διάφορες εννοιακές μεταστροφές και μεταβάσεις στις οποίες υπόκειται η ρουσσωική φιλοσοφία κα...

Μπορεί το όνομα του Ρουσσώ να ταυτιστεί με την ευθυμία; Μοιάζει απίθανο. Κι όμως σε ηλικία είκοσι περίπου χρονών, έγραψε αυτή την κωμωδία. Είναι η ιστορία ενός νεαρού ματαιόδοξου, στον οποίο η αδελφή του, από πονηριά, δείχνει ένα πορτρέτο του ίδιου μεταμφιεσμένου σε γυναίκα. Και ο κενόδοξος μας, χωρίς να το γνωρίζει, ερωτεύεται την ίδια του την εικόνα! θα πει ο Ρουσσώ αργότερα. Επιδέξια δομημένο, κωμικό και συγκινητικό, με το ενδιαφέρον στραμμένο στο κέφι και την ευαισθησία των νεαρών ηρώων, ο Νάρκισσος είναι ένα έργο χαρούμενο.

Για πρώτη φορά στα ελληνικά, η συνέχεια της ιστορίας του Αιμίλιου, όπως την εμπνεύστηκε -αλλά δεν πρόφτασε να ολοκληρώσει- ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ. Πιστοί στις αρχές τους, ήρωας και συγγραφέας πρεσβεύουν πως ο συζυγικός δεσμός δεν πρέπει να στηρίζεται στις συμβατικότητες της κοινωνίας, αλλά στην ελεύθερη επιλογή που υπαγορεύεται μονάχα από τον έρωτα.

Κεντρικό πρόσωπο του έργου είναι ο Βαλέριος: είναι ο "Νάρκισσος, ή ο εραστής του εαυτού του". Ο ναρκισσισμός που τον διακατέχει χρήζει θεραπείας, σύμφωνα πάντα με τη γνώμη των ανθρώπων που τον περιτριγυρίζουν. Για τον ίδιο όμως είναι ό,τι πιο φυσικό και συνάμα ωραίο μπορεί να έχει ένας άνθρωπος. Όταν θα αντικρίσει ένα πορτρέτο στην τουαλέτα του, θα τον κυριεύσει ένας ανυπέρβλητος και αθεράπευτος θαυμασμός για το πρόσωπο που απεικονίζεται σε αυτό. Την ίδια στιγμή θα ερωτευτεί τη γυναικεία μορφή του πορτρέτου και θα αρχίσει να παραφέρεται. Ο ερωτευμένος Βαλέριος θα αρχίσει...

Τα νομοθετικά σχέδια του Jean - Jacques Rousseau για την Κορσική και την Πολωνία αποτελούν δύο από τα πιο ενδιαφέροντα δείγματα γραφής, προκειμένου να προσεγγίσουμε τη σχέση θεωρίας και πράξης, ένα από τα μείζονα και διαχρονικά ζητήματα στην ιστορία των ιδεών και των κινημάτων. Αν με το "Κοινωνικό Συμβόλαιο" ο πολίτης της Γενεύης χάραξε τον ορίζοντα προς τον οποίο οφείλει και μπορεί να προσανατολιστεί η πολιτική, ακολουθώντας τις προσταγές μιας ηθικής του προσώπου και της κοινότητας, με τις νομοθετικές παρεμβάσεις του για την Κορσική και την Πολωνία επιχειρεί "επί του πεδίο...

Το βιβλίο περιέχει αποσπάσματα από τα έργα πέντε στοχαστών που πραγματεύονται δύο κρίσιμα ζητήματα: την πολιτική και το κράτος. Καλύπτοντας το εύρος σχεδόν τριών αιώνων, οι πέντε αυτοί στοχαστές θέτουν ουσιαστικά τα θεμέλια αυτού που σήμερα θεωρείται η άποψη της νεωτερικότητας για το πώς πρέπει να οργανώνεται πολιτικά η κοινή ζωή των ανθρώπων. Εκείνο που κάνει επίκαιρα τα κείμενα αυτά σήμερα, παρ’ όλο που στον 21ο αιώνα φαίνεται πια να έχουν λεχθεί και συμβεί τα πάντα, είναι το ότι φαίνεται να επιστρέφουμε σε μορφές πολιτικής αλλά και αντίληψης για το κράτος που φαντάζουν π...

Λίγα έργα έχουν επηρεάσει τόσο πολύ την πολιτική σκέψη όσο το "Κοινωνικό συμβόλαιο" του Ρουσσώ, το ευαγγέλιο της Γαλλικής Επανάστασης. Ο συγγραφέας του, υπογράφοντας ως πολίτης της Γενεύης, δίνει τους όρους και την πλήρη αρχιτεκτονική μιας δημοκρατικής πολιτείας. Το έργο τοποθετείται σε ορισμένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα: ποιες είναι οι καταστατικές αρχές μιας πολιτείας δικαίου, πώς λειτουργούν οι θεσμοί της, και πώς η ηθική συνδέεται με την αποτελεσματική πράξη. Βασική συμβολή του "Κοινωνικού συμβολαίου" ήταν ότι απέδωσε την πηγή της κυριαρχίας στον λαό, όπως έχει κα...

