Ηλιού Φίλιππος 1931-2004
Ilioú Fílippos
Ο Φίλιππος Ηλιού (1931-2004) γεννήθηκε στη Μυτιλήνη. Παρακολούθησε μαθήματα ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Το 1965 έλαβε το δίπλωμά του από την Ecole Pratique des Hautes Etudes. Το 1994 αναγορεύτηκε σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου της Κρήτης. Οι μελέτες του αναφέρονται κυρίως στην ιστορία του νεοελληνικού διαφωτισμού, του Ελληνικού βιβλίου και της πρόσφατης Ελληνικής Ιστορίας. Απο το 1983 ήταν συνδιευθυντής του περιοδικού "Τα Ιστορικά", ενώ επίσης υπήρξε εμπνευστής, δημιουργός και πρόεδρος (απο το 1992) του διοικητικού συμβουλίου των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας. Πέθανε δύο μέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές της 7ης Μαρτίου 2004, στις οποίες επρόκειτο να λάβει μέρος ως υποψήφιος βουλευτής επικρατείας του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Τα έργα του περιλαμβάνουν: -"Τύφλωσον Κύριε τον λαόν σου". Οι προεπαναστατικές κρίσεις και ο Νικόλαος Πίκολλος", Αθήνα, Πορεία, 1980 -"Κοινωνικοί αγώνες και διαφωτισμός. Η περίπτωση της Σμύρνης (1819)", Αθήνα, ΕΜΝΕ- Μνήμων, 1981 -"Δημήτρης Γληνός" (εκδοτική φροντίδα, εισαγωγή, σημειώσεις: Φίλιππος Ηλιού), Άπαντα, τόμος Α': 1898-1910, τόμος Β': 1910-1914, Αθήνα, Θεμέλιο, 1983 -"Ιδεολογικές χρήσεις του Κοραϊσμού στον 20ό αιώνα", Αθήνα, Ο Πολίτης, 1989· Βιβλιόραμα, 2003 -"Οι φάκελοι", Αθήνα, Θεμέλιο, 1989 -"Ελληνική βιβλιογραφία του 19ου αιώνα. Βιβλία-φυλλάδια". Τόμος πρώτος: 1801-1818, Αθήνα, Βιβλιολογικό Εργαστήρι/ Ε.Λ.Ι.Α., 1997 -"Οι ασέβειες του ιστορικού" (κείμενα για τον Κ.Θ. Δημαρά), Αθήνα, Ερμής, 2003 Μετά το θάνατό του, εκδόθηκαν: - "Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος. Η εμπλοκή του ΚΚΕ", Αθήνα, Θεμέλιο, 2004 - "Ιστορίες του ελληνικού βιβλίου", Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2005 - "Ελληνική βιβλιογραφία 1864-1900: συνοπτική αναγραφή" (σε επιμ. Πόπης Πολέμη), Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 2005 - "Ψηφίδες ιστορίας και πολιτικής του εικοστού αιώνα", Αθήνα, Πόλις, 2007
Αρχεία ελληνικών πολιτικών κομμάτων και πολιτικών προσωπικοτήτων
Ελληνική Αρχειακή Εταιρεία (1999)
Στα λίγα χρόνια της λειτουργίας της, η Ε.Α.Ε. κατάφερε να δημιουργήσει μια μικρή αλλά σταθερή παράδοση στην καινοτομία. Η εκδήλωση για τα αρχεία των ελληνικών πολιτικών κομμάτων και προσωπικοτήτων επιβεβαίωσε με τον καλύτερο τρόπο τη διαπίστωση αυτή: για πρώτη φορά, μετά από πρωτοβουλία της Εταιρείας, συγκεντρώθηκαν εκπρόσωποι των σημαντικότερων Αρχείων και Ιδρυμάτων του πολιτικού χώρου και είχαν την ευκαιρία ν' αναπτύξουν διάλογο, χτίζοντας μεταξύ τους τις απαραίτητες γέφυρες επικοινωνίας.Φιλοδοξία μας ήταν να προβάλουμε την ιδιαιτερότητα των ελληνικών πολιτικών αρχείων εί...
