Vryonis Speros Jr. 1928-2019
Vryónis Spýros Jr.
Ο Σπύρος Βρυώνης (18 Ιουλίου 1928 - 11 Μαρτίου 2019), κορυφαίος βυζαντινολόγος της γενιάς του, γεννήθηκε το 1928 στο Μέμφις του Τεννεσή των Η.Π.Α. από οικογένεια κεφαλληνιακής καταγωγής. Μετά το τέλος των μεταπτυχιακών σπουδών του στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ξεκίνησε την πανεπιστημιακή σταδιοδρομία του διδάσκοντας στο ίδιο πανεπιστήμιο. Είχε διατελέσει καθηγητής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας (όπου χρημάτισε και διευθυντής του Κέντρου Σπουδών Εγγύς Ανατολής G. E. von Grunebaum), καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγητής Ελληνικού Πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (όπου κατείχε και τη θέση του διευθυντή του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης), από το οποίο αποχώρησε με τον τιμητικό τίτλο του ομότιμου καθηγητή Ελληνικού Πολιτισμού. Μέλος πολλών επιστημονικών φορέων, επίτιμος διδάκτορας πολλών πανεπιστημίων (μεταξύ των οποίων το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήμιο Κύπρου), ο Σπύρος Βρυώνης είχε τιμηθεί με σημαντικές επιστημονικές διακρίσεις: είχε εκλεγεί τακτικό μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, της Αμερικανικής Ακαδημίας Μεσαιωνικών Σπουδών, της Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Το πλούσιο ερευνητικό και συγγραφικό έργο του αφορά το Βυζάντιο, την Οθωμανική Αυτοκρατορία, τα Βαλκάνια και τον αραβικό κόσμο και περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό βιβλίων και άρθρων. Κυριότερα βιβλία του: "Η παρακμή του μεσαιωνικού πολιτισμού της Μικράς Ασίας και η διαδικασία του εξισλαμισμού, 11ος έως 15ος αιώνας" (ΜΙΕΤ 1997)· "Η καθ' ημάς Ανατολή: Η πνευματική παράδοση του μεσαιωνικού ελληνισμού στον σλαβικό και ισλαμικό κόσμο" (Βάνιας 1995)· "Byzantium and Europe" ("Βυζάντιο και Ευρώπη"), Harcourt, Brace and World, 1967· "Byzantium: Its Internal History and Relations with the Islamic World" ("Βυζάντιο: Η εσωτερική του ιστορία και οι σχέσεις του με τον ισλαμικό κόσμο"), Variorum Reprints, 1971· "Studies on Byzantium, Seljuks and Ottomans" ("Μελέτες για το Βυζάντιο, τους Σελτζούκους και τους Οθωμανούς"), Undena Publications, 1982· "Studies in Byzantine Institutions and Society" ("Μελέτες για τους θεσμούς και την κοινωνία του Βυζαντίου), Aristide D. Caratzas, 1997. Στο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται και τα εξής βιβλία, τα οποία επιμελήθηκε σε συνεργασία με άλλους: "Aspects of the Balkans: Continuity and Change" ("Όψεις των Βαλκανίων: Συνέχεια και αλλαγή") σε συνεργασία με τον Henrik Birnbaum, Mouton, 1972· "Islam and Cultural Change in the Middle Ages" ("Ισλάμ και πολιτιστική αλλαγή στον Μεσαίωνα), Harrassowitz, 1975· "Individualism and Conformity in Classical Islam" ("Ατομικισμός και συμμόρφωση στο κλασικό Ισλάμ") σε συνεργασία με τον Amin Banani, Harrassowitz, 1977· "Islam's Understanding of Itself" ("Το Ισλάμ και η αυτοκατανόησή του") σε συνεργασία με τον Richard G. Hovannisian, Undena Publications, 1983· "Essays on the Slavic World and the Eleventh Century" ("Δοκίμια για τον σλαβικό κόσμο και τον 11ο αιώνα"), Aristide D. Caratzas, 1992.
