Χαλεπάς Γιαννούλης 1851-1938
Ο Γιαννούλης Χαλεπάς συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πιο σημαντικούς εκφραστές τόσο της νεοελληνικής όσο και της ευρωπαϊκής πλαστικής. Γεννήθηκε το 1851 στον Πύργο της Τήνου. Ήταν ο πρώτος από τα έξι παιδιά του μαρμαρογλύπτη Ιωάννη Χαλεπά, που διατηρούσε μεγάλο εργαστήρι και εκτελούσε παραγγελίες ακόμα και για το εξωτερικό. Ο πατέρας ήθελε τον πρωτότοκο γιο του να ασχοληθεί με το εμπόριο. Έτσι, αφού τελείωσε το σχολαρχείο της Τήνου και την πρώτη τάξη του Γυμνασίου στη Σύρο, φοίτησε στην Εμπορική Σχολή της Σύρου, την οποία όμως σύντομα εγκατέλειψε. Η αγάπη του νεαρού Χαλεπά ήταν η γλυπτική. Φαίνεται μάλιστα ότι έτρεφε τέτοιο πάθος για την τέχνη αυτή, ώστε κατάφερε να μεταπείσει τον πατέρα του και να ξεκινήσει τις σπουδές του το 1869 στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πολυτεχνείου στην Αθήνα, με δάσκαλό του το γλύπτη Λεωνίδα Δρόση. Στη Σχολή το ταλέντο του δεν άργησε να φανεί. Με υποτροφία μάλιστα του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου το 1873 συνέχισε τις σπουδές του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου. Εκεί, από την αρχή ακόμη των σπουδών του, γνώρισε τις πρώτες μεγάλες του διακρίσεις: πρώτο βραβείο και χρηματικό έπαθλο σε διαγωνισμό της Ακαδημίας με το έργο του "Το παραμύθι της Πεντάμορφης" (1874) και χρυσό μετάλλιο στην Έκθεση του Μονάχου με το έργο "Σάτυρος που παίζει με τον Έρωτα" (1874). Ωστόσο, το 1875 η υποτροφία του διακόπηκε, γεγονός που τον ανάγκασε να επιστρέψει στην Αθήνα ένα χρόνο αργότερα. Στο διάστημα αυτό της παραμονής του στην πρωτεύουσα φιλοτέχνησε και ένα από τα πιο γνωστά έργα του, την "Κοιμωμένη", το ταφικό μνημείο της Σοφίας Αφεντάκη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών (1878). Την ίδια όμως περίοδο ο Χαλεπάς εκδήλωσε και τα πρώτα συμπτώματα ψυχασθένειας, που είχε ήδη πλήξει δύο από τα αδέρφια του. Η οικογένειά του τον πήρε στην Τήνο, όπου όμως η κατάστασή του συνεχώς χειροτέρευε. Έτσι, το 1888 μπήκε στο ψυχιατρείο της Κέρκυρας, από όπου θα έβγαινε 14 χρόνια μετά, οπότε και έμεινε κοντά στη μητέρα του στην Τήνο. Στα χρόνια που ακολούθησαν έως και το 1918 ο Χαλεπάς έζησε σε μεγάλη ανέχεια. Δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα ποια ήταν ακριβώς η σχέση του με τη γλυπτική όλο αυτό το διάστημα. Σύμφωνα με κάποιους μελετητές, η μητέρα του κατέστρεφε τα έργα του, πιστεύοντας ότι η ενασχόλησή του αυτή έβλαπτε την υγεία του. Σύμφωνα με άλλους πάλι, ήταν ο ίδιος ο Χαλεπάς που κατέστρεφε τα δημιουργήματά του λόγω της ψυχικής διαταραχής του. Το 1918 ξεκίνησε μια ιδιαίτερα δημιουργική περίοδος για το γλύπτη. Με τη βελτίωση της υγείας του, που σημειώθηκε τα επόμενα χρόνια, φιλοτέχνησε μερικά από τα πιο σημαντικά έργα του. Η αναγνώρισή του ήρθε σταδιακά με τη διοργάνωση εκθέσεων στην Αθήνα, ενώ το 1927 η Ακαδημία Αθηνών τού απένειμε το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών. Το 1930 ο Χαλεπάς εγκαταστάθηκε στο σπίτι της ανιψιάς του Ειρήνης Χαλεπά στην Αθήνα, όπου πέρασε την τελευταία και πιο δημιουργική φάση της καλλιτεχνικής του διαδρομής, που διακόπηκε με το θάνατό του το 1938.
