Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Μπρεχτ μας μεταφέρει στα χρόνια πριν τον Β' Π. Πόλεμο, στα "έργα και τις ημέρες" των ναζί. Πριν τον "εξωτερικό εχθρό" οι ναζί πολέμησαν, τρομοκράτησαν και εξόντωσαν τον "εσωτερικό", αρχικά τους Εβραίους, και μετά το εργατικό και το λαϊκό κίνημα της Γερμανίας. Ο "Τρόμος και Αθλιότητα του Τρίτου Ράιχ", περιλαμβάνει είκοσι τέσσερα μονόπρακτα, που έγραψε ο Μπρεχτ εξόριστος στην περίοδο 1935 - 1939. Το υλικό το άντλησε μέσα από ανθρώπινες μαρτυρίες, όπως αυτές παρουσιάστηκαν στις εφημερίδες της εποχής μεταξύ του 1933 και του 1938, όταν η ναζιστική φρικαλεότητα δεν είχε ακόμα...

Στον καιρό του πολέμου των Μπόερς, μια σφαίρα βρήκε στο πόδι το στρατιώτη Τζωρτζ Φιουκούμπι. Τον πήγανε σ' ένα νοσοκομείο του Κεϊπτάουν και του κόψανε το πόδι. Όταν γύρισε στο Λονδίνο, του δώσανε γι' αποζημίωση εβδομήντα πέντε λίρες, αφού τον βάλανε και υπόγραψε ένα χαρτί πως παραιτείται από κάθε άλλη απαίτηση απέναντι στο κράτος. Με τα λεφτουδάκια αυτά αγόρασε ένα μαγαζάκι, μια ταβερνούλα στο Νιουγκέιτ, που τον τελευταίο καιρό έβγαζε με το παραπάνω τα έξοδά της -κάπου σαράντα σελίνια τη βδομάδα. Αυτό τουλάχιστον είδε ο άνθρωπό μας με τα ίδια του τα μάτια στα βρόμικα και κ...

Τι συνδέει αυτά τα θεατρικά μονόπρακτα μεταξύ τους, στα οποία το θεατρικό και λογοτεχνικό κοινό διακρίνει, από την πλευρά του Μπρεχτ, μάλλον ένα κλείσιμο του ματιού να αστειευτεί παρά ένα "σοβαρό" λογοτεχνικό εγχείρημα; Είναι όλα τους σύντομα, τολμηρά φαρσύλλια, τα οποία βασίζονται σε υλικό από το μπρεχτικό "Περιβάλλον του Ausburg": δηλαδή, είναι "Θεατρικά του Ausburg". Αποκαλύπτουν - χωρίς να υψώνουν το δάχτυλο - την αστική σεξουαλική ηθική "των δύο μέτρων και δύο σταθμών". Δείχνουν ότι στην αρχή της καριέρας του, ο Μπρεχτ ήταν, μεταξύ άλλων, αυτό που σήμερα ονομάζεται "...

Ο Μπρεχτ έγραψε το έργο "Ταμπούρλα μέσα στη νύχτα" προτού να γίνει μαρξιστής, μολαταύτα είναι εμφανής η έννοια της πάλης των τάξεων στη σκέψη του συγγραφέα. Βρισκόμαστε στη Γερμανία λίγο μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο: η αυτοκρατορία κατέρρευσε, η Δημοκρατία της Βαϊμάρης μόλις διακηρύχτηκε, η Συνθήκη των Βερσαλλιών δεν έχει ακόμη υπογραφτεί· είναι μια εποχή καταστροφικής αυτοπεποίθησης και κατάθλιψης· αλλά και μια εποχή των ονείρων και της επανάστασης. Στην πρωταγωνιστική φιγούρα του πυροβολητή Αντρέα Κράγκλερ, που τον παράτησε η ερωμένη του, ο Μπρεχτ σκιαγραφεί τον "κάλπι...

