Luxemburg Rosa
Luxemburg Rosa
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ υπήρξε μία από τις πλέον αγνές, συνεπείς και ανεξάρτητες μορφές του παγκόσμιου σοσιαλιστικού κινήματος. Γεννήθηκε το 1871 στο Ζάμοστς της ρωσοκρατούμενης Πολωνίας και ήταν το μικρότερο από πέντε παιδιά εβραίων μικροαστών γονέων προοδευτικής νοοτροπίας και κοσμοπολίτικων αντιλήψεων. Οταν η Ρόζα ήταν πέντε ετών η ζωή της κινδύνεψε από βαριά αρρώστια η οποία της άφησε ισόβια αναπηρία στο ένα της πόδι. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ ανέπτυξε παράνομη πολιτική δράση από τα γυμνασιακά της χρόνια στη Βαρσοβία. Στα 18 της χρόνια, το 1889, αφενός για να αποφύγει τη σύλληψη, όπως έκαναν και πολλοί συμπατριώτες της εκείνη την εποχή, και αφετέρου για να συνεχίσει τις σπουδές της, η Ρόζα μετανάστευσε στην Ελβετία όπου σπούδασε νομικά και πολιτική οικονομία. Κατά τα φοιτητικά της χρόνια στη Ζυρίχη η Λούξεμπουργκ γνώρισε πολλούς εξέχοντες ρώσους σοσιαλδημοκράτες, όπως ο Πλεχάνοφ, ο Αξελροντ και άλλοι. Από εκείνη την περίοδο χρονολογείται και ο δεσμός της με τον ομοϊδεάτη της Λέο Γιόγκιχες, ο οποίος υπήρξε ισόβιος φίλος της και για μια εποχή εραστής της. Το 1898 η Λούξεμπουργκ πήρε το διδακτορικό της δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τον Γκούσταφ Λύμπεκ, για να αποκτήσει τη γερμανική υπηκοότητα, και εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο με τον σκοπό να εργαστεί στις τάξεις του γερμανικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, του ισχυρότερου της Δευτέρας Διεθνούς. Ήδη τότε η Λούξεμπουργκ είχε εκφράσει οξύτατες θεωρητικές διαφωνίες τόσο με το πολωνικό όσο με το ρωσικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Το κυριότερο σημείο της αντίθεσής της αφορούσε το ζήτημα της πολωνικής αυτοδιάθεσης την οποία πρέσβευαν και τα δύο αυτά κόμματα. Η Λούξεμπουργκ πίστευε ότι η αυτοδιάθεση στην ουσία εξασθένιζε το παγκόσμιο σοσιαλιστικό κίνημα και άλλο δεν έκανε παρά να ενισχύει την κυριαρχία της αστικής τάξης στα κράτη που αποκτούσαν την ανεξαρτησία τους. Για τη Λούξεμπουργκ η μεγάλη δύναμη του σοσιαλιστικού κινήματος ήταν ο διεθνιστικός χαρακτήρας του. Άλλος στόχος της διαφωνίας της Λούξεμπουργκ υπήρξε ο γερμανός σοσιαλδημοκράτης Εντουαρντ Μπερνστάιν, ο πατέρας του ρεβιζιονισμού, ο οποίος υποστήριζε ότι η μαρξιστική θεωρία είχε ανάγκη από ριζική αναθεώρηση, κυρίως ως προς το θέμα της αναγκαιότητας της επανάστασης. Ο Μπερνστάιν διατύπωσε την άποψη ότι, κυρίως στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες, η επανάσταση ως μέσον για την κοινωνική μεταβολή είχε καταστεί πλέον περιττή και ότι οι σοσιαλιστές όφειλαν να επιδιώξουν την πραγματοποίηση των σκοπών τους από τον δρόμο της κοινοβουλευτικής και της συνδικαλιστικής δράσης. Με το έργο της "Κοινωνική μεταρρύθμιση ή επανάσταση;" (1900) η Λούξεμπουργκ αντιτάχθηκε σθεναρά σε αυτές τις απόψεις εμμένοντας αταλάντευτα στην ανάγκη της επανάστασης ως μέσου για την κοινωνική αλλαγή. Συνεχίζοντας την έντονη πολιτική δράση της με πολλές δημοσιεύσεις, ομιλίες και συγκρότηση διαδηλώσεων και σε διαρκή σύγκρουση με τις αρχές η Ρόζα Λούξεμπουργκ πολεμούσε πάντοτε σε δύο μέτωπα: στο ένα αντιμετώπιζε τον αιώνιο πολιτικό και ταξικό εχθρό, την αστική τάξη, και στο άλλο τους ομοϊδεάτες της σοσιαλιστές. Επικριτική ήταν η στάση της και απέναντι στον Λένιν σε πολλά σημεία της θεωρίας και της πρακτικής του. Η σχετική κριτική της συνοψίζεται θαυμάσια στα λόγια που απηύθυνε στον Λένιν επισημαίνοντάς του ότι