Biennále 3: Ο γκρεμός και το ρέμα
Συλλογικό έργο
Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (2012)
"Ο γκρεμός και το ρέμα" Οι επιμελητές του κεντρικού προγράμματος της 3ης Μπιενάλε, Paolo Colombo, Mahita El Bacha Urieta, Μαρίνα Φωκίδη, ανταποκρινόμενοι στις τρέχουσες κοινωνικές, πολιτικές συνθήκες στην περιοχή της Μεσογείου, και όχι μόνο, επέλεξαν τον τίτλο του κεντρικού προγράμματος και αναφέρουν στο βασικό τους κείμενο για τη διοργάνωση: "Στις τρέχουσες συνθήκες της αυξανόμενης αστάθειας που εγκυμονούν υποσχέσεις και κινδύνους, ο τίτλος "Ο γκρεμός και το ρέμα", αποκτά μια ιδιάζουσα δυναμική καθώς συλλαμβάνει την αίσθηση του εύθραυστου και του επικίνδυνου που κυρι...
Tribute to the Greek Mother
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2010)
The mother was worshipped as a symbol of fertility even in the earliest human communities and has been a favourite subject for all art genres from antiquity to date. The multiplicity and diversity of images reflect the complex symbolical character of the mother figure. Above all, the motif of the mother holding her baby in her arms stands out as the most enduring in time and most emotionally charged motif. For the Greek society in particular, the figure of the mother enjoys a central position, as it epitomizes the notions of continuity, security, sacrifice, giving, unc...
Αφιέρωμα στην Ελληνίδα μάνα
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2009)
Η έκδοση αυτή είναι αφιερωμένη στους τρόπους με τους οποίους απεικονίζεται η Ελληνίδα μητέρα στη νεοελληνική τέχνη. Κατέχοντας κεντρική θέση στην ελληνική κοινωνία, η μητέρα έχει αναπτύξει ποικίλες δεξιότητες και δραστηριότητες, και έχει αναδειχθεί σε πρότυπο αφοσίωσης και αυταπάρνησης. Οι Έλληνες καλλιτέχνες, μέσα από τις καλλιτεχνικές τάσεις του 19ου και του 2ού αιώνα, έχουν δώσει έργα όπου αποτυπώνεται η σχέση μητέρας και παιδιού, αλλά και αναδεικνύεται η μητρότητα, όχι μόνο ως φυσικό γεγονός, αλλά και ως κατεξοχήν έννοια που εγγυάται τη συνέχιση της ζωής και δημιουργεί...
Γιαννούλης Χαλεπάς
Μπόλης Γιάννης
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2009)
Μορφή αινιγματική και μοναχική, γοητευτική και καταραμένη, αγιοποιημένη και μυθοποιημένη, με μια πορεία ζωής οδυνηρή, σκληρή και μυθιστορηματική, ο Χαλεπάς είναι από τους πιο σημαντικούς δημιουργούς της νεοελληνικής τέχνης. Γεννημένος στον Πύργο της Τήνου από οικογένεια μαρμαράδων, θα ξεκινήσει την πορεία του στις αρχές της δεκαετίας του 1870 με σπουδές στο Πολυτεχνείο της Αθήνας και έπειτα στην περίφημη Βασιλική Ακαδημία των Ωραίων Τεχνών του Μονάχου. Στη συνέχεια η εξέλιξη της ζωής και του έργου του είναι τα στοιχεία εκείνα που θα εδραιώσουν τη φήμη και τον μύθο του, κατ...
Γιαννούλης Χαλεπάς
Μπόλης Γιάννης
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2009)
Μορφή αινιγματική και μοναχική, γοητευτική και καταραμένη, αγιοποιημένη και μυθοποιημένη, με μια πορεία ζωής οδυνηρή, σκληρή και μυθιστορηματική, ο Χαλεπάς είναι από τους πιο σημαντικούς δημιουργούς της νεοελληνικής τέχνης. Γεννημένος στον Πύργο της Τήνου από οικογένεια μαρμαράδων, θα ξεκινήσει την πορεία του στις αρχές της δεκαετίας του 1870 με σπουδές στο Πολυτεχνείο της Αθήνας και έπειτα στην περίφημη Βασιλική Ακαδημία των Ωραίων Τεχνών του Μονάχου. Στη συνέχεια η εξέλιξη της ζωής και του έργου του είναι τα στοιχεία εκείνα που θα εδραιώσουν τη φήμη και τον μύθο του, κατ...
Γιανούλη Χαλεπά 142 ελεύθερα σχέδια
Ύψιλον (2007)
Πρόκειται για ένα υψηλού επιπέδου λεύκωμα με 142 σχέδια του Χαλεπά, τα περισσότερα των οποίων είναι αδημοσίευτα. Η παρουσίασή τους εδώ δίνει νέα ώθηση στη μελέτη του έργου του μεγάλου Έλληνα γλύπτη. Μέσα από αυτά βλέπει κανείς τη σκέψη του: πώς βασανιστικά αναλύει τα διάφορα θέματα που τον απασχολούν, απ' τον εγκλεισμό του στο ψυχιατρείο μέχρι το θάνατό του. Η έκδοση συμπληρώνεται με πέντε ανέκδοτες φωτογραφίες του Γιανούλη Χαλεπά.