Για τη δεκαετία 1940-1950: έξι ομιλίες για το βιβλίο του Άγγελου Ελεφάντη "Μας πήραν την Αθήνα..."
Συλλογικό έργο
Βιβλιόραμα (2003)
Τα κείμενα του τόμου είναι οι ομιλίες που εκφωνήθηκαν στην παρουσίαση του βιβλίου του Άγγελου Ελεφάντη "Μας πήραν την Αθήνα... " Ξαναδιαβάζοντας μερικά σημεία της Ιστορίας 1941-1950, που οργάνωσαν τα ΑΣΚΙ και οι εκδόσεις Βιβλιόραμα, στη Στοά του Βιβλίου, στις 11 Φεβρουαρίου 2003. Τα κείμενα του τόμου ακολουθούν τη σειρά των ομιλιών στην εκδήλωση.
Διά του γένους τον φωτισμόν
Μουσείο Μπενάκη (2008)
"Προθυμίαν έχω, χρήματα δεν έχω να βοηθήσω το φίλτατον γένος μου. Άλλοι καταβάλλον κόπους. Άλλοι ας καταβάλλωσι χρήματα προς φωτισμόν της πατρίδος." Τέκνο της ανάγκης, οι προεπαναστατικές αγγελίες προς άγραν συνδρομητών για την έκδοση νεωτερικών βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών, προσφέρουν μία πρώτης τάξεως μαρτυρία για την εποχή που τις γέννησε. Είτε οι ανάλογες προσπάθειες ευοδώθηκαν είτε έμειναν στα "ανεκπλήρωτα εκδοτικά σχέδια", ο προγραμματικός-διαφημιστικός λόγος των κειμένων, τα όποια εκδίδονται στον τόμο αυτό, φέρει έκδηλο το αποτύπωμα των κοσμοϊστορικών αλλαγ...
Ελληνική βιβλιογραφία 1544-1863
Παπαδόπουλος Θωμάς Ι.
Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) (1992)
Ελληνική βιβλιογραφία 1864-1900: Συνοπτική αναγραφή
Ηλιού Φίλιππος 1931-2004
Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) (2006)
Πρόκειται για την πρώτη απόπειρα συνολικής απογραφής της ελληνικής βιβλιακής παραγωγής της περιόδου 1864-1900, η οποία έρχεται να συμπληρώσει τη θεμελιώδη βιβλιογραφική συναγωγή των Δ. Γκίνη και Β. Μέξα που εκάλυπτε τα χρόνια 1800-1863. Αποτελεί, συνάμα, το πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της πλήρους καταγραφής των εντύπων, σύμφωνα με το πρότυπο του α΄ τόμου της "Ελληνικής βιβλιογραφίας" του 19ου αιώνα του Φίλιππου Ηλιού. Στην "Ελληνική βιβλιογραφία 1864-1900" κατατίθεται η σχετική "δελτιοθήκη", η οποία συγκροτήθηκε τα τελευταία 20 χρόνια στο Βιβλιολογικό Εργαστήρι, επιτρέποντ...
Ελληνική βιβλιογραφία 1864-1900: Συνοπτική αναγραφή
Ηλιού Φίλιππος 1931-2004
Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) (2006)
Πρόκειται για την πρώτη απόπειρα συνολικής απογραφής της ελληνικής βιβλιακής παραγωγής της περιόδου 1864-1900, η οποία έρχεται να συμπληρώσει τη θεμελιώδη βιβλιογραφική συναγωγή των Δ. Γκίνη και Β. Μέξα που εκάλυπτε τα χρόνια 1800-1863. Αποτελεί, συνάμα, το πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της πλήρους καταγραφής των εντύπων, σύμφωνα με το πρότυπο του α΄ τόμου της "Ελληνικής βιβλιογραφίας" του 19ου αιώνα του Φίλιππου Ηλιού. Στην "Ελληνική βιβλιογραφία 1864-1900" κατατίθεται η σχετική "δελτιοθήκη", η οποία συγκροτήθηκε τα τελευταία 20 χρόνια στο Βιβλιολογικό Εργαστήρι, επιτρέποντ...
