Λαπαθιώτης Ναπολέων 1888-1944
Lapathiótis Napoléon
Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης (1888-1944) γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του Λεωνίδα Λαπαθιώτη, αξιωματικού του ελληνικού στρατού με καταγωγή από την Κύπρο, που έφτασε ως το βαθμό του στρατηγού και έγινε υπουργός Στρατιωτικών μετά από συμμετοχή του στο κίνημα στο Γουδί, και της Βασιλικής Παπαδοπούλου, ανιψιάς του Χαρίλαου Τρικούπη. Σε ηλικία δέκα ετών μετακόμισε με την οικογένειά του στο Ναύπλιο, όπου τέλειωσε το σχολείο, έμαθε αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά, ενώ παρακολούθησε επίσης μαθήματα πιάνου και ζωγραφικής. Το 1905 γράφτηκε στη Νομική Σχολή της Αθήνας, από όπου αποφοίτησε κανονικά, δεν άσκησε όμως ποτέ το επάγγελμα του δικηγόρου. Την ίδια χρονιά κι ενώ ήταν μόλις δεκαεφτά χρόνων δημοσίευσε στο "Νουμά" το ποίημα "Έκσταση". Το 1907 υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ποιητικού περιοδικού "Ηγησώ", στα δέκα συνολικά τεύχη του οποίου δημοσίευσε δεκαέξι ποιήματα ως το 1908, οπότε το περιοδικό έκλεισε και ο Λαπαθιώτης άρχισε τη λογοτεχνική και δημοσιογραφική συνεργασία του με την εφημερίδα "Εσπερινή" και το περιοδικό "Ελλάς" του Σ. Ποταμιάνου. Τον ίδιο χρόνο γνωρίστηκε με τον Κ. Χρηστομάνο και τον Ά. Σικελιανό. Ακολούθησαν συνεργασίες του με τα περιοδικά "Δάφνη" και "Ανεμώνη" (1909-1910) με την εφημερίδα "Ελεύθερο Βήμα" (από το 1924) με το περιοδικό "Η Διάπλασις των παίδων" (1925), με το περιοδικό "Μπουκέττο" (1931), με τη "Νέα Εστία" (1933 -όπου δημοσίευσε μεγάλο μέρος του λογοτεχνικού του έργου), την "Πνευματική Ζωή" (1938) και τα Νεοελληνικά γράμματα (1940). Το 1917 συμμετείχε στο κίνημα της Εθνικής Άμυνας και υπηρέτησε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων. Μετά τα Νοεμβριανά γεγονότα του 1920 κατέφυγε για λίγο καιρό με την οικογένειά του στην Αίγυπτο, όπου γνωρίστηκε με τον Καβάφη. Το 1937 πέθανε η μητέρα του και τρία χρόνια αργότερα ο πατέρας του, ο θάνατος του οποίου είχε καταλυτική επίδραση στη ζωή του ποιητή. Η μοναδική ποιητική συλλογή που εξέδωσε ήταν "Τα πρώτα ποιήματα" (1939). Εθισμένος σε ναρκωτικές ουσίες αναγκάστηκε να πουλήσει τη βιβλιοθήκη του για βιοποριστικούς λόγους. Το 1944 αυτοπυροβολήθηκε στο σπίτι του στα Εξάρχεια. Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης ξεκίνησε την ενασχόλησή του με την ποίηση με σαφείς επιρροές από το ρεύμα του αισθητισμού (νεανικά του πρότυπα στάθηκαν οι Walter Pater και Oscar Wilde). Δημοσίευσε μανιφέστα για τον αισθητισμό και προσπάθησε να αντιδράσει στο ασφυκτικά συντηρητικό κλίμα της εποχής του με τολμηρούς στίχους και προκλητικές εμφανίσεις. Η θλίψη που χαρακτήριζε τη ζωή του τον οδήγησε στα τελευταία χρόνια του σε συμβολιστικές επιλογές με έντονα μελαγχολικό τόνο και σταθερή πάντα την επιμελημένη μορφή των ποιημάτων του. Έγραψε επίσης λογοτεχνικές μεταφράσεις και θεατρικά έργα ("Νέρων ο τύραννος", [1900], "Η τιμή της συζύγου" [1901], "Τα μεσάνυχτα ως το γλυκοχάραμα" [1908]) και ασχολήθηκε με το λογοτεχνικό δοκίμιο και τη μουσική σύνθεση. