Ραυτόπουλος Δημήτρης 1924- κριτικός λογοτεχνίας
Raftópoulos Dimítris
Ο κριτικός λογοτεχνίας, δοκιμιογράφος και δημοσιογράφος Δημήτρης Ραυτόπουλος γεννήθηκε στον Πειραιά το 1924. Παρακολούθησε μαθήματα στην Ecole Pratique des Hautes Etudes του Παρισιού. Από τα εφηβικά του χρόνια αναμίχθηκε στις κινήσεις της πολιτικής νεολαίας της Αριστεράς. Υπήρξε συντάκτης της εφημερίδας "Ελεύθερη Ελλάδα" (1946-1947) και παράλληλα αρθρογραφούσε στο περιοδικό της ΕΠΟΝ "Νέα Γενιά" (1944-1945). Μετά τη χαλάρωση των μετεμφυλιακών μέτρων εργάστηκε στις εφημερίδες "Η Αυγή" (1952-1967), "Ελεύθερος", "Ώρα" (1955-1956). Μαζί με τον Κ. Κουλουφάκο, τον Τ. Πατρίκιο, τον Κ. Πορφύρη, κ.α. σχημάτισαν τη συντακτική ομάδα του περιοδικού "Επιθεώρηση Τέχνης". Κατά την περίοδο της δικτατορίας (1967-1974), ο Ραυτόπουλος διέφυγε στη Γαλλία. Εκεί εργάστηκε ως συντάκτης στο "Λεξικό Robert" και συμμετείχε στο αφιέρωμα του περιοδικού "Temps Modernes" για την Ελλάδα (1969), συνθέτοντας μία ανθολογία κειμένων από διωχθέντες συγγραφείς. Ιδιαίτερα διαπλαστική για τις πολιτικές θέσεις του και για τη μετέπειτα ιδεολογική εξέλιξή του ήταν η φιλική σχέση του με τον Άρη Αλεξάνδρου, αποτέλεσμα της οποίας ήταν οι οξύτατες αντιδογματικές θέσεις του. Μετά τη μεταπολίτευση ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού "Ηριδανός", το οποίο με τα αφιερώματά του πραγματοποίησε ανοίγματα προς νέες τάσεις της λογοτεχνίας. Παράλληλα, έγραφε επιφυλλίδες στην "Αυγή" (1977-1980) και αργότερα εργάστηκε ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα "Απογευματινή" (1976-1981). Αποτελεί ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Εξέδωσε τα κριτικά έργα: "Οι ιδέες και τα έργα" (1965), "Τέχνη και εξουσία" (1985), "Κρίσιμη λογοτεχνία" (1986), "Σημεία στίξεως" (1987), "Άρης Αλεξάνδρου: ο εξόριστος" (1996), "Αναθεώρηση Τέχνης: η Επιθεώρηση Τέχνης και οι άνθρωποί της" (2006). Ο Ραυτόπουλος αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της μαρξιστικής κριτικής στη μεταπολεμική περίοδο. Με τα κείμενά του στην "Επιθεώρηση Τέχνης", αναδείχθηκε σε έναν από τους δυναμικότερους και σημαντικότερους νέους βιβλιοκριτικούς και μελετητές της μεταπολεμικής περιόδου. Παρά τις ακραίες, λόγω των πολιτικών συγκυριών, απόψεις του, απέφυγε συστηματικά τον δογματισμό. Υπήρξε διεισδυτικός, οξυδερκής, αιχμηρός στις τοποθετήσεις του και συχνά τολμούσε ρωμαλέα διατύπωση. Σταδιακά η ματιά του πλουτίστηκε από ένα ποιητικό φρόνημα. Το 1997 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο δοκιμίου-κριτικής για το έργο του "Άρης Αλεξάνδρου: ο εξόριστος". Το 2008 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ (προσφωνήθηκε από τον πρόεδρο του τμήματος, καθηγητή Αντώνη Ρεγκάκο, και την αναπληρώτρια καθηγήτρια νεοελληνικής φιλολογίας, Μαίρη Μικέ). Το 2009 τιμήθηκε με το βραβείο "Διδώ Σωτηρίου" της Εταιρείας Συγγραφέων για το σύνολο του έργου του. Το 2013 του απονεμήθηκε το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Γραμμάτων. Το 2017 τιμήθηκε με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου του.
