Μητσάκης Μιχαήλ 1863-1916
Mitsákis Michaíl
Μιχαήλ Μητσάκης (1868 ή 1863-1916). Οι πληροφορίες για τη ζωή του Μιχαήλ Μητσάκη αντλούνται από το Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό των Μπαρτ και Χηρστ και από αναφορές συγχρόνων του στο πρόσωπό του. Ως χρονολογία γέννησής του αναφέρεται το 1868, καθώς όμως αντιτίθεται σε άλλα στοιχεία γύρω από τη ζωή του συχνά αντικαθίσταται από το 1863. Γεννήθηκε στα Μέγαρα γιος του Αριστείδη και της Μαριγώς Μητσάκη, καταγόταν όμως από τη Σπάρτη, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα και τέλειωσε το Γυμνάσιο. Μαθητής ακόμα εξέδωσε την βραχύβια εφημερίδα "Ταΰγετος". Το 1880 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, σύντομα όμως εγκατέλειψε τις σπουδές του και ξεκίνησε την ενασχόλησή του με τη δημοσιογραφία συνεργαζόμενος αρχικά με το περιοδικό "Ασμοδαίος". Στη συνέχεια δημοσίευσε διάφορα άρθρα στις περισσότερες αθηναϊκές εφημερίδες, καθώς και σε πολλά περιοδικά, υπογράφοντας άλλοτε με το όνομά του (κυρίως στα λογοτεχνικά κείμενα) ή τα αρχικά του και άλλοτε με διάφορα ψευδώνυμα (Κρακ και Κόθορνος), ενώ σύμφωνα με πληροφορίες έγραψε και ανώνυμα άρθρα. Εξέδωσε τα ευθυμογραφικά έντυπα "Θόρυβος" και "Πρωτεύουσα" που κυκλοφόρησαν για μικρό χρονικό διάστημα. Υπήρξε συνιδρυτής του σατιρικού "Άστεος" μαζί με το Θέμο και Μπάμπη Άννινο και διευθυντής του "Ελληνικού Ημερολογίου" του Π.Δ. Σακελλαρίου. Η δημοσιογραφική του καριέρα υπήρξε λαμπρή, διακόπηκε όμως απότομα το 1896, λόγω κορύφωσης της πνευματικής ασθένειας του Μητσάκη που είχε ξεκινήσει δυο χρόνια πριν. Έκτοτε παρέμεινε διανοητικά πάσχων, φτάνοντας ως την παραφροσύνη. Από το 1914 και μέχρι το θάνατό του πέρασε τη ζωή του στο Δρομοκαΐτειο Φρενοκομείο, όπου πέθανε από πνευμονία. Το αρθρογραφικό έργο του Μητσάκη συγγενεύει στενά με τη λογοτεχνική παραγωγή του, η οποία εντάχθηκε στα πλαίσια της δημοσιογραφικής του δραστηριότητας. Δημοσίευσε αφηγήματα, κριτικά δοκίμια, επιγράμματα και ποιήματα στα ελληνικά και τα γαλλικά. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του εκδόθηκε μετά το θάνατό του. Στο χώρο του γλωσσικού ζητήματος τάχτηκε θεωρητικά υπέρ της δημοτικής, χρησιμοποίησε όμως την απλή καθαρεύουσα, κυρίως λόγω της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας στο χώρο του Τύπου, όπου η δημοτική ήταν αποκλεισμένη. Οι γλωσσικές του αντιλήψεις βρίσκονται αναλυτικά εκφρασμένες στην επιστολή του "Η δήθεν δημώδης γλώσσα" (1888), στο κριτικό άρθρο του για τον Γεράσιμο Μαρκορά (1890), στο άρθρο του "Το γλωσσικόν ζήτημα εν Ελλάδι· μια φιλολογική σελίς εις δυο γλώσσας" (1892), γραμμένο δυο φορές, μια στην καθαρεύουσα ("Η θλίψις του μαρμάρου") και