[...] Όσα λοιπόν θ' ακουστούν στη συνέχεια είναι τραγούδια ενός κόσμου που αλλάζει. Που με τον τρόπο του το καθένα, τραγουδά την αλλαγή τούτη και τα επακόλουθά της. Έτσι όπως τα νιώθει ο άνθρωπος, καθώς αναζητά απελπισμένα την αιώνια ευτυχία, εκεί που τίποτε αιώνιο δεν μπορεί να υπάρχει. Τραγούδια της αέναης αλλαγής και της ματαιότητας. Τραγούδια του χρόνου, που φέρνει την αλλαγή, και που ο ίδιος είναι η αλλαγή. Τραγούδια του σήμερα, του χθες και του αύριο, της μέρας, της νύχτας, των εποχών. Τραγούδια για τη ζωή και το θάνατο, τα νιάτα και τα γηρατειά. Τραγούδια για τη δημ...

Στον απόηχο της χρονιάς του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, ο Μπρεχτ έγραψε "Τα τουφέκια της κυρίας Καρράρ", ένα μονόπρακτο που παίχτηκε στο Παρίσι από εξόριστους Γερμανούς ηθοποιούς, με πολύ μεγάλη επιτυχία. Η Έλενα Βάιγκελ έπαιξε τον βασικό ρόλο της κυρίας Καρράρ.

Με τη Σιμόν Μασάρ, το αγνό, δεκάχρονο δουλάκι, που ανάμεσα σε δωσίλογους, πολεμοκάπηλους, προδότες, δειλούς και βολεμένους αντιστέκεται στον κατακτητή, ο Μπρεχτ δεν επιδιώκει την αγιογραφία μιας ηρωίδας. Παρακολουθεί την αγνή, ανυστερόβουλη λογική ενός ταραγμένου παιδιού, το οποίο ανάμεσα σε αστεία οράματα, εφιάλτες και γεγονότα προχωρά πάνω από φόβο και υποταγή. Βασικός άξονας είναι η θέση του σύγχρονου ανθρώπου απέναντι σε μια φαινομενικά μονιμοποιημένη μοίρα και η θέλησή του να επέμβει και να επιφέρει αλλαγές στις κοινωνικές διαδικασίες. Αν και το θέμα είναι θλιβερό, το...

Το έργο αυτό γράφτηκε ανάμεσα στο 1941 και στο 1943, τον καιρό που ο συγγραφέας βρισκόταν εξόριστος στη Φιλανδία και αργότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Η δράση του έργου έχει σαν άξονα τα όνειρα της Σιμόν Μασάρ, που τον Ιούνιο του 1940 παρακολουθεί ανήμπορη την υποχώρηση του γαλλικού στρατού και την προέλαση των γερμανικών στρατευμάτων. Όταν τα αφεντικά της στο χώρο όπου εργάζεται συνεργάζονται με τον εχθρό, η νεαρή Σιμόν, περνά τις μέρες της διαβάζοντας μια μονογραφία για την Ζαν ντ” Αρκ, πριν ακόμα αρχίσει να ονειρεύεται τη νύχτα όπου η ηρωίδα εκδίωξε τους Γερ...

Αν και το έργο "Στη ζούγκλα των πόλεων" είναι νεανικό, εν τούτοις είναι προφητικό ενός παράλογου κόσμου, ενός φρικιαστικού ανταγωνισμού για την αλλοτρίωση του ατόμου, όπου η απομόνωση είναι τόση, ώστε ούτε με την... έχθρα μπορούν να επικοινωνήσουν οι άνθρωποι. Γράφτηκε στα 1921-1922. Πρωτοπαίχτηκε στο Residenztheater του Μονάχου στα 1923.

Κανονικά δεν χρειάζεται καθόλου συστάσεις. Δεν είναι απλώς γνωστός· είναι πασίγνωστος (το πλήρες όνομα αρχικά: Eugen Berthold Friedrich Brecht, Άουγκσμπουργκ 1898 - Ανατολικό Βερολίνο 1956). Τον ξέρουμε άπαντες -και από μέσα και απ' έξω. Έχουμε διαβάσει τα κείμενά του (πεζά, ποιητικά, θεατρικά... -προ πάντων θεατρικά...-, αλλά και θεωρητικά)· έχουμε παρακολουθήσει επί έτη και έτη μνημειώδεις παραστάσεις των θεατρικών του έργων· έχουμε τραγουδήσει (και στα ελληνικά, και δη σε εύχυμα ελληνικά: του Ελύτη, του Πλωρίτη, του Μάρκαρη, του Μάτεση...) μελοποιημένα ποιήματά του. Τον...

