Κουμαριανού Αικατερίνη 1919-2012
Koumarianoú Aikateríni
H ιστορικός Αικατερίνη Κουμαριανού γεννήθηκε το 1919, με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, από τη μεριά του πατέρα της, και από τη Χίο, από τη μεριά της μητέρας της. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ακολούθησε στο Παρίσι μεταπτυχιακές σπουδές στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (EHESS, 1969-1974). Oνομάστηκε καθηγήτρια Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Universite Paris - Sorbonne, Paris IV) και διευθύντρια του Institut Neoellenique (1978-1983) του ιδίου Πανεπιστημίου. Επισκέπτρια καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου στο τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών (1999-2008). Oι εργασίες της είχαν ως αντικείμενο την ιστορία της νεοελληνικής γραμματείας και παιδείας σε σχέση με την ευρωπαϊκή ιστορία των ιδεών. Oι ερευνητικές εργασίες και δημοσιεύσεις της πραγματοποιήθηκαν σε τομείς όπως η ελληνική εκδοτική παραγωγή, η ιστορία του ελληνικού Τύπου, ο περιηγητισμός, το κίνημα του νεοελληνικού διαφωτισμού και καθορίζονται χρονικά από τον 17ο έως και τον 19ο αιώνα. Υπήρξε μέλος πολλών επιστημονικών εταιρειών. Διετέλεσε επί μακρόν πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χαρτογραφίας. Μεταξύ των έργων της περιλαμβάνονται "Η νεωτερική γεωγραφία των Δημητριέων" (εκδ. Ζήτη), "Ιστορία του ελληνικού Τύπου" (εκδ. Ερμής), "Καϊρικά μελετήματα" (Καΐριος Βιβλιοθήκη), "Αθήνα, η πόλη-οι άνθρωποι" (εκδ. Ποταμός), και πολλά άρθρα, ανακοινώσεις και συμμετοχές σε συλλογικά έργα. Έφυγε από τη ζωή "πλήρης ημερών", στην Αθήνα, στις 14 Μαΐου 2012.
Ο Τύπος στον αγώνα 1821-1827
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1971)
Ο Τύπος στον αγώνα 1821-1827
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1971)
Ο Τύπος στον αγώνα 1821-1827
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1971)
Το βιβλίο στις προβιομηχανικές κοινωνίες
Συλλογικό έργο
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών (1982)
Τα πρακτικά του συμποσίου αρθρώνονται στις ενότητες: - Τυπογραφείο και εκδόσεις (εισηγήσεις των Giles Barber, Robert Danton, Francis Walton) - Μηχανισμοί διακίνησης και διάδοση (εισηγήσεις των Elizabeth L. Eisenstein, Hans-Joachim Koppitz, H.-J. Martin, Γ.Δ. Μπώκου, Francoise Parent, Εμμ. Ν. Φραγκίσκου) - Το βιβλίο μέσα στο κοινωνικό σώμα (εισηγήσεις των Άλκη Αγγέλου, Κ.Θ. Δημαρά, Loukia Droulia, Π. Μάρκου Φώσκολου) - Βιβλίο και συλλογικές νοοτροπίες (εισηγήσεις των Ρωξάνης Δ. Αργυροπούλου, Γιάννη Καρά, Αικατερίνης Κουμαριανού, Αλέξη Πολίτη, Τριαντάφυλλου Ε. Σκλαβενίτη)...
Το ελληνικό βιβλίο 1476-1830
Συλλογικό έργο
Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (1986)
Πρόθεση του βιβλίου είναι να δείξει τη σημασία που έχει για την κοινωνική και πολιτισμική ιστορία μας η μελέτη των ελληνικών εκδοτικών δραστηριοτήτων. Χάρη στο πλούσιο εικονογραφικό υλικό, ο αναγνώστης μπορεί να γνωρίσει ορισμένα από τα πιο λαμπρά επιτεύγματα της ελληνικής τυπογραφικής τέχνης και να παρακολουθήσει τις διαδοχικές φάσεις από τις οποίες πέρασε.