Ελληνική βιβλιογραφία 1864-1900: Συνοπτική αναγραφή
Ηλιού Φίλιππος 1931-2004
Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) (2006)
Πρόκειται για την πρώτη απόπειρα συνολικής απογραφής της ελληνικής βιβλιακής παραγωγής της περιόδου 1864-1900, η οποία έρχεται να συμπληρώσει τη θεμελιώδη βιβλιογραφική συναγωγή των Δ. Γκίνη και Β. Μέξα που εκάλυπτε τα χρόνια 1800-1863. Αποτελεί, συνάμα, το πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της πλήρους καταγραφής των εντύπων, σύμφωνα με το πρότυπο του α΄ τόμου της "Ελληνικής βιβλιογραφίας" του 19ου αιώνα του Φίλιππου Ηλιού. Στην "Ελληνική βιβλιογραφία 1864-1900" κατατίθεται η σχετική "δελτιοθήκη", η οποία συγκροτήθηκε τα τελευταία 20 χρόνια στο Βιβλιολογικό Εργαστήρι, επιτρέποντ...
Ελληνική βιβλιογραφία του 19ου αιώνα
Ηλιού Φίλιππος 1931-2004
Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) (1997)
Οι συστηματικές βιβλιογραφικές συναγωγές, όσες επεδίωξαν να αποτυπώσουν τις πραγματικότητες της νεοελληνικής βιβλιοπαραγωγής, αντιπροσωπεύονται, κατά γενικό κανόνα, από έργα πολύτιμα, τα οποία στηρίχθηκαν σε απλές και αποτελεσματικές μεθοδεύσεις: επισήμανση της βιβλιογραφήσιμης ύλης, ακριβής απόδοση των τίτλων των εντύπων που κυκλοφόρησαν, συν κάποιες απαραίτητες βιβλιολογικές πληροφορίες (σχήμα και αριθμοί σελίδων) και υπόδειξη, σε περιορισμένο αριθμό, βιβλιοθηκών στις οποίες απόκεινται αντίτυπα των περιγραφομένων εντύπων. Και έτσι συγκροτημένες, οι βιβλιογραφίες αυτού το...
Ελληνική βιβλιογραφία του 19ου αιώνα
Ηλιού Φίλιππος 1931-2004
Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) (1997)
Οι συστηματικές βιβλιογραφικές συναγωγές, όσες επεδίωξαν να αποτυπώσουν τις πραγματικότητες της νεοελληνικής βιβλιοπαραγωγής, αντιπροσωπεύονται, κατά γενικό κανόνα, από έργα πολύτιμα, τα οποία στηρίχθηκαν σε απλές και αποτελεσματικές μεθοδεύσεις: επισήμανση της βιβλιογραφήσιμης ύλης, ακριβής απόδοση των τίτλων των εντύπων που κυκλοφόρησαν, συν κάποιες απαραίτητες βιβλιολογικές πληροφορίες (σχήμα και αριθμοί σελίδων) και υπόδειξη, σε περιορισμένο αριθμό, βιβλιοθηκών στις οποίες απόκεινται αντίτυπα των περιγραφομένων εντύπων. Και έτσι συγκροτημένες, οι βιβλιογραφίες αυτού το...