δεν είχε επιβάλει τη δικτατορία του προλεταριάτου, όπως διατεινόταν, αλλά δικτατορία επί του προλεταριάτου. Στα χρόνια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου η Λούξεμπουργκ πέρασε μεγάλο χρονικό διάστημα στη φυλακή. Διαφωνώντας με το γερμανικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, που υποστήριζε τη γερμανική πολεμική προσπάθεια, η Λούξεμπουργκ ίδρυσε μαζί με τον Καρλ Λίμπκνεχτ την Ενωση Σπάρτακος η οποία είχε ως σκοπό τον τερματισμό του πολέμου και αργότερα μετεξελίχθηκε στο γερμανικό κομμουνιστικό κόμμα. Το 1919 στο Βερολίνο μέλη παραστρατιωτικής οργάνωσης υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες δολοφόνησαν άγρια τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Καρλ Λίμπκνεχτ και πέταξαν τα πτώματά τους σε ένα κανάλι. Όσο ζούσε η Ρόζα Λούξεμπουργκ, αν και αγωνίστηκε με πείσμα, δεν κατόρθωσε να δώσει σάρκα και οστά στις απόψεις της για τον σοσιαλισμό. Μετά τον θάνατό της, όσο και αν ο σεβασμός για το πρόσωπό της δεν έσβησε ποτέ ανάμεσα στους μαρξιστές, τα πιστεύω της πολεμήθηκαν σφοδρά από το σοβιετικό κατεστημένο. Τα τελευταία χρόνια όμως, και ιδίως μετά τη φιλελευθεροποίηση της τότε ΕΣΣΔ και την τελική κατάρρευσή της, το ενδιαφέρον για τις θεωρίες της Λούξεμπουργκ αναζωπυρώθηκε και η "κόκκινη Ρόζα", όπως την έλεγαν, θεωρείται πλέον η ιδεολογική ιδρύτρια του "σοσιαλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο".
Κοινωνική μεταρρύθμιση ή επανάσταση;
Luxemburg Rosa
Σύγχρονη Εποχή (2014)
Το Μάη του 1898 η εικοσιεπτάχρονη Πολωνή Ρόζα Λούξεμπουργκ έφτασε στη Γερμανία και προσχώρησε στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα. Από κείνη τη στιγμή το όνομά της συνδέθηκε στενά, όχι μόνο με το πολωνικό, αλλά και με το γερμανικό εργατικό κίνημα. Δούλεψε σαν αρθρογράφος και διαφωτιστής των μαζών, στάθηκε ακλόνητη επαναστάτρια, στη θεωρία και στην πράξη, μέσα στις γραμμές του γερμανικού εργατικού κινήματος· αναδείχθηκε σε ηγετική μορφή της αριστερής πτέρυγας του εργατικού κινήματος κι έγινε από τους ιδρυτές του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας. Πολύπλευρα ήταν τα θέματα των...
Μαζική απεργία, κόμμα, συνδικάτα
Luxemburg Rosa
Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο (2014)
"Τη μια στιγμή γίνεται ένα μεγάλο κύμα που σαρώνει όλη τη χώρα, την άλλη χωρίζεται σε ένα γιγάντιο δίκτυο από αναρίθμητα μικρά ρυάκια. Τώρα αναβλύζει από το έδαφος σαν δροσερή πηγή, μετά χάνεται κάτω από τη γη. Πολιτικές και οικονομικές απεργίες, μαζικές απεργίες και αποσπασματικές απεργίες, συμβολικές απεργίες και μαχητικές απεργίες διαρκείας, γενικές κλαδικές απεργίες και τοπικές απεργίες, ειρηνικοί διεκδικητικοί αγώνες για αυξήσεις και αιματηρές συγκρούσεις στα οδοφράγματα - όλα αυτά διαπερνούνται, συμβαίνουν παράλληλα, διασταυρώνονται, είναι μια θάλασσα φαινομένων που α...
Μαζική απεργία, κόμμα, συνδικάτα
Luxemburg Rosa
Κοροντζής (2010)
Η άκαμπτη και μηχανιστική αντίληψη της γραφειοκρατίας, δέχεται την πάλη μόνο σαν αποτέλεσμα της οργάνωσης που έχει ήδη φθάσει σε ένα ορισμένο βαθμό δύναμης της. Η ζωντανή διαλεκτική εξέλιξη αντίθετα, βλέπει την οργάνωση να γεννιέται σαν προϊόν της πάλης. Είδαμε ήδη ένα θαυμάσιο παράδειγμα αυτού του φαινομένου στη Ρωσία, όπου ένα προλεταριάτο σχεδόν ανοργάνωτο άρχισε να δημιουργεί με ενάμιση χρόνο θυελλωδών επαναστατικών αγώνων ένα τεράστιο δίκτυο οργανώσεων. Η υπερεκτίμηση αλλά και η εσφαλμένη εκτίμηση του ρόλου της οργάνωσης στην ταξική πάλη του προλεταριάτου συνήθως συ...