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη βλ. Γιώργος Παναγιώτου, "Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης και η εποχή του: χρονολογικός πίνακας", Περιοδικό "Η λέξη", τχ. 33, 3-4/1984, Αλίκη Παληοδήμου, "Ναπολέων Λαπαθιώτης: χρονοβιογραφία", Περιοδικό "Διαβάζω" τχ. 95, 30.5.1984, Τάσος Κόρφης, "Ναπολέων Λαπαθιώτης, συμβολή στη μελέτη της ζωής και του έργου του", Πρόσπερος, Αθήνα, 1985, Κατερίνα Κωστίου, "Λαπαθιώτης Ναπολέων", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 5, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1986, Ναπολέων Λαπαθιώτης, "Η ζωή μου· απόπειρα συνοπτικής αυτοβιογραφίας", επιμ. Γιάννης Παπακώστας, α' έκδ. Στιγμή, Αθήνα, 1986, β' έκδ. Κέδρος, Αθήνα, 2009, Τάκης Σπετσιώτης, "Χαίρε Ναπολέων: Δοκίμιο για την τέχνη του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη", 'Αγρα, Αθήνα, 1999, Σωτήρης Τριβιζάς (επιμ. ), "Ναπολέων Λαπαθιώτης: μια παρουσίαση", Γαβιηλίδης (σειρά: "Εκ νέου"), Αθήνα, 2000, Μιχάλης Μ. Μερακλής, Ευδοκία Παραδείση, "Λαπαθιώτης Ναπολέων", στο "Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας", Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2007, Νίκος Σαραντάκος, επίμετρα στους συλλογές πεζογραφημάτων "Κάπου περνούσε μια ζωή", Ερατώ, Αθήνα, 2011, "Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες", Ερατώ, Αθήνα, 2011 και "Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες", Ερατώ, Αθήνα, 2013. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Το κρυφό σημειωματάριο των ποιητών 3
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Πνοές Λόγου και Τέχνης (2019)
Περιέχονται σ' αυτό ποιήματα των συμμετεχόντων ποιητών, όπως επίσης και ποίηση κλασικών ποιητών, που άφησαν το στίγμα τους στην ποιητική παλέτα αναδεικνύοντας κατ' αυτόν τον τρόπο, τις βαθύτερες και διαφορετικές πτυχές, της ποιητικής αυτής τέχνης. Πιστεύουμε ότι η νέα σειρά, θα βοηθήσει την ανάδειξη των ίδιων των δημιουργών, δίνοντας την ευκαιρία στους αναγνώστες να τους γνωρίσουν. Είναι μια παρακαταθήκη για τις νεότερες γενιές και η συνέχεια των εκδόσεων αυτών θα καθορίσει το ποιητικό γίγνεσθαι για το μέλλον. Ανθολογούνται οι ποιητές: Αγαλιώτης Φίλιππος, Αγγελής Ευθ...
L'ospite misterioso
Λαπαθιώτης Ναπολέων 1888-1944
Αιώρα (2018)
Con la generazione letteraria degli anni Venti fanno il loro ingresso, nella letteratura greca, tematiche quali l’irrazionale, il fantastico, la devianza sociale e sessuale, e l’autodeterminazione fino alla catastrofe. Tra i maggiori autori del periodo spicca Napoleon Lapathiotis, di cui in questo volume e presentata, per la prima volta in italiano, un’antologia di racconti. Sospesi tra volutta di morte e la struggente, utopistica aspirazione ad amare e a essere amati, le storie di Lapathiotis trasportano il lettore in un mondo allucinato in cui i confini tra realta e...