[...] Οι μεταφράσεις που δημοσιεύονται εδώ -άλλες παλιότερες κι άλλες πρόσφατες- χωρίστηκαν σε πέντε μέρη, με βάση τον τόπο γραφής των ποιημάτων. Γιατί οι διάφορες μετοικεσίες και περιπλανήσεις του Μπρεχτ -απ' τη βαυαρική γενέτειρά του στο μεσοπολεμικό, προ-χιτλερικό Βερολίνο, απ' τη χιτλερόβλητη πατρίδα του στην οδύσσεια της εξορίας, κι απ' την απόγνωση της ξενιτιάς στον ελπιδοφόρο γυρισμό- αντιστοιχούν σ' άλλες τόσες στροφές της πνευματικής πορείας του ποιητή. Ένα έκτο μέρος της έκδοσης αυτής αποτελεί μια επιλογή από τα "Ποιήματα από την Αγορά του Χαλκού" (Gedichte aus...

Τα κείμενα του μεγάλου Γερμανού ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Μπέρτολτ Μπρεχτ που δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο, φιλοδοξούν να φέρουν τον αναγνώστη κοντά στον άλλο Μπρεχτ, τον Μπρεχτ ως πολιτικό στοχαστή και στρατευμένο καλλιτέχνη, που γι’ αυτόν η τέχνη και η πολιτική ήταν ενωμένες στα δάχτυλα του ενός χεριού. Στην Ευρώπη της δεκαετίας του 1930 όπου τα ολοκληρωτικά καθεστώτα κέρδιζαν μέρα με την μέρα περισσότερο έδαφος ο Μπρεχτ θα αναδειχθεί σε σφοδρό σχολιαστή-επικριτή του φασισμού. Ο Αδόλφος Χίτλερ με το που θα πάρει την εξουσία το 1933 θα κάψει όλα τα βιβλία του συγγρ...

Γιατί ηττήθηκε η Παρισινή Κομμούνα; Ίσως ο Μπρεχτ δεν δίνει την απάντηση. Δίνει όμως την πολυφωνία της επανάστασης. Φταίει η αναποφασιστικότητα για επίθεση; Υποστήριξε την τακτική υποχωρήσεων, στη μπουρζουαζία. Γιατί δεν εφαρμόστηκε η τακτική: τρομοκρατία στην τρομοκρατία; Γιατί επεκράτησε η «γενναιοφροσύνη»; Πώς γράφεται η ελευθερία; Με αίμα ή με μελάνι; Ποιος φοβόταν τον εμφύλιο, η ηγεσία ή οι μάζες; Αντεκδίκηση ή συγνώμη; Υπάρχει κι άλλη ελευθερία από την ελευθερία να πολεμάς όσους σε καταπιέζουν; Μήπως ένας επαναστατικός μηχανισμός που καταπιέζει τους άλλους, θα καταπιέ...

Μπέρτολτ Μπρεχτ, 'Αννα Ζέγκερς, Χάινριχ Μπελ, Ίνγκεμποργκ Μπάχμαν, Μαξ Φρις, Χάινερ Μίλερ κ.ά. Πώς βίωσαν σπουδαίοι γερμανόφωνοι συγγραφείς -κάποιοι ήταν εβραίοι- την ήττα και τα συντρίμμια του ναζιστικού καθεστώτος; Είκοσι εννέα συγκλονιστικά διηγήματα της λογοτεχνίας των ερειπίων, καθημερινές προσωπικές ιστορίες στη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και αμέσως μετά. Τα κείμενά τους αποτελούν ομολογία συλλογικής ευθύνης και ψυχικού άλγους, ένω συγχρόνως προβάλλουν τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης του λαού μέσα σ' ένα σκηνικό απόλυτης ερήμωσης: ερεί...