μια στη δημοτική ("Το παράπονο του μαρμάρου"). Το πεζογραφικό έργο του είναι γραμμένο σε μικτή γλώσσα (η αφήγηση σε απλή καθαρεύουσα, οι διάλογοι στη δημοτική). Επηρεάστηκε από τα ρεύματα του ρεαλισμού (και αργότερα του νατουραλισμού), και του αισθητισμού, καθώς ήταν ενημερωμένος γύρω από τη σύγχρονή του γαλλική λογοτεχνία. Κυρίαρχο θέμα στο έργο του είναι η εσωτερική μετανάστευση, που κυριαρχούσε τότε στην Ελλάδα και η αστική ζωή στην Αθήνα. Στο πλαίσιο της προσπάθειάς του να απεικονίσει την αποξένωση και την αλλοτρίωση ως συνέπειες της ζωής στην πόλη ο Μητσάκης υπέταξε το υλικό του στην στη λογική της αποδιοργάνωσης. Η δομή των έργων του είναι συχνά χαλαρή ή και απουσιάζει. Από τα έργα του αναφέρονται ενδεικτικά το πρώτο του διήγημα με τίτλο "Το βάπτισμα", η συλλογή αφηγημάτων με επιμέρους τίτλους "Αθηναϊκαί σελίδες", "Εικόνες και σκηναί", "Ταξειδιωτικαί εντυπώσεις", το αφήγημα "Εις Αθηναίος χρυσοθήρας", το οποίο εκδόθηκε αυτοτελώς το 1890, και το διήγημα "Αυτόχειρ". Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Μιχαήλ Μητσάκη βλ. Θ. Βελλιανίτης, "Μητσάκης Μιχαήλ", στη "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια", τ. 17, Αθήνα, Πυρσός, 1931, Χ.Δ. Γουνέλας, "Μητσάκης Μιχαήλ", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 6, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987, Μιχάλης Περάνθης, "Μητσάκης Μιχαήλ", στη "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", τ. 10, Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Γκότση Γεωργία, "Μιχαήλ Μητσάκης", στο "Η παλαιότερη πεζογραφια μας· από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο", τ. Στ΄ (1880-1900), Αθήνα, Σοκόλης, 1997, Μιχάλης Γ. Μερακλής, Λαμπρινή Κουζέλη, "Μητσάκης Μιχαήλ", στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2007, καθώς και Αφιέρωμα στον Μιχαήλ Μητσάκη στην επιθεώρηση βιβλίου "The Athens Review of Books", τχ. 82, Μάρτιος 2017 (με αναλυτικό χρονολόγιο του συγγραφέα). (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Πεζογραφήματα
Μητσάκης Μιχαήλ 1863-1916
Νεφέλη (1988)
Αν κανόνας είναι ο χρόνος να λειτουργεί αρνητικά για τους περισσότερους συγγραφείς και το έργο τους, η λαμπρή εξαίρεση του Μιχαήλ Μητσάκη έρχεται να διαψεύσει - ή να επιβεβαιώσει - τον κανόνα. Απαράμιλλος στυλίστας, οξύς παρατηρητής της ζωής, γλωσσικά και κοινωνικά απροσάρμοστος, με προδρομικά στίγματα μιας νέας γραφής, προσφέρεται σήμερα σε μια καινούργια ανάγνωση, σχεδόν αποκαλυπτική από ορισμένες πλευρές. Ασφαλώς η εκρηκτική παρουσία του Μιχαήλ Μητσάκη δεν άφησε αδιάφορους τους συγκαιρινούς του και γνώρισε θερμά εγκώμια ( " Κάλβο του πεζού λόγου" τον αποκάλεσε ο Παλαμάς...
