Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το βιβλίο αυτό, παρ’ όλα τα χρόνια που πέρασαν από την εποχή της συγγραφής του και τη μάλλον ψυχρή υποδοχή του από την κοινότητα των φιλοσόφων/μαθηματικών και, επιπλέον, παρά τις επιθέσεις που εν τω μεταξύ υπέστη η λεγόμενη "ορθόδοξη" ερμηνεία τού ίδιου του Wittgenstein -στον καμβά της οποίας ο Shanker εξυφαίνει την επιχειρηματολογία του- διατηρεί αμείωτη την αξία του. Κυρίως επειδή είναι ένα τολμηρό σύγγραμμα: αφ’ ενός, δεν διστάζει να καταπιαστεί με ένα τεράστιο πλέγμα προβλημάτων της φιλοσοφίας των μαθηματικών τα οποία άπτονται μεν των βιτγκενσταϊνικών απόψεων για τη θεμ...

H φιλοσοφική πρακτική του Αυστριακού φιλοσόφου Ludwig Wittgenstein (1889-1951) δεν αποτελεί μονάχα ριζική απομάκρυνση από την παραδοσιακή, ιδίως την ακαδημαϊκή, φιλοσοφία, αλλά και μια από τις σκοτεινότερες, αδιαφανέστερες και αινιγματικότερες φιλοσοφικές διδασκαλίες. Ο Wittgenstein ισχυρίζεται ότι το νόημα των όσων λέμε βρίσκεται στη χρήση της γλώσσας, ότι δεν τον ενδιαφέρουν οι θεωρίες και οι εξηγήσεις, και ότι τα φιλοσοφικά προβλήματα δεν επιδέχονται λύση ή θεωρητικο-τεχνική πραγμάτευση, αλλά διάλυση και θεραπεία. Εντούτοις, τι ακριβώς σημαίνουν τέτοιες δηλώσεις; Πώς επι...

Η συγκεκριμένη συλλογή έρχεται να φωτίσει μιαν άλλη πλευρά του Βιττγκενστάιν: εκείνη του λογοτέχνη. Υποστηρίζεται ευρέως ότι η γερμανική του πρόζα αποτελεί σπουδαία συνεισφορά στα αυστριακά γράμματα. Ωστόσο η ομορφιά των στοχασμών του δεν οφείλεται σε κάποια ιδιομορφία του λόγου του (εκτός ίσως στην απέριττη, δωρική, θα έλεγε κανείς, έκφραση), αλλά πηγάζει από το βάθος και το βάρος των σκέψεων που εκφράζονται με τη συγκεκριμένη πρόζα. Οι ιδέες που κλείνονται μέσα σε αυτούς τους στοχασμούς είναι μεγάλες, καινοφανείς, ανατρεπτικές, χαριτωμένες και συχνά με μιαν αδιόρατη αίσθη...

Η συγκεκριμένη συλλογή έρχεται να φωτίσει μιαν άλλη πλευρά του Βιττγκενστάιν: εκείνη του λογοτέχνη. Υποστηρίζεται ευρέως ότι η γερμανική του πρόζα αποτελεί σπουδαία συνεισφορά στα αυστριακά γράμματα. Ωστόσο η ομορφιά των στοχασμών του δεν οφείλεται σε κάποια ιδιομορφία του λόγου του (εκτός ίσως στην απέριττη, δωρική, θα έλεγε κανείς, έκφραση), αλλά πηγάζει από το βάθος και το βάρος των σκέψεων που εκφράζονται με τη συγκεκριμένη πρόζα. Οι ιδέες που κλείνονται μέσα σε αυτούς τους στοχασμούς είναι μεγάλες, καινοφανείς, ανατρεπτικές, χαριτωμένες και συχνά με μιαν αδιόρατη αίσθη...

"Νομίζω πως συνόψισα κάποτε τη στάση μου απέναντι στη φιλοσοφία όταν είπα "Η φιλοσοφία στην πραγματικότητα θα έπρεπε να γράφετε σαν να επρόκειτο για ποιητική σύνθεση". Λούντβιχ Βιττγκενσάιν Αν ο Βιττγκενστάιν μελέτησε τα ίδια ζητήματα που απασχολούσαν και τους άλλους αναλυτικούς φιλοσόφους -τη φύση της λογικής, τα όρια της γλώσσας, την ανάλυση της σημασίας- τα κείμενα του χαρακτηρίζονται από μια ιδιότυπη ποιητικότητα που δε συναντάται σε άλλους. Η υφολογική αυτή ιδιαιτερότητα επιτείνει τα ερωτήματα σχετικά με το πώς πρέπει να προσεγγίσουμε τα έργο του. Στη ρίζα της σκ...

Ο Wittgenstein είχε γράψει 1000 σελίδες περίπου, αφιερωμένες στη λογική και τα μαθηματικά, οι περισσότερες από τις οποίες περιλαμβάνονται στις "Φιλοσοφικές παρατηρήσεις" και τη "Φιλοσοφική γραμματική" (τα λεγόμενα "μεταβατικά κείμενα"). Μολονότι τα δύο αυτά κείμενα περιέχουν εκτενείς αναφορές σε θέματα ανωτέρων μαθηματικών, οι ωριμότερες απόψεις, που περιέχονται στο ανά χείρας βιβλίο, κινούνται κυρίως στο στοιχειώδες επίπεδο. Ο λόγος είναι ότι, στο βιβλίο αυτό, ο Wittgenstein εκθέτει, τρόπον τινά, τα πορίσματα των ερευνών που διεξήγαγε στα μεταβατικά κείμενα, και, έχοντας π...

