Ζέη Άλκη 1923-2020
Zéi Álki
Η Άλκη (Αγγελική) Ζέη (15 Δεκεμβρίου 1923 - 27 Φεβρουαρίου 2020) γεννήθηκε στην Αθήνα. Ο πατέρας της καταγόταν από την Κρήτη και η μητέρα της από τη Σάμο όπου πέρασε τα πρώτα παιδικά της χρόνια. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ, παρακινούμενη από την Διδώ Σωτηρίου. Ενώ φοιτούσε στη δραματική σχολή το 1943 γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου (1913-1990), με τον οποίο παντρεύτηκε το 1945. Το 1948, ύστερα από την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού στον Εμφύλιο, ο σύζυγός της διέφυγε στην Τασκένδη. Η Ζέη προσπάθησε να τον ακολουθήσει αλλά τη συνέλαβαν και την εξόρισαν στη Χίο λόγω των πολιτικών της πεποιθήσεων. Ύστερα από προσπάθειες έξι ετών, και αφού έμεινε για καιρό στην Ιταλία, το 1954 επανασυνδέθηκε με τον σύζυγο της στην Τασκένδη. Το 1957 μετακόμισαν στη Μόσχα, όπου σπούδασε στο τμήμα σεναριογραφίας του Ινστιτούτου Κινηματογράφου της Μόσχας και απέκτησε δύο παιδιά, την Ειρήνη που εργάζεται ως διερμηνέας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τον Πέτρο που είναι σκηνοθέτης του κινηματογράφου και εργάζεται στην Ελλάδα. Το 1964 επέστρεψε στην Ελλάδα για να ξαναφύγει πάλι το 1967, με την κήρυξη δικτατορίας -αυτή τη φορά για το Παρίσι- και να επιστρέψει οριστικά όταν έπεσε η απριλιανή χούντα. Όπως περιγράφει γλαφυρά στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της "Με μολύβι φάμπερ νούμερο 2", ασχολήθηκε από μικρή με το γράψιμο ενώ στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου άρχισε να γράφει για το κουκλοθέατρο. Μαθήτρια ακόμα, έγραψε μια σειρά διηγημάτων που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό "Νεανική Φωνή", περιοδικό για νέους που ανάμεσα στους συνεργάτες του συγκαταλεγόταν ο Τάσος Λιγνάδης και ο Μάριος Πλωρίτης. Κατά την παραμονή της στη Σοβιετική Ένωση, έγραψε διηγήματα που τα έστειλε στην Ελλάδα και δημοσιεύτηκαν στην "Επιθεώρηση Τέχνης" και αργότερα εκδόθηκαν σε βιβλίο με τίτλο "Αρβυλάκια και γόβες". Πρώτο της μυθιστόρημα, εμπνευσμένο από τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο, ήταν το "Καπλάνι της βιτρίνας". Το "Καπλάνι" εκδόθηκε για πρώτη φορά από τον εκδοτικό οίκο Θεμέλιο και ύστερα από τον Κέδρο, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και έγινε η πρώτη της μεγάλη συγγραφική επιτυχία. Ακολούθησαν, όλα από τον Κέδρο, "Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου", "Κοντά στις ράγες", "Ο θείος Πλάτων", "Μια Κυριακή του Απρίλη", "Τα παπούτσια του Αννίβα", "Η μωβ ομπρέλα", που αγαπήθηκαν από τα παιδιά στην Ελλάδα και το εξωτερικό. "Το Καπλάνι της Βιτρίνας", "Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου" και το "Κοντά στις ράγες" βραβεύτηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες με το Βραβείο Μίλντρεντ Μπάτσελντερ 1974,1974 και 1976, που δίνεται στο καλύτερο μεταφρασμένο παιδικό βιβλίο. Στον Κέδρο εξέδωσε το 1987 το πρώτο της μυθιστόρημα για ενηλίκους, την "Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα", που επίσης αγαπήθηκε πολύ και πούλησε περισσότερα από 135.000 αντίτυπα. Μετέφρασε βιβλία από τα ιταλικά, τα γαλλικά και τα ρωσικά. Έγραψε επίσης δύο θεατρικά έργα για παιδιά, τον "Κεραμυδοτρέχαλο" και τον "Βασιλιά Ματία τον Πρώτο". Το 1992 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας, το 2002 με το βραβείο Giuseppe Acerbi (Καστέλ Γκοφρέντο, Ιταλία) για την "Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα", το 2003 με το βραβείο Εφηβικού Βιβλίου του περιοδικού "Διαβάζω" για το βιβλίο της "Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της" και το 2010 με το βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της. Το 2008 ήταν υποψήφια για το διεθνές βραβείο παιδικής λογοτεχνίας Άστριντ Λίντνγκρεν. Το 2012 αναγορεύθηκε επίτιμη διδάκτορας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου και το 2015 επίτιμη διδάκτορας της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών. Τα τελευταία βιβλία της, όλα με μεγάλη επιτυχία, ήταν "Ο ψεύτης παππούς" (2017), που έγινε σειρά στην τηλεόραση, "Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά;" (2017), "Η βιβλιοθήκη της Άλκης Ζέη" (2018) και "Ένα παιδί από το πουθενά" (2019). Έφυγε από τη ζωή "πλήρης ημερών" το βράδυ της 27 Φεβρουαρίου 2020, σε ηλικία 96 ετών.