Ο Κατσαντώνης. Αι τελευταίαι ημέραι του Αλή-Πασά
Ράμφος Κωνσταντίνος
Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (1994)
[...] Χωρίς βέβαια να ξεχνούμε, ούτε να υποτιμούμε το γεγονός, ότι ο Κ. Ράμφος διέθετε ένα πηγαίο τάλαντο που του έδινε την δυνατότητα να εκφράζει μέσα από τη λογοτεχνία την προσήλωση, την πίστη του προς ορισμένες θεμελιώδεις αξίες, όπως ήταν η πίστη του στον άνθρωπο, προς την πατρίδα και το έθνος, θα του ταίριαζε καλά ο επιθετικός προσδιορισμός του "πατριδολάτρη" ή του "ερωτομανούς" της ιδέας του έθνους. Διότι η μελέτη του βίου και του έργου του, στις διάφορες και διαφορετικές εκφάνσεις τους, - προσωπική μέθεξη στον Αγώνα, υπηρεσίες στο ελεύθερο κράτος, εκδοτικές μέριμνες...
Αφιέρωμα στον Αλέξανδρο Κοτζιά
Συλλογικό έργο
Κέδρος (1994)
Έχουν περάσει δύο χρόνια από τότε που ο Αλέξανδρος Κοτζιάς έφυγε από κοντά μας, και το κενό που άνοιξε ο παράλογος χαμός του γίνεται όλο και βαθύτερο. Το συναισθανόμαστε με οδύνη, εμείς που είχαμε την τιμή να εκδώσουμε το σύνολο του πεζογραφικού του έργου και είδαμε πάντα στο πρόσωπό του όχι μόνον έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς του τόπου, αλλά κι έναν ανεκτίμητο φίλο, ο οποίος δεν έπαφε να μας εμψυχώνει με τη σεμνή ανθρώπινη παρουσία του. Να γιατί, ύστερα από τη μεταθανάτια έκδοση της νουβέλας "Το σοκάκι", με την οποία ολοκληρώθηκε -αλίμονο, οριστικά- αυτό το έ...
Ευανθία Καΐρη
Καΐρειος Βιβλιοθήκη (2000)
Τον περασμένο χρόνο συμπληρώθηκαν διακόσια χρόνια από της Ευανθίας Καΐρη την γέννηση που κατά παράδοσιν τοποθετείται στο έτος 1799. Η Καΐρειος Βιβλιοθήκη έκρινε ότι δεν έπρεπε να περάση απαρατήρητη η επέτειος αυτή και αντί κάποιου τυπικού εορτασμού που θα ήταν κενός περιεχομένου προτίμησε να οργανώση ένα συμπόσιο για τη ζωή και προ πάντος για την προσφορά στα νεοελληνικά γράμματα της Ευανθίας η οποία έχει, αρκετά δικαιολογημένα, χαρακτηρισθή ως η πρώτη διανοούμενη Ελληνίδα. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)
Γεωγραφία νεωτερική
Φιλιππίδης Δανιήλ
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2000)
Πρώτη πλήρης ανατύπωση του έργου του 1791, συνοδευόμενη από εκτενή Εισαγωγή, Γλωσσάρι, Ευρετήριο Προσώπων και αναλυτικό Πίνακα Περιεχομένων.
Greece Books and Writers
Συλλογικό έργο
Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (2001)
This book introduces the major works and authors in modern Greek literature from the 11th century to the present. The progress of Greek letters through the centuries, like that of the modern nation itself, has been neither smooth nor even. The nation has found itself alternately scaling great creative heights and plumbing the depths of cultural stagnation, with its impulse for creativity almost extinguished. However, this impulse was never entirely smothered, not even during the endless years of enslavement, the dark ages following the fall of Constantinople in 1453. Moder...