Ο κύκλος των καταραμένων ποιητών
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Πηγή (2017)
Tελικά, καταραμένοι ή ευλογημένοι; Ένας κύκλος που καταφέρνει να μένει ζωντανός στο πέρασμα του χρόνου. Ένας κύκλος γεμάτος στίχους, συναίσθημα, πόνο και μορφές που ποτέ δεν γερνάνε... Σκοτεινοί άνθρωποι, με λαμπρό όμως έργο: Baudelaire, Verlaine, Rimbaud, Λαπαθιώτης, Artaud, Καρυωτάκης, Πολυδούρη. Μορφές της λογοτεχνίας που αποθεώθηκαν μετά θάνατον, αφού οι ίδιοι -τις περισσότερες φορές- έγραφαν το σενάριο της ζωής τους με την ίδια καλλιτεχνική μαεστρία που έγραφαν τα ποιήματά τους. Θεμελίωσαν με ένα διεισδυτικό και τολμηρό τρόπο την ποίηση, η οποία πλέον δεν φοβότα...
Η μηχανή που τρέχει μέσ' το χρόνο
Wells Herbert George 1866-1946
Φαρφουλάς (2015)
"Η μηχανή που ταξιδεύει μέσ’ το χρόνο" είναι το μυθιστόρημα που καθιέρωσε τον Herbert George Wells (1866-1946) ως τον κατ’ εξοχήν συγγραφέα-θεμελιωτή της σύγχρονης επιστημονικής φαντασίας. Εκτός από τον γοητευτικό, πρωτότυπο και περιπετειώδη χαρακτήρα της γραφής του, το έργο αυτό προσεγγίζει φιλοσοφικά και ενορατικά το γρίφο της εξέλιξης του ανθρώπινου πολιτισμού, αναδεικνύοντας τον καταστρεπτικό κίνδυνο που μπορεί να έχει η αλόγιστη εξέλιξη της τεχνολογίας, σε συνδυασμό με την αδυναμία του ανθρώπου να συμφιλιωθεί με τον φυσικό κόσμο. Το βιβλίο αποτελεί επανέκδοση μιας...
Τα δεκατρία ντόμινα και άλλες ιστορίες
Λαπαθιώτης Ναπολέων 1888-1944
Ερατώ (2015)
Αριστοκρατικά μεγαλωμένος, άριστα μορφωμένος, μοναχοπαίδι υπουργού, ανανεωτής της παράδοσης, ανοιχτά ομοφυλόφιλος, συνοδοιπόρος των κομμουνιστών, τοξικομανής, αυτόχειρας, ο Λαπαθιώτης έχει αγαπηθεί πολύ ως ποιητής αλλά το πεζό λογοτεχνικό του έργο, αν και καθόλου ευκαταφρόνητο, έχει μείνει στη σκιά, σκορπισμένο σε δυσεύρετα παλιά περιοδικά και εφημερίδες. Σε αυτό τον τόμο διηγημάτων του Λαπαθιώτη, τον τρίτο της σειράς, ο Νίκος Σαραντάκος παρουσιάζει 38 διηγήματα γραμμένα από το 1930 ως το τέλος της ζωής του συγγραφέα, ολοκληρώνοντας τη έκδοση των ευρεθέντων διηγημάτων το...