Η Ρωσική Επανάσταση
Luxemburg Rosa
Το Ποντίκι (2009)
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ (1871-1919) ήταν γερμανοπολωνή εβραία θεωρητικός του μαρξισμού, κοινωνική φιλόσοφος και επαναστάτρια. Η "Ρωσική επανάσταση" επαινεί τον Λένιν και τον Τρότσκι για τους χειρισμούς τους, χάρη στους οποίους επικράτησαν οι Μπολσεβίκοι, και τους αναγνωρίζει ότι αυτοί πρώτοι τόλμησαν την επανάσταση και κατάφεραν πολλά, παρά τις τρομερά αντίξοες συνθήκες που αντιμετώπισαν λόγω του Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και της αδράνειας του διεθνούς και του γερμανικού προλεταριάτου. Σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες αποδίδει κυρίως και μια σειρά από λάθη τακτικής, τα οποία καταδι...
Μεταρρύθμιση ή επανάσταση. Η μαζική απεργία
Luxemburg Rosa
Πολύτροπον (2009)
Ρόζα Λούξεμπουργκ: ηγετική φυσιογνωμία του σοσιαλιστικού κινήματος και μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους της μαρξιστικής διανόησης του 20ού αιώνα. Ο Λούκατς τη χαρακτήρισε "μία ιδιοφυία της διαλεκτικής" και ο Λένιν διείδε ότι η ζωή και το έργο της "θα αποτελέσει ένα πολύ χρήσιμο μάθημα στην εκπαίδευση πολλών γενιών Κομμουνιστών". Σε αυτό το βιβλίο, η Έλεν Σκοτ επιμελείται και παρουσιάζει δύο από τα σημαντικότερα έργα της Ρόζα Λούξεμπουργκ: "Μεταρρύθμιση ή επανάσταση" και "Η μαζική απεργία". Η διεισδυτική σκέψη και η χαρακτηριστικά παθιασμένη πένα της Λούξεμπο...
Μεταρρύθμιση ή επανάσταση;
Luxemburg Rosa
Κοροντζής (2007)
Ο τίτλος της μελέτης αυτής φαίνεται στην αρχή εκπληκτικός. Κοινωνική μεταρρύθμιση ή επανάσταση; Είναι λοιπόν δυνατό η σοσιαλδημοκρατία νάναι εναντίον της κοινωνικής μεταρρύθμισης; Ή μήπως αντιπαρατάσσει την κοινωνική επανάσταση, την ανατροπή του υπάρχοντος καθεστώτος, στην κοινωνική μεταρρύθμιση; Όχι βέβαια. Για τη σοσιαλδημοκρατία ο καθημερινός πρακτικός αγώνας για κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, για τη βελτίωση της θέσης του εργαζόμενου λαού και μέσα στα πλαίσια ακόμη του υφιστάμενου καθεστώτος, για τους σοσιαλδημοκρατικούς θεσμούς, αποτελεί αντίθετα το μοναδικό δρόμο χειραγώγ...
Και τώρα... καταδικάστε με
Luxemburg Rosa
Κοροντζής (2007)
Πιστεύουμε ότι οι λαοί μπορούν από τώρα κιόλας να περιορίσουν τον αριθμό των πολέμων, αντιτιθέμενοι σ' αυτούς που τον κάνουν ή σ' αυτούς που τον κηρύσσουν. Νομίζουμε ότι το δικαίωμα για την έγκριση ή αποδοκιμασία του πολέμου ανήκει πριν απ' όλους, στην εργατική τάξη η οποία περισσότερο απ' όλους σηκώνει το βάρος της στρατιωτικής θητείας και του πολέμου. Στον αγώνα ενάντια στο μιλιταρισμό διαθέτουμε ένα μέσο πραχτικό, θεμιτό και άμεσα εφαρμόσιμο. Το μέσο που διαθέτει η εργατική τάξη οφείλεται στο γεγονός ότι ολόκληρο το σώμα της κοινωνίας δεν θα μπορούσε να ζήσει, αν η παραγ...
Τι ζητάει ο Σπάρτακος. Γράμματα απ' τη φυλακή.