Μάνος Ζαχαρίας: Ένας σκηνοθέτης παθιασμένος με την Ελλάδα
Συλλογικό έργο
Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (2004)
Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε με την ευκαιρία της τιμητικής εκδήλωσης για τον Μάνο Ζαχαρία και το έργο του από το 45ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη από 19 έως 28 Νοεμβρίου 2004. Κατά την τιμητική βραδιά προβλήθηκε η ταινία του σκηνοθέτη "Ένας από το εκτελεστικό απόσπασμα". Περιέχονται τα κείμενα: - Μιχάλης Δημόπουλος, Γιώργος Μπράμος, "Μάνος Ζαχαρίας, ένας σκηνοθέτης παθιασμένος με την Ελλάδα" (εισαγωγή) - Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, "Μάνος Ζαχαρίας, ένας στρατευμένος κινηματογραφιστής" - Κώστας Βρεττάκος, "Ο Μάνος του κινηματογρά...
Μάνος Ζαχαρίας: Ο ταξιδιώτης της μνήμης
Συλλογικό έργο
Αιγόκερως (2008)
Με μια ιστορία που θα μπορούσε να αποτελέσει υλικό για σενάριο, μια έμφυτη γοητεία που θα τον καθιστούσε ιδανικό πρωταγωνιστή κι ένα πάθος που όρισε το δρόμο του στη ζωή και την τέχνη, ο Μάνος Ζαχαρίας είναι ένας δημιουργός, που στην Ελλάδα τουλάχιστον, αποτελεί ένα πρόσωπο σχεδόν μυθικό. Ο άνθρωπος που βοήθησε τον ελληνικό κινηματογράφο να αποκτήσει νομικό πλαίσιο και οντότητα μέσα από την άοκνη δουλειά του στο πλευρό της Μελίνας Μερκούρη ως σύμβουλος κινηματογραφίας, ο αντιστασιακός κινηματογραφιστής του ΕΛΑΣ, ο μέχρι πρόσφατα σύμβουλος του προέδρου της ΕΡΤ είναι γνωσ...
Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο
Ζέη Άλκη 1925-
Μεταίχμιο (2013)
Μνήμη και πολλή αγάπη χρειάστηκε για να γράψω την ιστορία της ζωής μου. Στο μυθιστόρημα μπορείς να λες ό,τι φαντάζεσαι, να κινείς τους ήρωές σου όπως θέλεις, να τους βάζεις να λένε ό,τι σκέφτεσαι εσύ. Όταν όμως τα πρόσωπα είναι αληθινά, δεν γίνεται ούτε τοσοδά να λαθέψεις, μια και κανείς τους δεν μπορεί πια να σε επιβεβαιώσει ή να σε διαψεύσει. Ευτυχώς που υπάρχει η αδελφή μου και η μνήμη της είναι αλάνθαστη και η ζωή της μπλέκεται με τη δική μου. Μόλις διάβασε αυτά που έγραψα μου είπε: "Έτσι ζήσαμε, έτσι ήταν αυτοί που γνωρίσαμε και αγαπήσαμε". "Τώρα" της λέω, "που ξαναθυμ...
Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο
Ζέη Άλκη 1925-
Μεταίχμιο (2013)
Μνήμη και πολλή αγάπη χρειάστηκε για να γράψω την ιστορία της ζωής μου. Στο μυθιστόρημα μπορείς να λες ό,τι φαντάζεσαι, να κινείς τους ήρωές σου όπως θέλεις, να τους βάζεις να λένε ό,τι σκέφτεσαι εσύ. Όταν όμως τα πρόσωπα είναι αληθινά, δεν γίνεται ούτε τοσοδά να λαθέψεις, μια και κανείς τους δεν μπορεί πια να σε επιβεβαιώσει ή να σε διαψεύσει. Ευτυχώς που υπάρχει η αδελφή μου και η μνήμη της είναι αλάνθαστη και η ζωή της μπλέκεται με τη δική μου. Μόλις διάβασε αυτά που έγραψα μου είπε: "Έτσι ζήσαμε, έτσι ήταν αυτοί που γνωρίσαμε και αγαπήσαμε". "Τώρα" της λέω, "που ξαναθυμ...