Ποιήματα άπαντα τα ευρεθέντα
Λαπαθιώτης Ναπολέων 1888-1944
Ταξιδευτής (2015)
To 2014 συμπληρώθηκαν 70 χρόνια από την τραγική αυτοχειρία του ποιητή Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Η επέτειος αυτή αποτέλεσε για μας την εκκινούσα ιδέα, προκειμένου να προχωρήσουμε στην παρουσίαση της παρούσας έκδοσης. Διερωτώμενοι αν μπορεί ο ποιητής να συγκινήσει τον σύγχρονο αναγνώστη, αν μπορεί να διαβάζεται σήμερα ο Λαπαθιώτης, στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας και της κυριαρχίας του τεχνικού πολιτισμού, απαντάμε πως ναι, μπορεί και σήμερα να διαβάζεται και να συγκινεί, γιατί εκφράζει πηγαία και ειλικρινή συναισθήματα, είναι ανθρώπινος, τρυφερός και πικραμένος. Και όπως έ...
Αισθηματική ηλικία
Συλλογικό έργο
Λιτρίβι (2014)
Η "Αισθηματική ηλικία" είναι ένας κύκλος τραγουδιών που αναφέρεται στην εποχή του έρωτα και στην εποχή της απώλειας του έρωτα. Αισθηματική Ηλικία είναι η εποχή της αθωότητας, όταν η καρδιά είναι ακόμα τόσο αγνή ώστε να μπορεί να πιστεύει στον έρωτα, στα όνειρα και στα παραμύθια. Η πρεμιέρα του συγκεκριμένου κύκλου τραγουδιών έγινε με μεγάλη επιτυχία το Φεβρουάριο του 2014 στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης αποσπώντας θερμότατη υποδοχή από το κοινό της Βόρειας Ελλάδας. Σε πλήρη αντίθεση με την εποχή μας, την εποχή των ψυχρών αριθμών, ο συνθέτης ενορχηστρώνει ένα έργο που υ...
Ο μυστηριώδης φίλος και άλλες ιστορίες
Λαπαθιώτης Ναπολέων 1888-1944
Ερατώ (2013)
Αριστοκρατικά μεγαλωμένος, άριστα μορφωμένος, μοναχοπαίδι υπουργού, ανανεωτής της παράδοσης, ανοιχτά ομοφυλόφιλος, συνοδοιπόρος των κομμουνιστών, τοξικομανής, αυτόχειρας, ο Λαπαθιώτης έχει αγαπηθεί πολύ ως ποιητής αλλά το πεζό λογοτεχνικό του έργο, αν και καθόλου ευκαταφρόνητο, έχει μείνει στη σκιά, σκορπισμένο σε δυσεύρετα παλιά περιοδικά και εφημερίδες. Σε αυτήν τη δεύτερη συλλογή διηγημάτων του Λαπαθιώτη σε βιβλίο, ο Νίκος Σαραντάκος παρουσιάσει 31 διηγήματα γραμμένα στην περίοδο 1924-1929. Παραθέτει επίσης εκτενές χρονολόγιο του ποιητή, βασισμένο σε προσωπική έρευνα,...
Ένα μηδέν ένα, 101 Έλληνες ποιητές
Καβάφης Κωνσταντίνος Π. 1863-1933
Οδός Πανός (2013)
Of the 226 Greek-Cypriot poets I have translated, the Anthology contains 101 names. I have refrained from including poets that I was assigned to translate for anthologies, magazines and cultural events at home and abroad, and not voluntarily translated by me. The limited space afforded each poet rendered the choice of poems somewhat problematic, especially involving poets whose oeuvre I have translated extensively, and in certain cases I resorted to the poet in question for his advice and preferences. The anthology in no way attempts to present an overall picture of Greek p...
Τα μαραμένα μάτια και άλλες ιστορίες
Λαπαθιώτης Ναπολέων 1888-1944
Ερατώ (2011)
Αθώες παιδούλες που γίνονται ολοκαύτωμα στον έρωτα, κυριαρχικές λέαινες που στέλνουν το αδύναμο αρσενικό στον χαμό του, μαραμένα μάτια που τα πνίγει το παράπονο μέσα στον μουντό στρατώνα παρελαύνουν στις ιστορίες του τόμου αυτού· άλλοτε αλληγορικά παραμύθια, άλλοτε λαγγεμένα πεζογραφήματα μουσκεμένα από τον πόνο και άλλοτε σαρκαστικά σκίτσα της εποχής, τα νεανικά διηγήματα του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη έχουν κοινό τους γνώρισμα την οξύτατη αίσθηση του ρυθμού και τη γοητευτική μουσικότητα. Αριστοκρατικά μεγαλωμένος, άριστα μορφωμένος, μοναχοπαίδι υπουργού, ανανεωτής της παράδ...