Ο "Λόγος περί Πολιτικής Οικονομίας" αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κείμενα του Jean-Jacques Rousseau, συμπυκνώνει και προϊδεάζει επιχειρήματά του που θα παρατεθούν στο "Κοινωνικό Συμβόλαιο" και αποτελεί τόπο κομβικής διασταύρωσης της νεωτερικής πολιτικής θεωρίας αφενός και της πολιτικής οικονομίας αφετέρου. Στο κείμενο γίνεται σαφής η ενότητα του έργου του Rousseau. Εντοπίζεται επίσης η μεταβολή της πολιτικής θεωρίας και η προϊούσα μεταμόρφωσή της σε πολιτική οικονομία. Πάντα με κριτική στάση στο Παλαιό Καθεστώς, ο Rousseau παραθέτει με σαφήνεια τις κανονιστικές προκείμ...

Τα "Γράμματα από το βουνό" του Jean-Jacques Rousseau είδαν το φως της δημοσιότητας στα 1764 κυρίως ως κείμενα υπεράσπισης των δύο κορυφαίων έργων του φιλοσόφου, του "Αιμίλιου" και του "Κοινωνικού Συμβολαίου", που είχαν ήδη προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων στην καθεστηκυΐα τάξη της Ευρώπης του 18ου αιώνα. Χωρίς φόβο, αλλά με πάθος, ο Rousseau υπερασπίζεται τις απόψεις του στο θεολογικό ζήτημα και προβάλλει τις κοινωνικές και πολιτικές αντιλήψεις του απέναντι στην εκκλησιαστική και την κοσμική εξουσία του καιρού του, ιδίως απέναντι στους άρχοντες της αγαπημένης του Γενεύης που π...

Σε μόνιμη διαμάχη με τους συγχρόνους του, ο J. - J. Rousseau σφυρηλάτησε μιά φιλοσοφία συνδεδεμένη με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματα της εποχής του, αιώνα των Φώτων, μια σκέψη πολιτική και μια γραφή που θα ασκήσουν μεταγενέστερα μία βαθύτατη επίδραση. Στον Αιμίλιο, «έργο κλειδί για τον πολιτισμό μας», όπως χαρακτηρίσθηκε από τους μελετητές του, εκθέτει τις απόψεις του περί αγωγής. Η παιδαγωγική του θεμελιώνεται σε δύο μεγάλες αρχές: την απομάκρυνση του παιδιού από την ολέθρια επιρροή της κοινωνίας και την ανάπτυξη της ελευθερίας. Ο πλούτος, το θεωρ...

Σε μόνιμη διαμάχη με τους συγχρόνους του, ο J.-J. Rousseau σφυρηλάτησε μια φιλοσοφία συνδεδεμένη με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματα της εποχής του, αιώνα των Φώτων, μια σκέψη πολιτική και μια γραφή που θα ασκήσουν μεταγενέστερα μία βαθύτατη επίδραση. Στον Αιμίλιο, "έργο κλειδί για τον πολιτισμό μας", όπως χαρακτηρίσθηκε από τους μελετητές του, εκθέτει τις απόψεις του περί αγωγής. Η παιδαγωγική του θεμελιώνεται σε δύο μεγάλες αρχές: την απομάκρυνση του παιδιού από την ολέθρια επιρροή της κοινωνίας και την ανάπτυξη της ελευθερίας. Ο πλούτος, το θεωρητι...

H Επιστολή στον Ντ' Αλαμπέρ αποτελεί θεμελιώδες έργο του Ρουσώ. Εδώ ο μεγάλος στοχαστής εκθέτει τις απόψεις του για τον πολιτισμό, τα ήθη και τα θεάματα. Απόψεις συντηρητικές και συγχρόνως ρηξικέλευθες. Η έντονα επικριτική του στάση έναντι του γαλλικού θεάτρου και των συναφών θεαμάτων της εποχής, η αντιπαράθεση της κοινοτικής συνοχής της Γενεύης στην ανωνυμία και την ηθική χαλαρότητα του Παρισιού, η αναζήτηση μιας αυθεντικής συμμετοχικής πολιτισμικής έκφρασης στη θέση της πολυτέλειας, της επιτήδευσης και της "θεατρικότητας" αποτελούν τους βασικούς άξονες της ρουσωικής προβλ...

Αν η ιστορία της μεταφυσικής είναι η ιστορία ενός καθορισμού του «είναι» ως παρουσίας, αν η περιπέτειά της συγχέεται μ' εκείνην του λογοκεντρισμού, αν ολόκληρη γεννιέται ως παραμερισμός του ίχνους, τότε νομίζουμε ότι το Δοκίμιο περί καταγωγής των γλωσσών του Ρουσώ καταλαμβάνει μιαν ιδιάζουσα θέση ανάμεσα στον Φαίδρο του Πλάτωνα και στην Εγκυκλοπαίδεια του Χέγκελ. Ζακ Ντεριντά

Σε αυτό το βιβλίο του, που είναι και το τελευταίο, ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ αυτοπεριγράφεται, αφηγείται τη ζωή του κι υπερασπίζεται τον εαυτό του. Ξαναθυμάται τις πιο γλυκές αναμνήσεις των περασμένων και τα πιο αξιοσημείωτα γεγονότα της ζωής του. Η φύση είναι το πλαίσιο των Δέκα Περιπάτων του. Η μοναδική γοητεία του βιβλίου του αυτού προέρχεται απ' την απογύμνωση του κι ο συγγραφέας εξαφανίζεται πίσω απ' τον άνθρωπο. Κι ωστόσο η ποίηση κι η τρυφερότητα κυριαρχούν απ' την αρχή ως το τέλος. "Η καρδιά μου, μοναδικά απασχολημένη με το παρόν, γεμίζει μ' αυτό όλη της τη χωρητικότητα,...