Μελίνα: ένας κόσμος
Συλλογικό έργο
Εφημερίδα "Ελεύθερος Τύπος" (2009)
Το γέλιο της, το ανάστημά της, η φωνή της, η φωτεινότητα του προσώπου της, η γοητεία της, η υψωμένη της γροθιά... Στο σινεμά, στο θέατρο, στα τραγούδια, στους δρόμους των μεγαλουπόλεων όπου διαδήλωνε... [...] Στις 6 Μαρτίου 1994 μια λαοθάλασσα θαυμαστών και φίλων αποχαιρέτησαν τη φλογερή Ελληνίδα. Με αφορμή τη συμπλήρωση 15 χρόνων από εκείνο το ύστατο "χαίρε", ο Ε.Τ. ξεδιπλώνει το λεύκωμα της ζωής της. Πλούσιο φωτογραφικό υλικό και μαρτυρίες ανθρώπων που τη γνώρισαν από κοντά συνθέτουν τη μεγάλη διαδρομή και την πολύπλευρη προσωπικότητα της Μελίνας. Για τη γυναίκα Μελ...
Μια Κυριακή του Απρίλη
Ζέη Άλκη 1925-
Μεταίχμιο (2011)
Ο Μάνος ελπίζει σήμερα που είναι Κυριακή και μάλιστα έχει και λιακάδα να γίνει κάτι αλλιώτικο. Καθώς περνάει η μέρα και έρχεται το βράδυ χωρίς να γίνει κάτι συνταρακτικό, μάλλον απογοητεύεται. Όμως, η φαντασία, τα όνειρά μας και τα πράγματα που μας αρέσουν περισσότερο μπορούν να κάνουν όλες τις Κυριακές του Απρίλη διασκεδαστικές.
Νίκος Πλουμπίδης
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2019)
Αντλώντας υλικό από την επιστημονική ημερίδα και την έκθεση που διοργάνωσε το Ίδρυμα της Βουλής τον Οκτώβριο του 2018, στενή κι’ αδιάβατος, τραχεία η οδός - Νίκος Πλουμπίδης, 1902-1954, ο τόμος παρουσιάζει μια σύνθετη εικόνα του Πλουμπίδη μέσα από την πολιτική δράση του καθώς και μέσα από τις διαπροσωπικές του σχέσεις. Ο Χάρης Αθανασιάδης αναφέρεται στην πρώιμη συνδικαλιστική του δράση από τη θέση του δασκάλου, ενώ ο Γιώργος Μαργαρίτης στην οργάνωση της γενικής απεργίας ενάντια στην πολιτική επιστράτευση στις 5 Μαρτίου 1943. Η Ιωάννα Παπαθανασίου μιλά για τη ζωή στην πόλ...
Ο θείος Πλάτων
Ζέη Άλκη 1925-
Μεταίχμιο (2011)
Πετάει ο γάιδαρος; Πετάει! Και μάλιστα μιλάει. Μόνο όμως με τον Γιάννη και την Ειρήνη, ή αλλιώς τον Βάνια και την Ίρα, δυο αδέλφια που ζουν με τους γονείς τους εξόριστοι στη Μόσχα. Ένα πάνινο γαϊδουράκι, δώρο του θείου Πλάτωνα από την Ελλάδα, με ένα φερμουάρ στο στήθος που κρύβει μέσα μια κόκκινη καραμέλα, την καρδιά του, γίνεται ο αχώριστος φίλος των παιδιών στον οποίο λένε όλα τα μυστικά και τις σκέψεις τους. Με αρχηγό την πανέξυπνη και σοφή Ίρα καταστρώνουν ένα μεγάλο σχέδιο. Στην πορεία όμως θα αλλάξουν γνώμη... "Η Άλκη Ζέη δεν ξεχνάει ποτέ το παιδί. Δεν ξεχνάει...
Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου
Ζέη Άλκη 1923-2020
Μεταίχμιο (2011)
27 Οκτωβρίου 1940: θα τη θυμάται αυτή τη μέρα ο Πέτρος γιατί πέθανε το τριζόνι του. Θα τη θυμάται γιατί την επομένη ακούει τη φωνή της μητέρας του να λέει: "Σήκω... έγινε πόλεμος. δεν ακούς τις σειρήνες;" Όταν οι Ιταλοί έφτασαν στο κατώφλι της Ελλάδας, ο Πέτρος ήταν εννιά χρονών, είχε μια χελώνα για κατοικίδιο, αγαπούσε με πάθος τις αμερικάνικες ταινίες και γνώριζε τον πόλεμο μόνο μέσα από τα βιβλία. Τώρα όμως τον βιώνει κάθε μέρα, μαζί με τους γονείς του, τον παππού του και τη μεγαλύτερη αδελφή του, την Αντιγόνη, αρχίζοντας έναν μεγάλο περίπατο - μια βόλτα στην Αθήνα της...
Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου
Ζέη Άλκη 1923-2020
Μεταίχμιο (2011)
27 Οκτωβρίου 1940: θα τη θυμάται αυτή τη μέρα ο Πέτρος που πέθανε το τριζόνι του. Θα τη θυμάται γιατί την επομένη ακούει τη φωνή της μητέρας του να του λέει: "Σήκω..., έγινε πόλεμος. Δεν ακούς τις σειρήνες;" Όταν ο πόλεμος έφτασε στο κατώφλι της Ελλάδας, ο Πέτρος ήταν εννιά χρονών, είχε μια χελώνα για κατοικίδιο, αγαπούσε με πάθος τις αμερικάνικες ταινίες και γνώριζε τον πόλεμο μόνο μέσα από τα βιβλία του. Τώρα όμως τον βιώνει κάθε μέρα, μαζί με τους γονείς του, τον παππού του και τη μεγαλύτερη αδελφή του, την Αντιγόνη, αρχίζοντας έναν μεγάλο περίπατο, μια βόλτα στην Αθήνα...
Ο μικρός πρίγκιπας
Saint - Exupéry Antoine de 1900-1944
Μεταίχμιο (2015)
Ο Μικρός πρίγκιπας, το γνωστότερο έργο του Γάλλου συγγραφέα και πιλότου Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί, έχει μεταφραστεί σε πάνω από 250 γλώσσες. Έχει συμπεριληφθεί στη λίστα με τα σημαντικότερα βιβλία του 20ού αιώνα που συνέταξε το 1999 η εφημερίδα Le Monde, ενώ ψηφίστηκε ως το καλύτερο βιβλίο του 20ού αιώνα στη Γαλλία. Στην πασίγνωστη πλέον ιστορία, ο αφηγητής πέφτει με το αεροπλάνο του –που έχει πάθει βλάβη– στην έρημο. Εκεί συναντά τον μικρό πρίγκιπα, ένα ασυνήθιστο παιδί, γνωρίζονται και γίνονται φίλοι. Ο καινούριος του φίλος σιγά σιγά του διηγείται την επίσκεψή του σε άλλο...
Ο μικρός πρίγκιπας
Saint - Exupéry Antoine de 1900-1944
Μεταίχμιο (2017)
Το ανθρωπάκι μου όμως δεν έμοιαζε χαμένο ούτε τρομαγμένο ούτε πεθαμένο από την κούραση, την πείνα και τη δίψα. Δεν έμοιαζε καθόλου με χαμένο παιδί μέσα στην έρημο, μίλια και μίλια μακριά από τον κόσμο. Όταν επιτέλους βρήκα τη λαλιά μου, κατάφερα να ψελλίσω: - Μα... τι γυρεύεις εδώ πέρα; Τότε μου ξανάπε λέξη λέξη σαν να μιλούσε για κάτι πολύ σοβαρό: - Σας παρακαλώ... ζωγράφισέ μου ένα προβατάκι...
Ο ψεύτης παππούς
Ζέη Άλκη 1925-
Κέδρος (2007)
Ένας αλλιώτικος παππούς κι ένας δεκάχρονος εγγονός, ο Αντώνης. Ο παππούς, συνταξιούχος ηθοποιός, γύρω στα ογδόντα, πληθωρικός σε συναισθήματα, γνώσεις και εμπειρίες και με ιδιαίτερες συνήθειες, εξάπτει τη φαντασία του Αντώνη με τις ιστορίες που του διηγείται από τη ζωή του. Όλα αυτά του Αντώνη του φαίνονται τόσο υπερβολικά και απίστευτα που αναρωτιέται: αλήθεια, ψέματα; Μια τρυφερή σχέση παππού και εγγονού, όπου μέσα από τα γεγονότα αναδεικνύεται η προσπάθεια του αγοριού να κατανοήσει τον παππού και να τον κάνει να νιώθει περήφανος για κείνον.