Κάπου περνούσε μια φωνή
Λαπαθιώτης Ναπολέων 1888-1944
Ερατώ (2011)
Ένα φθινοπωρινό Σαββατόβραδο, οχτώ-εννιά νέοι, τρελοπαρέα, όλοι τους ένας κι ένας, κατηφορίζουν προς το Παγκράτι, τραγουδώντας καντάδες με τη συνοδεία κιθάρας και μαντολίνου, και κάνοντας ένα σωρό τρέλες μέσα στους έρημους δρόμους. Λίγο πιο πέρα σε ένα φτωχικό, μια κοπέλα ετοιμοθάνατη ξυπνάει από το λήθαργο, αναγνωρίζοντας τη φωνή που περνάει... Αριστοκρατικά μεγαλωμένος, άριστα μορφωμένος, μοναχοπαίδι υπουργού, ανανεωτής της παράδοσης, ανοιχτά ομοφυλόφιλος, συνοδοιπόρος των κομμουνιστών, τοξικομανής, αυτόχειρας, ο Ναπολέων Λαπαθιώτης ξετυλίγει στη νουβέλα "Κάπου περνούσ...
Η κριτική για τον Πέτρο Χάρη
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (2009)
Όσο κι αν ψάξει κανείς είναι μάλλον αδύνατον ν' ανακαλύψει πότε δημοσιεύεται για πρώτη φορά κείμενο του Πέτρου Χάρη. Και αν, επιπλέον, το κείμενο αυτό είναι σχόλιο, μελέτημα, κριτική, δοκίμιο ή διήγημα. Αν υπάρχει ακόμα έστω κι ένα κείμενό του δημοσιευμένο με το πραγματικό του όνομα που ήταν Γιάννης Μαρμαριάδης. [...] Όπως γίνεται αντιληπτό και από την μακριά σειρά των κριτικών κειμένων που ακολουθούν, για τα βιβλία του Πέτρου Χάρη, ο ίδιος παρά το αίσθημα νοικοκυρωσύνης και τάξεως που απέπνεε, υπήρξε ένας δημιουργός συχνά απρόβλεπτος στον νεωτερισμό και την ριζοσπαστικότη...
Η ζωή μου
Λαπαθιώτης Ναπολέων 1888-1944
Κέδρος (2009)
"Η Ζωή μου", το απομνημονευτικό έργο του εμβληματικού ποιητή του μεσοπολέμου Ναπολέοντα Λαπαθιώτη (1888-1944), είχε δημοσιευτεί το 1940 σε είκοσι εννέα συνέχειες στο εβδομαδιαίο λαϊκό περιοδικό "Μπουκέτο". Από το κείμενο αυτό φωτίζονται πολλές πτυχές της καλλιτεχνικής και πολιτισμικής κίνησης των δύο πρώτων δεκαετιών του εικοστού αιώνα, μια περίοδο έντονων ιστορικοπολιτικών εξελίξεων για τη χώρα μας. Επίσης, άγνωστες πτυχές της προσωπικότητας του ίδιου του Λαπαθιώτη και του κοινωνικού του προβληματισμού.