Ιστοριογραφία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας 1833-2002
Συλλογικό έργο
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών (2004)
Αντικείμενο του συνεδρίου μας υπήρξε ο αναστοχασμός επί των διαδρομών της ιστοριογραφίας της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας. Η σπουδή της ιστορίας και η καλλιέργεια του ιστορικού λόγου υπήρξαν θεμελιώδη και προσδιοριστικά στοιχεία της πνευματικής ζωής που αναπτύχθηκε στο ελληνικό κράτος από τη χαραυγή της ανεξαρτησίας του. Οι πραγματικές ιδεολογικές και κοινωνικές ανάγκες στις οποίες ανταποκρίθηκε η ιστοριογραφία ως διανοητικός παράγοντας της συγκρότησης του ελληνικού εθνικού κράτους πρόσθεσαν στην ακαδημαϊκή της υπόσταση και σοβαρές κοινωνικές λειτουργίες οι οποίες βρίσκον...
Αθήνα, η πόλη - οι άνθρωποι
Κουμαριανού Αικατερίνη 1919-2012
Ποταμός (2005)
Η έκδοση παραδίδει μια πανοραμική εικόνα της πόλης μέσα στο μακρό χρονικό διάστημα λίγο πριν από την ξένη κατάκτηση μέχρι και τον πρώτο αιώνα του ελεύθερου βίου της (13ος τέλη 19ου αιώνα). Μέσα από μια ευρεία επιλογή κειμένων, γραμμένων από Έλληνες και ξένους, μόνιμους κατοίκους, ταξιδιώτες-επισκέπτες αλλά και κατακτητές, ο αναγνώστης θα προσοικειωθεί τη διαχρονική πορεία της, χάρη σε αφηγήσεις, σκέψεις, κρίσεις -άλλοτε αρνητικές, άλλοτε θετικές- για τους ανθρώπους και τις ασχολίες τους, τον περιβάλλοντα χώρο, τα μνημεία. Θα παρακολουθήσει τις τύχες της μέσα στον χρόνο, τη...
Ο ελληνικός τύπος 1784 έως σήμερα. Ιστορικές και θεωρητικές προσεγγίσεις
Συλλογικό έργο
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών (2005)
Προϊόν της ανταπόκρισης των συνεργατών του προγράμματος "Η εγκυκλοπαίδεια του ελληνικού τύπο, 1784-1996", αλλά και πολύ ευρύτερου κύκλου ειδικών, ο ογκώδης αυτός τόμος των πρακτικών αποδεικνύει το μεγάλο ενδιαφέρον για το θέμα "τύπος" και συνάμα το ευρύ πεδίο που καλύπτει και έχει ακόμα να καλύψει η σχετική έρευνα. Στόχος του συνεδρίου υπήρξε να διευρύνει τη συζήτηση και να απαντήσει στα ερωτήματα που θέτει η δημιουργία της πρώτης προσπάθειας να συνταχθεί μια εγκυκλοπαίδεια, στη διττή μορφή της. Δηλαδή μια εργασία σε έντυπη μορφή με επιλεγμένα αντιπροσωπευτικά δείγματα για...
Καϊρικά μελετήματα
Κουμαριανού Αικατερίνη 1919-2012
Καΐρειος Βιβλιοθήκη (2007)
Ο Θεόφιλος Καΐρης είναι περίπτωση χαρακτηριστική της διαπάλης ανάμεσα σε καθιερωμένες μορφές εξουσίας και σε άτομα τα οποία, παρά τους ελλοχεύοντες κινδύνους, δεν παύουν να ενεργούν και να πράττουν έχοντας ως γνώμονα τους προσωπικούς τους ιδεολογικούς προβληματισμούς. Η τύχη του Θεόφιλου Καΐρη αλλά μαζί η έκβαση του κοινωνικού έργου και οράματος, τα οποία εμόχθησε να πραγματοποιήσει, ιδίως με την ίδρυση του Ορφανοτροφείου, είχαν ήδη διαγραφεί από την στιγμή όπου η συγκεκριμένη κοινωνική του παρέμβαση τον έφερε αντιμέτωπο με το εκκλησιαστικό, και όχι μόνο, κατεστημένο. Η ενα...