Ελληνική βιβλιογραφία του 19ου αιώνα
Ηλιού Φίλιππος 1931-2004
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2011)
Καρπός μακράς επεξεργασίας από το Βιβλιολογικό Εργαστήρι "Φίλιππος Ηλιού", με εισαγωγή-επιμέλεια της Πόπης Πολέμη και επιστημονικούς συνεργάτες την Αναστασία Μυλωνοπούλου και την Ειρήνη Ριζάκη, αποτελεί οργανική συνέχεια του μνημειώδους Α' τόμου (έτη 1801-1818) τον οποίο είχε δημοσιεύσει ο Φίλιππος Ηλιού το 1997 και, εξαντλημένος προ πολλού, συνοδεύει την τωρινή έκδοση σε CD. Η ιστορική και φιλολογική έρευνα αποκτά έτσι ένα ακόμη έργο αναφοράς, ενώ ολοκληρώνεται η τεκμηριωτική υποδομή για την ελληνική βιβλιοπαραγωγή των αμέσως προεπαναστατικών, των επαναστατικών και των καπ...
Ελληνική βιβλιογραφία του 19ου αιώνα
Ηλιού Φίλιππος 1931-2004
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2016)
Ο Φίλιππος Ηλιού πρόλαβε να εκδώσει τον πρώτο τόμο της Ελληνικής Βιβλιογραφίας του 19ου αιώνα: 1801-1818 (Βιβλιολογικό Εργαστήρι - Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, 1997 [=1998]. Ο δεύτερος τόμος (έτη 1819-1832) κυκλοφόρησε το 2011 (Μουσείο Μπενάκη, ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ). Με τον τρίτο τόμο εγκαινιάζεται η σειρά που φιλοδοξεί τώρα να καλύψει ό,τι συμβατικά αποκαλούμε "οθωνικά χρόνια», δηλαδή την περίοδο 1833-1863. Τα 2.560 λήμματά του (έτη 1833-1844) σχεδόν ισοδυναμούν με το άθροισμα των δύο προηγούμενων (1.403 και 1.341 αντίστοιχα). Ο τόμος αυτός ψηλαφεί τη στιγμή που «το γένο...
Επιθεώρηση τέχνης. Μια κρίσιμη δωδεκαετία
Συλλογικό έργο
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (1997)
Η βιβλιοθήκη του ΕΛΙΑ
Πολέμη Πόπη
Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) (1990)
Σε όσους ασχολούνται με τα καθέκαστα και την εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας τον 19ο αιώνα, είναι αυτονόητη η χρησιμότητα της βιβλιογραφίας των ελληνικών εντύπων της εποχής αυτής. Η μελέτη των προεπαναστατικών χρόνων, της Επανάστασης, της Καποδιστριακής και της Οθωνικής περιόδου ευνοήθηκε αναμφίβολα από τη βιβλιογραφική συναγωγή των Δ. Σ. Γκίνη και Β. Γ. Μέξα. Ωστόσο, για το τελευταίο τρίτο του αιώνα, οι γνώσεις υστερούν ουσιαστικά από την άποψη αυτή. Τοπικές ή θεματικές βιβλιογραφίες ικανοποιούν, ως ένα βαθμό, αιτήματα επιμέρους τεκμηρίωσης, αλλά το σύνολο της βιβλιοπαραγω...
Η πρόσβαση στα αρχεία
Ελληνική Αρχειακή Εταιρεία (1998)
Tο θέμα της στρογγυλής τράπεζας είναι ένα ζήτημα που απασχολεί έντονα την αρχειακή κοινότητα σε διεθνές επίπεδο τα τελευταία χρόνια. Οι σαρωτικές εξελίξεις στον τομέα της νέας τεχνολογίας σε συνδυασμό με δύο θεμελιώδη δικαιώματα- την προστασία της ιδιωτικής ζωής και το δικαίωμα της πρόσβασης στην πληροφορία-που εκ πρώτης όψεως δείχνουν να συγκρούονται, αποτέλεσαν το έναυσμα για τη διοργάνωση της συζήτησης. Επιδίωξη της Εταιρείας ήταν οι ομιλητές που συμμετείχαν να έχουν αντιμετωπίσει, με κάποια διαφορετική ιδιότητα, προβλήματα πρόσβασης και η συζήτηση να καταλήξει σε μια...