Αφηγήματα
Μητσάκης Μιχαήλ 1863-1916
Συλλογή (1995)
Η πεζογραφία του Μιχαήλ Μητσάκη αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση για τα Ελληνικά γράμματα. Οπαδός του Γαλλικού Νατουραλισμού επιχειρεί να αναδείξει λογοτεχνικά το ασήμαντο, τις μικρές καθημερινές πράξεις κι εικόνες, το ατέρμονο καθημερινό αλισβερίσι των ανθρώπων της εποχής του δίδοντας μια σχεδόν φωτογραφική απεικόνιση της πραγματικότητας. Γεννημένος στα Μέγαρα αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Σπάρτης και παρακολούθησε μαθήματα νομικής στην Αθήνα, όμως γρήγορα τον κέρδισε η λογοτεχνία και η δημοσιογραφία. Αρθρογραφούσε σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες της εποχής του, ενώ διακριν...
Παρά τοις δούλοις. Τα Ιωάννινα
Μητσάκης Μιχαήλ 1863-1916
Εκδόσεις Πατάκη (2004)
"Επί τα ίχνη..." είναι ο τίτλος της νέας αυτής σειράς. Στη σειρά στεγάζονται άγνωστα, λανθάνοντα ή αθησαύριστα κείμενα. Τα κείμενα αυτά μπορεί να είναι μελέτες, μαρτυρίες κι ακόμη δυσεύρετα λογοτεχνικά έργα παλαιότερων εποχών. Φιλοδοξία της σειράς είναι να συνδεθεί με τη λογοτεχνική παράδοση και παράλληλα να ανασύρει από τη λήθη έργα, τα οποία παρέμεναν απρόσιτα στον αναγνώστη, εμπλουτίζοντας, όσο αυτό είναι δυνατόν, την έρευνα. Ο τίτλος της, άλλωστε, είναι ενδεικτικός του είδους και της φυσιογνωμίας της.
Ελληνικά διηγήματα
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Πατάκη (2004)
Η κυκλοφορία στα 1896 της συλλογής "Ελληνικά διηγήματα" αναντίρρητα αποτελούσε εκδοτικό γεγονός για τη χώρα μας, γιατί πρόκειται για την πρώτη στο είδος της συλλογή και ταυτόχρονα για μια αντιπροσωπευτική παρουσία στο χώρο του αφηγηματικού μας λόγου. Επισημαινόταν έτσι κατά τον αμεσότερο τρόπο η ύπαρξη ενός σχετικά νέου λογοτεχνικού είδους, όπως το διήγημα, για το οποίο ο εκδότης του έργου Γ. Κασδόνης δεν παρέλειψε να τονίσει ότι "η πρώτη γενναία ώθησίς" του έγινε μέσα από τις στήλες του περιοδικού "Εστία", του οποίου εκείνος για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα υπήρξε διευθυντή...
Εις τον οίκον των τρελλών
Μητσάκης Μιχαήλ 1863-1916
Εκδόσεις Πατάκη (2004)
Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται πέντε σπονδυλωτά ταξιδιωτικά κείμενα με επίκεντρο την Κέρκυρα, την οποία ο Μιχαήλ Μητσάκης είχε επισκεφθεί στα 1886. Τα κείμενα αυτά είχαν δημοσιευθεί για πρώτη φορά στο περ. Εστία και τώρα, όλα μαζί, εκδίδονται εδώ.
Αφηγήματα και ταξιδιωτικές εντυπώσεις
Μητσάκης Μιχαήλ 1863-1916
Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (2006)
[...] Ολόκληρο το έργο του Μ. Μ. θα παρουσιαστεί στη φιλόξενη σειρά "Νεοελληνική Βιβλιοθήκη" του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη σε δύο τόμους. Ο πρώτος, ο ανά χείρας, περιλαμβάνει δυο κατηγορίες έργων: Τα Αφηγηματικά και τις Ταξιδιωτικές Εντυπώσεις. 1. Τα αφηγήματα. Το αφηγηματικό του έργο το χωρίσαμε σε δύο μεγάλες ενότητες με κριτήριο τον αφηγηματικό χώρο που κυριαρχεί σε κάθε μία απ' αυτές: την Αθήνα και την επαρχία (με υπερέχουσα συντριπτικά την λογοτεχνική παραγωγή του στην Κέρκυρα, και ειδικότερα της περιόδου 1894-1895) [...] 2. Ταξιδιωτικά εντυπώσεις. Στη δεύ...