Τα έργα που διάλεξα να περιλάβω σ' αυτό το Ανθολόγιο έχουν δύο βασικά χαρακτηριστικά: Δίνουν λαβές για φιλοσοφική συζήτηση και παρέχουν ένα μοντέλο αντίληψης του κόσμου, έναν τρόπο να βλέπουμε τον κόσμο διαφορετικά από ό,τι συνηθίζαμε. Δεν είναι τα μόνα που θα μπορούσαν να αναλυθούν ως προς τις φιλοσοφικές τους προεκτάσεις ούτε τα καλύτερα της κινηματογραφικής παραγωγής, αν και, κατά τη γνώμη μου, είναι όλα τους αριστουργήματα. Είναι όμως σίγουρα από εκείνα που κατ' εξοχήν σε κάνουν να φιλοσοφείς. Και, τουλάχιστον για μένα, η τέχνη που σε κάνει να φιλοσοφείς είναι πηγή διπλ...

Είναι βέβαιο ότι τα δοκίμια που περιέχονται σ' αυτό το ανθολόγιο όχι μόνο θα αποσπάσουν αναστεναγμό ανακούφισης από όσους βαρέθηκαν το πολιτικό κουτσομπολιό και τη διακοσμητική ξιφασκία, αλλά και θα εκπλήξουν -ευχάριστα ή δυσάρεστα- όσους μέχρι τώρα νόμιζαν ότι είχαν σχηματίσει υγιείς αντιλήψεις γύρω από τις έννοιες του πολέμου, της εν πολέμω αδικίας, των εν πολέμω «αθώων», της δολοφονίας, του φιλειρηνισμού κλπ. Το πρώτο είναι ένα κείμενο γραμμένο από μια θαρραλέα γυναίκα, η οποία τόλμησε να αντιταχθεί, σε μια κρίσιμη εποχή, στην υποκρισία των κρατικών φορέων και στην ενδο...

Η συλλογή των παρατηρήσεων που ο αναγνώστης έχει στα χέρια του κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1977 στα γερμανικά, με τίτλο "Vermischte Bemerkungen" ("Ανάμικτες παρατηρήσεις"), από τους συνεργαζόμενους σε θέματα έκδοσης κειμένων του Wittgenstein εκδοτικούς οίκους Blackwell-Oxford και Suhrkamp-Frankfurt am Main. Μέσα σ' ένα χρόνο (το 1978) έγινε δεύτερη επηυξημένη έκδοση με το ίδιο τίτλο και με την προσθήκη μερικών ακόμη παρατηρήσεων που πάρθηκαν από σημειωματάρια του 1944 και του 1948. Το 1980 κυκλοφόρησε σε δίγλωσση έκδοση από τον εκδοτικό οίκο Blackwell το επηυξημένο πρωτότ...

Η συλλογή των παρατηρήσεων που ο αναγνώστης έχει στα χέρια του κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1977 στα γερμανικά, με τίτλο "Vermischte Bemerkungen" ("Ανάμικτες παρατηρήσεις"), από τους συνεργαζόμενους σε θέματα έκδοσης κειμένων του Wittgenstein εκδοτικούς οίκους Blackwell-Oxford και Suhrkamp-Frankfurt am Main. Μέσα σ' ένα χρόνο (το 1978) έγινε δεύτερη επηυξημένη έκδοση με το ίδιο τίτλο και με την προσθήκη μερικών ακόμη παρατηρήσεων που πάρθηκαν από σημειωματάρια του 1944 και του 1948. Το 1980 κυκλοφόρησε σε δίγλωσση έκδοση από τον εκδοτικό οίκο Blackwell το επηυξημένο πρωτότ...

Μια εξαιρετικά καλή βιογραφία, που διαπλέκει με ευφυή τρόπο "ζωή" και "σκέψη", κρατώντας αξιοπρεπή απόσταση από το αντικείμενο. Μας βοηθάει όχι μόνο να κατανοήσουμε τις φιλοσοφικές και ανθρώπινες διαστάσεις του Βιτγκενστάιν, αλλά και να συνειδητοποιήσουμε το γεγονός ότι τελικά, η πραγματικά μεγάλη φιλοσοφία έχει πάντοτε εξομολογητικό χαρακτήρα.

Η "Φιλοσοφική γραμματική" τοποθετείται περίπου στο μέσον της εξελικτικής πορείας της σκέψης του Wittgenstein. Ανήκει, μαζί με τις "Φιλοσοφικές παρατηρήσεις", στα λεγόμενα μεταβατικά κείμενα, στα οποία λαμβάνει χώρα η μεταστοιχείωση της φιλοσοφίας του λογικού ατομισμού του Tractatus στη γλωσσαναλυτική μέθοδο που βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της έκφραση στις "Φιλοσοφικές έρευνες". Το βιβλίο αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο ασχολείται με τη φιλοσοφία της γλώσσας και το δεύτερο με τη φιλοσοφία των μαθηματικών. Και τα δύο μέρη τα συνδέει η ιδέα ότι το νόημα των σημείων πρέ...

Ένα κεντρικό σημείο κάθε έρευνας πάνω στο έργο του Βιτγκενστάιν είναι η μετάβαση της σκέψης του από την πρώιμη φιλοσοφία της Λογικοφιλοσοφικής Πραγματείας στα όψιμα πορίσματα των Φιλοσοφικών Ερευνών. Οι "Φιλοσοφικές Παρατηρήσεις" είναι χρονολογικά τοποθετημένες ανάμεσα στα δύο παραπάνω έργα και δίνουν στον ερμηνευτή το κλειδί ή τα κλειδιά για να κατανοήσει τη μετάβαση αυτή και συνάμα να εμβαθύνει στις απόψεις του φιλοσόφου πάνω στην υφή της γλώσσας, του πνεύματος και των μαθηματικών. Πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες φιλοσοφικές μελέτες του αιώνα μας.