Κριτική της κριτικής
Ραυτόπουλος Δημήτρης 1924- κριτικός λογοτεχνίας
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2017)
Η κριτική, με τον υποκειμενικό χαρακτήρα της, ενέχει το λάθος. Ήδη, από την αριστοφάνεια αφετηρία της συνδέεται με τον διάλογο αλλά και με τη λογομαχία ή την έριδα με την παράδοση και τον νεωτερισμό. Ο τόμος αυτός αρχίζει με μια επισκόπηση της ιστορίας της κριτικής, των θεωριών και των λαθών της. Προχωρεί σε δικά μας έργα ιστορίας της λογοτεχνίας, σε έργα διαλόγου, επιλογής και Γραμματολογίας, αλλά και σε φαινόμενα ανελευθερίας, σε παρερμηνείες και κατεδαφιστικές τάσεις, ιδιαίτερα της αριστερής κριτικής απέναντι σε κορυφαίους: Καβάφη, Καρυωτάκη, Παπαδιαμάντη, Καζαντζάκη, Κ...
Για τον Τίτο Πατρίκιο
Συλλογικό έργο
Μουσείο Μπενάκη (2016)
Στον τόμο παρουσιάζονται οι ομιλίες που εκφωνήθηκαν κατά την εκδήλωση που αφιέρωσε το Μουσείο Μπενάκη στον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, στις 22 Νοεμβρίου 2011, στο πλαίσιο των ετήσιων εκδηλώσεων για να τιμηθούν κορυφαίες μορφές του νεοελληνικού πολιτισμού.
Εμφύλιος και λογοτεχνία
Ραυτόπουλος Δημήτρης 1924- κριτικός λογοτεχνίας
Εκδόσεις Πατάκη (2012)
"Το αίμα μελάνι δεν γίνεται..." Έτσι επιγράφεται ένα από τα δοκίμια που αποτελούν αυτό το βιβλίο. Προτείνεται μια ερωτηματική ανάγνωση συγγραφέων και έργων που αναφέρονται στον εμφύλιο πόλεμο ή, ευρύτερα, στον μνημονικό και τον ανθρωπολογικό του ορίζοντα. Ακήρυκτος, χωρίς καταστατικό και χωρίς συνθήκη ειρήνης, αυτός ο πόλεμος των συναυτουργών μας άφησε κληρονομιά αίματος, βίας, παντοειδών ερειπίων και αρνητικών κοινωνικών αυτοματισμών. Σε αντίθεση με την ιστορία και τις κοινωνικές επιστήμες, που ασχολούνται με τις υπερατομικές όψεις των φαινομένων, σε μακροσκοπική θεώρησ...
Εισαγωγή στο έργο του Καζαντζάκη
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2011)
Πολλές και ποικίλες είναι οι κριτικές εκτιμήσεις για το έργο του Νίκου Καζαντζάκη. Η παρούσα "Εισαγωγή" συνενώνει κείμενα που εκφράζουν ένα ευρύ φάσμα θεωρητικών, αισθητικών και ιδεολογικών απόψεων, προκειμένου να αναδειχτούν με τον πληρέστερο δυνατό τρόπο τα πνευματικά ενδιαφέροντα του πολύτροπου αυτού συγγραφέα. Τα εν λόγω κριτικά κείμενα καλύπτουν μια περίοδο ενός περίπου αιώνα, από ένα κριτικό σχόλιο του 1916 μέχρι σήμερα. Το υλικό είναι οργανωμένο θεματικά, με κεφάλαια αφιερωμένα στην ποίηση του Καζαντζάκη, στο θεατρικό, ταξιδιωτικό και αυτοβιογραφικό έργο του, αλλά κα...
Μ. Καραγάτσης: Ιδεολογία και ποιητική
Συλλογικό έργο
Μουσείο Μπενάκη (2010)
Ο τόμος συγκεντρώνει τις εισηγήσεις οι οποίες παρουσιάστηκαν στο συνέδριο (4 και 5 Απριλίου 2008) που αφιέρωσε το Μουσείο Μπενάκη στον συγγραφέα, με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη γέννησή του. Έλληνες και ξένοι μελετητές του Καραγάτση και της νεοελληνικής φιλολογίας φωτίζουν κρίσιμες πτυχές του έργου του, επικεντρώνοντας στην πολυεπίπεδη σχέση του με την ιστορία και αναδεικνύοντας τους δρόμους της συγκρότησης της ποιητικής του. Περιέχονται οι εισηγήσεις: Πρόγραμμα εργασιών του συνεδρίου Σημείωμα του εκδότη Σταύρος Ζουμπουλάκης, χαιρετισμός Οι εισηγ...