Luxemburg Rosa
Ύψιλον (2005)
Η οργάνωση Σπάρτακος δημιουργήθηκε από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και το σύντροφό της Καρλ Λήμπκνεχτ, αμέσως μετά την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σαν αριστερή πτέρυγα του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας. Το κλίμα τρομοκρατίας της εποχής και η δραστηριότητα των μελών της οργάνωσης, είχε σαν αποτέλεσμα να βρεθούν τα κυριότερα στελέχη της στη φυλακή. Εκεί έγραψε, η Ρόζα Λούξεμπουργκ, τα γεμάτα ανθρωπιά γράμματα μέχρι την απελευθέρωσή της από τον επαναστατημένο λαό το Νοέμβρη του 1918. Το κείμενο "Τι ζητάει ο Σπάρτακος" υιοθετήθηκε από το ιδρυτικό συνέδριο του Κ.Κ. Γε...
Ρωσική επανάσταση
Luxemburg Rosa
Ύψιλον (2005)
Η Ρωσική Επανάσταση του 1917 θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα του 20ού αιώνα, που άλλαξαν την ιστορία του κόσμου. Από τότε αναρίθμητα άρθρα, μελέτες και βιβλία γράφτηκαν έχοντας ως αφετηρία και αναφορά τη μελέτη της Ρόζας Λούξεμπουργκ "Ρωσική επανάσταση", αυτής της μεγάλης επαναστάτριας που έμελλε να πληρώσει με τη ζωή της την αφοσίωσή της στην υπόθεση της κοινωνικής αλλαγής. Η μετάφραση και οι σημειώσεις έγιναν από τον Α. Στίνα. Η γεμάτη αγώνες ζωή του, τόσο στο θεωρητικό επίπεδο όσο και στην άμεση πρακτική δράση, εγγυάται την πιστή απόδοση των ιδεών της Λούξε...
Σπάρτακος: Ρόζα Λούξεμπουργκ, "Τάξη επικρατεί στο Βερολίνο". Καρλ Λήμπκνεχτ, "Και όμως"
Luxemburg Rosa
Αιθεροβάμων (2001)
... χόρτασες από πρωτοχρονιάτικες ευχές; Κοίτα το λοιπόν να μείνεις άνθρωπος. Το παν είναι να παραμένει κανείς άνθρωπος. Δηλαδή σταθερός και διαυγής, και χαρούμενος παρ' όλα αυτά, γιατί "οι κλάψεις" είναι κύριο χαρακτηριστικά της αδυναμίας... ... ο κόσμος είναι τόσο ωραίος, μ' όλη την φρίκη του, και θάταν σίγουρα πιο ωραίος, αν δεν τον βάραιναν οι αδύναμοι και δειλοί. Έλα τώρα, σου χαρίζω ένα ακόμη φιλί, γιατί είσαι και θα μείνεις ένα τίμιο μικρό ανθρωπάκι, στην υγειά σου και καλή χρονιά! Ρόζα, γράμμα από την φυλακή 1916
Απεργία
Συλλογικό έργο
Διεθνής Βιβλιοθήκη (1999)
Το κίνημα του Μάη του 1968 κι η κληρονομιά του είχε την αξία ότι προκάλεσε διαφωνία σχετικά με το πρόβλημα της επαναστατικής οργάνωσης. Μολαταύτα, ο αγώνας διεξάγεται μέσα σε μεγάλη σύγχυση, καθώς 40 χρόνια σταλινικής ιδεολογίας και πρακτικής θόλωσαν σιγά-σιγά την έννοια του μπολσεβίκικου σχεδίου. Η κριτική του λενινισμού απ' το αντί-εξουσιαστικό κίνημα στηρίζεται στην παράδοση της διαμάχης ανάμεσα στον αυθορμητισμό και την οργάνωση. [...] (Frederic Bon, από τον πρόλογο)
Σπάρτακος
Συλλογικό έργο
Διεθνής Βιβλιοθήκη (1981)
Εδώ και χρόνια αρχίσαμε την έρευνα και τη μετάφραση του υλικού που αποτελεί αυτό το μικρό βιβλίο. Για την επαναστατική νεολαία εκείνης της εποχής, τα παραγνωρισμένα ή ήδη ξεχασμένα γεγονότα και ιδέες που αναφέρονταν στη γερμανική Κομμούνα του 1918-1919, επισκιάζονται στη Γαλλία και σ' όλον τον κόσμο, από το γόητρο της σοβιετικής Ρωσίας. Στην ίδια τη Γερμανία, ο σπαρτακισμός, ο λουξεμπουργκισμός, ο κομουνισμός των εργατικών συμβουλίων το ίδιο αφορισμένα απ' όλα τα κεντρικά γραφεία - δεν βρήκαν καταφύγιο, παρά μέσα στις υπόγειες εφημερίδες μικρών αιρέσεων, κατάλοιπα ενός ενδό...