Τα Σεπτεμβριανά
Συλλογικό έργο
Η Καθημερινή (2010)
Περιέχονται οι ενότητες: - Πρόλογος - Ιστορικό σημείωμα - Χρονολόγιο - Μαρτυρίες . Βύρων Θεοδωρόπουλος, "Όλα ήταν οργανωμένα" . Κάθριν Μπράκεν, "Τηλεγράφημα στο State Department" . Δημήτριος Καλούμενος, "Να εξολοθρέψουν όλους τους Ρωμιούς" . Γιώργος Καράγιωργας, "Πάρε το αεροπλάνο και φύγε" . Μιχάλης Βασιλειάδης, "Το παρακράτος ξεγέλασε το κράτος" . Θάλεια Σωτηροπούλου, "Με ρόπαλα, με ξύλα, με πέτρες" . Σταύρος Μαυρομάτης, "Φωτιά στην εκκλησία" . Ορχάν Μπιργκίτ, "Τέσσερις μήνες φυλακή" . Ρεφίκ Ερντουράν, "Μοιραίο ραντεβού" - Νέα στοιχεία από τα τουρκικά αρχεία...
Ο μηχανισμός της καταστροφής
Vryonis Speros Jr.
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2007)
Τη νύχτα της 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου 1955, η ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης έγινε στόχος απρόκλητων βιαιοτήτων. Μέσα σε λίγες ώρες εμπορικά καταστήματα, βιοτεχνίες, σπίτια, ακόμα και οι εκκλησίες των Ελλήνων μετατράπηκαν σε ερείπια. Τα γεγονότα αυτά σήμαναν την αρχή του τέλους της κοινότητας των Ρωμιών της Πόλης. Η βίαιη αυτή επίθεση σύντομα συνυφάνθηκε με τις ψυχροπολεμικές πολιτικές εξελίξεις της εποχής, και τα πραγματικά γεγονότα αποσιωπήθηκαν εξίσου γρήγορα. Με αφορμή την 50η επέτειο της μεγάλης καταστροφής, ο Σπύρος Βρυώνης ανασυνέθεσε τα γεγονότα εκείνης τη...
Η αυτοκρατορία σε κρίση (;)
Συλλογικό έργο
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών (2003)
[...] Ήδη από διετίας είχαν συμφωνήσει ο κύριος Βρυώνης με τον αξέχαστο Νίκο Οικονομίδη να οργανωθεί η επιστημονική αυτή συνάντηση και να αφιερωθεί στον 11ο αιώνα. Η αρχική σκέψη ήταν να συμπεριληφθεί και η μακρά βασιλεία του Αλεξίου Κομνηνού. Ωστόσο, κατά την περαιτέρω μελέτη των σημαντικότερων ζητημάτων της περιόδου, αποφασίστηκε να περιορίσουμε τη θεματική στην πεντηκονταετία 1025-1081 και να δώσουμε στο πρόγραμμα έναν χαρακτηριστικό τίτλο: "Η αυτοκρατορία σε κρίση". Βέβαια, η έννοια της κρίσης προσφέρεται για πολλαπλές χρήσεις και ερμηνείες, είναι δε στους ειδικούς ιστ...
Η παρακμή του μεσαιωνικού ελληνισμού της Μικράς Ασίας και η διαδικασία του εξισλαμισμού
Vryonis Speros Jr.
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (1996)
Η μακραίωνη αναμέτρηση των δύο κληρονόμων της ημιεξελληνισμένης ανατολικής Μεσογείου -δηλαδή της βυζαντινής κοινωνίας και της κοινωνίας του Ισλάμ- λήγει το 1453 με την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους. Το έργο του Σ. Βρυώνη περιγράφει νηφάλια τη διαδικασία του εξισλαμισμού και παράλληλα δείχνει πώς ο βυζαντινός πολυεθνικός πολιτισμός κατάφερε με τη σειρά του να επιδράσει στον τουρκικό, για να γεννηθεί ένας καινούριος: ο λαϊκός πολιτισμός της Μικράς Ασίας.
The Medical Unity of the Mediterranean World in Antiquity and the Middle Ages
Vryonis Speros Jr.
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (1991)
Σε αυτήν τη σύντομη, αλλά διαυγή, αφήγηση ιατρικής ιστορίας, αρχικά εναρκτήρια ομιλία στην Πρώτη Μεσογειακή Ιατρική Συνάντηση, που έγινε στο Ηράκλειο τον Σεπτέμβριο του 198), ο Καθηγητής Σπύρος Βρυώνης, ειδικός στην ιστορία του Βυζαντίου και της Μέσης Ανατολής, προσφέρει μια συναρπαστική επισκόπηση των επιτευγμάτων (και των αδυναμιών) των αρχαίων ιατρικών σχολών -Αιγυπτιακής, Ιπποκρατικής, Γαληνικής, κ.τ.λ.- καθώς και της υιοθέτησης και αποκρυστάλλωσης των αρχαίων δογμάτων στα ιατρικά κέντρα του βυζαντινού και του αραβικού κόσμου, ως την εισαγωγή τους, δια μέσου της αραβική...