Για τον Αλέξανδρο Αργυρίου
Συλλογικό έργο
Μουσείο Μπενάκη (2009)
Στη σειρά των εκδηλώσεων με τις οποίες το Μουσείο Μπενάκη επιθυμεί να συμβάλει στην απότιση φόρου τιμής σε ανθρώπους που εσφράγισαν με το έργο τους την πορεία του νεοελληνικού πολιτισμού, ο Αλέξανδρος Αργυρίου δικαιωματικά κατείχε μιαν από τις πρώτες θέσεις. Για να το πω ορθότερα, ο Αργυρίου ήταν από εκείνους στους οποίους οφείλουμε απεριόριστο σεβασμό και καθαρή εκτίμηση. Ο Αργυρίου, που εσπούδασε πολιτικός μηχανικός και όχι φιλόλογος, άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη του σε ένα πεδίο για το οποίο δεν τον είχαν προετοιμάσει οι τυπικές σπουδές και η συνακόλουθη ειδίκευσή του. Υπή...
Πειραιάς
Συλλογικό έργο
Τσαμαντάκη (2009)
Ένα ανθολόγιο είναι πρώτ' απ' όλα μια επιλογή. Από το πλήθος των κειμένων πρέπει, με κάποια κριτήρια, αλλά να επιλέξεις και άλλα να αφήσεις στην άκρη. Ένα κριτήριό μας ήταν τα καλά κείμενα, αλλά δεν ήταν το κυριότερο. Γι' αυτό και ορισμένα τα παραλείψαμε, όχι χωρίς δυσκολία. Ο πρώτος στόχος μας ήταν να περιδιαβούμε τον Πειραιά μέσα από αφηγήσεις για τους τόπους του και τους ανθρώπους του. Και, επίσης, να παρακάμψουμε, αν μπορούμε, την στερεότυπη εικόνα για την πόλη που έχει μετασχηματιστεί και κυριαρχήσει μεταπολεμικά και μέχρι σήμερα. Στραφήκαμε σε όλων των ειδών τις αφηγή...
Ο Παρασκευάς ή η πρωτόγονη ζωή
Tournier Michel 1924-2016
Εκδόσεις Πατάκη (2008)
Ένας κόσμος όχι ανεξερεύνητος αλλά καινούριος γεννιέται κάτω από το βλέμμα του Ροβινσώνα. Ο ναυαγός ωστόσο στο έρημο νησί επιζεί και όχι μόνο αυτό, αλλά κατορθώνει να δημιουργεί μεγάλα πλεονάσματα, να συσσωρεύει, κατά το οικονομικό πρότυπο της κοινωνίας που κουβαλάει η ιδεολογία του. Για να μην ξεχάσει την ανθρώπινη γλώσσα, επιβάλλει στον εαυτό του να σκέφτεται φωναχτά. Εκείνο που ξεχνάει ολότελα είναι το χαμόγελο: γίνεται ανίκανος για ευτυχία. Πυγμαλίωνάς του σε μια νέα ελευθερία και διαρκή ευτυχία θα γίνει ο νεαρός νέγρος Παρασκευάς. Το πρόβλημα της ευτυχίας θέτει ο Παρασ...
Γιώργος Σεφέρης 1900-1971: 45 χρόνια μετά το Νόμπελ
Συλλογικό έργο
Ελευθεροτυπία (2008)
Οι επιμελητές της έκδοσης ευχαριστούν τις εκδόσεις "Ίκαρος" και "Μεταίχμιο", που πρόθυμα επέτρεψαν να αναδημοσιευθούν αποσπάσματα από "σεφερικά" βιβλία τους, καθώς και το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης για τις φωτογραφίες του ποιητή. Περιέχονται οι ενότητες: - Μαρία Στασινοπούλου, "Χρονολόγιο" A. Σε πρώτο πρόσωπο - Μαθητικές εκθέσεις του Γεωργίου Σ. Σεφεριάδη - Ανέκδοτες επιστολές του Σεφέρη (από την αλληλογραφία με τον Γ.Κ.Κατσίμπαλη) - Ποιήματα - Ο Σεφέρης για τους άλλους: για τον Θ. Σ. Έλιοτ - Με τα μάτια του ποιητή Β. Αναμνήσεις των άλλων - Τάκης Σινόπουλ...