Πειραιάς
Συλλογικό έργο
Τσαμαντάκη (2009)
Ένα ανθολόγιο είναι πρώτ' απ' όλα μια επιλογή. Από το πλήθος των κειμένων πρέπει, με κάποια κριτήρια, αλλά να επιλέξεις και άλλα να αφήσεις στην άκρη. Ένα κριτήριό μας ήταν τα καλά κείμενα, αλλά δεν ήταν το κυριότερο. Γι' αυτό και ορισμένα τα παραλείψαμε, όχι χωρίς δυσκολία. Ο πρώτος στόχος μας ήταν να περιδιαβούμε τον Πειραιά μέσα από αφηγήσεις για τους τόπους του και τους ανθρώπους του. Και, επίσης, να παρακάμψουμε, αν μπορούμε, την στερεότυπη εικόνα για την πόλη που έχει μετασχηματιστεί και κυριαρχήσει μεταπολεμικά και μέχρι σήμερα. Στραφήκαμε σε όλων των ειδών τις αφηγή...
Ο Παρθενώνας στην ποίηση
Συλλογικό έργο
Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) (2009)
[...] Σκοπός της ανθολογίας είναι να συγκεντρώσει και ν' αναδείξει ποιήματα που, ενώ "χάνονται" μέσα στα άπαντα των ποιητών και στις πολυάριθμες σελίδες των περιοδικών, συγκεντρωμένα αποκτούν διαφορετική δύναμη και σημασία. Κρυσταλλωμένα γύρω από το θέμα "Παρθενώνας", μιλούν για το μνημείο με τρόπο πρωτόγνωρο ως προς την ποικιλία και το βάθος του. Πράγματι, ενώ τα αισθητικά, αρχαιολογικά, ιδεολογικά και περιηγητικά κείμενα για τον Παρθενώνα ομόφωνα, σχεδόν, εξαίρουν την ιδανική ομορφιά του και τη βαθιά επίδραση που άσκησε σε πολλά επίπεδα της ζωής μας, οι ποιητές τολμού...
Όταν οι άγγελοι περπατούν
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2007)
Όταν οι άγγελοι περπατούν, τα πιο πεζά περιστατικά θυμίζουν θρύλους και παραμύθια. Οι πιο συνηθισμένοι άνθρωποι αποκαλύπτουν μια άλλη τους πλευρά, αλλόκοτη και μυστική. Ο καιρός είναι πάντα φθινόπωρο. Το καλοκαίρι ακόμα δεν έχει φύγει. Η άνοιξη στέλνει απ' την αντίπερα όχθη τις σκληρές της αντανακλάσεις. Το αγρίμι του χειμώνα λουφάζει κρυμμένο στα μελαγχολικά σύννεφα. Οι λακκούβες των δρόμων με το μαύρο νερό καθρεφτίζουν κοπάδια σπάνιων πουλιών. Όλα μετέωρα, ακολουθούν τους ρυθμούς ενός απλού κι απόκοσμου βηματισμού. Στα πάρκα κυκλοφορούν ολομόναχες οι σιλουέτες των ίσκιων....
Κυριακές μες στο χειμώνα
Συλλογικό έργο
Σοκόλη (2006)
Οι εκδόσεις Σοκόλη-Κουλεδάκη, εγκαινιάζοντας τη σειρά "Τετράδια Ανθολογίας", παρουσιάζουν μια κομψή κασετίνα, τις "Κυριακές μες στο χειμώνα", που περιέχει βιβλίο με ποιήματα των ποιητών του Μεσοπολέμου, σε ανθολόγηση του Σωτήρη Τριβιζά, και ένα CD με ποιήματα της ίδιας γενιάς μελοποιημένα από τον Δημήτρη Μαραμή. Ο Σωτήρης Τριβιζάς ανθολογεί γνωστούς ποιητές της γενιάς του Μεσοπολέμου, της γενιάς εκείνης που ο χαμηλόφωνος μουσικός της θρήνος, ο γεμάτος ευγένεια και αβρή μελαγχολία, εξακολουθεί να συγκινεί μέχρι σήμερα. Ανθολογούνται οι: Τέλλος Άγρας, Μίνως Ζώτος, Κ. Γ. Καρυ...