Κριτικά κείμενα, επιστολές, ποίηση
Μητσάκης Μιχαήλ 1863-1916
Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (2007)
Στο εκδοτικό σημείωμα του πρώτου τόμου του σχετικού με το αφηγηματικό μέρος του μητσακικού έργου είχαμε αναφέρει ότι το έργο της σημαντικής και πολυσχιδούς αυτής νεοελληνικής πνευματικής μορφής θα παρουσιασθεί σε δύο συνολικά τόμους. Το "Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη" και ο υπογραφόμενος πραγματοποιούμε την υπόσχεσή μας με την ανά χείρας έκδοση. Σ' αυτήν παρουσιάζουμε τα κριτικά κείμενα του Μιχαήλ Μητσάκη, κάποιες επιστολές του και μέρος από την ποιητική του δημιουργία. [...] (από τον πρόλογο του επιμελητή)
Destroy Athens: μια αφήγηση
Συλλογικό έργο
Futura (2007)
Το βιβλίο αυτό είναι μια αφήγηση. Αποτελείται από 25 κείμενα συγγραφέων μιας ευρύτατης λογοτεχνικής παράδοσης, από τον Μιχαήλ Μητσάκη και τον Ούγκο Φον Χόφμανσταλ στον Τζ. Τζ. Μπάλαρντ και τον Μπρετ Ήστον Έλλις και από τον Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη και τον Χούλιο Κορτάσαρ στη Σύλβια Πλαθ και τον Γιώργο Χειμωνά. Τα κείμενα είναι χωρισμένα σε έξι ημέρες, όσες και οι ημέρες της έκθεσης "Destroy Athens". Το βιβλίο αυτό εμπνέεται, σχολιάζει, ερμηνεύει την έκθεση, αλλά διαβάζεται και ανεξάρτητα από αυτήν. Είναι μια αντανάκλαση, ένας διάδρομος που όπως οι διάδρομοι της 1ης Μπιενάλε...
Πειραιάς
Συλλογικό έργο
Τσαμαντάκη (2009)
Ένα ανθολόγιο είναι πρώτ' απ' όλα μια επιλογή. Από το πλήθος των κειμένων πρέπει, με κάποια κριτήρια, αλλά να επιλέξεις και άλλα να αφήσεις στην άκρη. Ένα κριτήριό μας ήταν τα καλά κείμενα, αλλά δεν ήταν το κυριότερο. Γι' αυτό και ορισμένα τα παραλείψαμε, όχι χωρίς δυσκολία. Ο πρώτος στόχος μας ήταν να περιδιαβούμε τον Πειραιά μέσα από αφηγήσεις για τους τόπους του και τους ανθρώπους του. Και, επίσης, να παρακάμψουμε, αν μπορούμε, την στερεότυπη εικόνα για την πόλη που έχει μετασχηματιστεί και κυριαρχήσει μεταπολεμικά και μέχρι σήμερα. Στραφήκαμε σε όλων των ειδών τις αφηγή...
Ανθολογία ελληνικού διηγήματος του 20ού αιώνα
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2009)
Μια ανθολογία ελληνικού διηγήματος του εικοστού αιώνα είναι, εκ των πραγμάτων, ένα εγχείρημα συνολικού χαρακτήρα. Οφείλει να αποτυπώνει μέσα από κατασταλαγμένες μορφές τόσο τις περιπέτειες της γραφής όσο και της γλώσσας αλλά και της χώρας που ανέδειξε τους επιλεγμένους διηγηματογράφους. Όσο απαραίτητοι είναι σε μια ανθολογία οι δημιουργοί-αγκωνάρια, οι δημιουργοί που σ’ αυτούς αναφερόμαστε αυθόρμητα, σχεδόν χωρίς σκέψη, άλλο τόσο ενδυναμώνουν την ανθολογία αυτή οι δημιουργοί ήσσονος σημασίας. Οι συγγραφείς δηλαδή που αποτυπώνουν «στιγμές» και «εικόνες» ταπεινές και φαινομεν...