Από τα Δεκεμβριανά στον Εμφύλιο
Συλλογικό έργο
Ελευθεροτυπία (2007)
Τα κείμενα του συλλογικού αυτού έργου συγκροτήθηκαν από τα περιεχόμενα τευχών του περιοδικού "Ε- Ιστορικά" της "Ελευθεροτυπίας". Περιέχονται τα κείμενα: - Βασίλης Καρδάσης, "Από το Λίβανο στο Δεκέμβρη" - Γιώργος Μαργαρίτης, "Το ΕΑΜ έχασε τη μάχη της μετακατοχικής... μπομπότας" - Ευάγγελος Χεκίμογλου, "Η αναβίωση της δραχμής το Νοέμβριο του 1944" - Αρτέμης Ψαρομηλίγκος, "Ένας Έλληνας πεσσός στη διεθνή σκακιέρα" - Φοίβος Οκονομίδης, "Το αμερικανικό παιχνίδι το Δεκέμβρη και ο Άρης" - Φοίβος Οκονομίδης, "Οι 33 ματωμένες μέρες" - Φοίβος Οκονομίδης, "Οι Βρετανοί, η Θε...
Αναθεώρηση τέχνης
Ραυτόπουλος Δημήτρης 1924- κριτικός λογοτεχνίας
Σοκόλη (2006)
Το βιβλίο διαιρείται σε δύο μέρη. Το πρώτο, "Ένα περιοδικό του Εικοστού Μεσαίωνα", περιλαμβάνει ιστορικά στοιχεία, εκτιμήσεις, απόψεις και συζητήσεις για την προσφορά του περιοδικού στον πολιτιστικό χώρο του μετεμφυλίου, ιδιαίτερα για την αντιδογματική στροφή της διανόησης της Αριστεράς και τις συναφείς συγκρούσεις. Το δεύτερο, "Εκλιπόντες", περιλαμβάνει δοκίμια για τους εκλιπόντες από το επιτελείο του περιοδικού Κώστα Κουλουφάκο, Κ. Πορφύρη (Πορφύρη Κονίδη) και Γιώργο Πετρή (Γιώργο Σίμο). Σ' ένα εκτεταμένο επίμετρο, ο συγγραφέας απαντάει στις κριτικές αποτιμήσεις για το πε...
Γράμματα από τη φυλακή
Gramsci Antonio 1891-1937
Ηριδανός (2005)
Διαβάζοντας κείμενα του Αντόνιο Γκράμσι, ιδιαίτερα τα γράμματά του από τη φυλακή, νιώθει κανείς έντονα πως θεμελιακά στοιχεία της προσωπικότητας αυτού του άρρωστου, βασανισμένου ανθρώπου -χώρια από την αξιοπρέπεια, την ηθική και πνευματική εντιμότητα και συνέπεια, την ισχυρή θέληση και την καρτερική αντιμετώπιση της μαρτυρικής του ζωής- είναι το πνευματικό εύρος, το οξύ κριτικό μυαλό και η ανθρωπιά, μια βαθύτατη έμφυτη ανθρωπιά, ολοκληρωμένη με την πνευματική και ψυχική καλλιέργεια.
Άρης Αλεξάνδρου: ο εξόριστος
Ραυτόπουλος Δημήτρης 1924- κριτικός λογοτεχνίας
Σοκόλη (2004)
Μια μονογραφία του Άρη Αλεξάνδρου που είναι ταυτόχρονα βιογραφία, ανάπλαση του ιστορικού σκηνικού και μελέτη -ανάλυση ολόκληρου του έργου του- ποιητικού, μεταφραστικού και πεζογραφικού. Ιδιαίτερα αναλύεται "Το κιβώτιο", το οριακό αυτό έργο της γενιάς του εμφύλιου, που ανάγει την εμπειρία της στο συμβολικό και στο υπαρξιακό της επίπεδο. Το έργο συμπληρώνεται από ανθολόγηση κριτικής για τον Αλεξάνδρου, εργογραφία κλπ.