Εξερευνώντας την Ελλάδα
Κουμαριανού Αικατερίνη 1919-2012
Ολκός (2007)
Πρόκειται για ένα ταξιδιωτικό πανόραμα της Ελλάδας των αρχών του 20ού αιώνα, από τη σημαντική και αδημοσίευτη συλλογή του Γάλλου ελληνιστή Hubert Pernot που προέρχεται από τη "Βιβλιοθήκη του Νεοελληνικού Ινστιτούτου της Σορβόννης". Ο Hubert Pernot (1870-1946), πρώτος καθηγητής στην έδρα του Νεοελληνικού Ινστιτούτου της Σορβόννης, που ίδρυσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος για τη σύσφιγξη των πολιτισμικών σχέσεων Ελλάδος-Γαλλίας, περιηγείται τον τόπο τη μεταβατική περίοδο 1898-1913. Η φωτογραφία υπήρξε το μέγα πάθος του, όχι μόνον ως συμπλήρωμα στις επιστημονικές του εργασίες, αλλ...
Εξερευνώντας την Ελλάδα
Κουμαριανού Αικατερίνη 1919-2012
Ολκός (2007)
Πρόκειται για ένα ταξιδιωτικό πανόραμα της Ελλάδας των αρχών του 20ού αιώνα, από τη σημαντική και αδημοσίευτη συλλογή του Γάλλου ελληνιστή Hubert Pernot που προέρχεται από τη "Βιβλιοθήκη του Νεοελληνικού Ινστιτούτου της Σορβόννης". Ο Hubert Pernot (1870-1946), πρώτος καθηγητής στην έδρα του Νεοελληνικού Ινστιτούτου της Σορβόννης, που ίδρυσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος για τη σύσφιγξη των πολιτισμικών σχέσεων Ελλάδος-Γαλλίας, περιηγείται τον τόπο τη μεταβατική περίοδο 1898-1913. Η φωτογραφία υπήρξε το μέγα πάθος του, όχι μόνον ως συμπλήρωμα στις επιστημονικές του εργασίες, αλλ...
1821: Οι αθέατες όψεις
Συλλογικό έργο
Ελευθεροτυπία (2008)
Πίσω από την "πρώτη ανάγνωση" της Ιστορίας της Επανάστασης του 1821 ("Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε τη σημαία", "Ο Κολοκοτρώνης μπήκε στην Τριπολιτσά", "Ο Κανάρης πυρπόλησε τη ναυαρχίδα"), υπάρχει μια δεύτερη, και ίσως ουσιαστικότερη, ανάγνωση. Αυτή που ασχολείται και προσπαθεί να διερευνήσει τη διεθνή διάσταση του επαναστατικού εγχειρήματος, τις συνωμοτικές αδελφότητες, τα διπλωματικά παρασκήνια, τη διαβαλκανική διάσταση της εξέγερσης. Τα κείμενα του συλλογικού αυτού έργου συγκροτήθηκαν από τα περιεχόμενα τευχών του περιοδικού "Ε- Ιστορικά" της "Ελευθεροτυπίας". Π...
Αρχείον
Τρίπος Κωνσταντίνος Σ.
Μουσείο Μπενάκη (2009)
Η έκδοση περιλαμβάνει το κείμενο των δύο χειρόγραφων τετραδίων του Κωνσταντίνου Τρίπου (1880-1977), επιθεωρητή της Εθνικής Τράπεζας και σημαντικού συλλέκτη φωτογραφίων, τα οποία αφορούν στην ιστορία της οικογένειάς του. Παράλληλα, μέσα από την αφήγησή του απορρέουν ενδιαφέροντα στοιχεία για την οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου του. Μετά το θάνατό του, το 1977, η κόρη του Κλειώ Τρίπου-Μποσταντζόγλου, στην οποία οφείλεται η ιδέα της έκδοσης, με αίσθημα ευθύνης φύλαξε τα δύο χειρόγραφα τετράδια του πατέρα της και επιπλέον κατέθεσε με την προσωπική της γραφή εκτενή συμπλ...