Δημαράς Κωνσταντίνος Θ. 1904-1992
Dimarás Konstantínos Th.
Ο Κωνσταντίνος Θησέως Δημαράς γεννήθηκε στην Αθήνα στις 21 Μαΐου 1904 και πέθανε στο Παρίσι στις 18 Φεβρουαρίου 1992. Υπήρξε κριτικός και ιστορικός της νεοελληνικής λογοτεχνίας και ο πρώτος και σημαντικότερος μελετητής του νεοελληνικού διαφωτισμού. Ξεκίνησε τις σπουδές του στην ιατρική, αλλά ύστερα γράφτηκε στην Φιλοσοφική Aθηνών και πήρε τελικά πτυχίο από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το οποίο και τον αναγόρευσε διδάκτορα Φιλολογίας. Tα επιστημονικά του δημοσιεύματα άρχισαν το 1926. Συνεργάστηκε με πολλά έντυπα (όπως οι εφημερίδες "Eλληνικά Γράμματα" και "Πρωΐα", αλλά κυρίως η εφημερίδα "Tο Bήμα" και το περιοδικό "Nέα Eστία"). Tο έργο ζωής του Κ. Θ. Δημαρά είναι η "Iστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας" (πρώτη έκδοση 1948), όπου συνέθεσε γνωστά και άγνωστα στοιχεία καταγράφοντας την πορεία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ερμηνεύοντας και εντάσσοντάς την σε ευρωπαϊκό πλαίσιο. Tο τελευταίο συνθετικό του έργο ήταν το "Kωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος: Η εποχή του, η ζωή του, το έργο του", όπου το έργο του μεγάλου ιστορικού θεωρείται από νέα οπτική γωνία, και εξετάζεται ο ρόλος του στη διαμόρφωση των νεοελληνικών νοοτροπιών. Διετέλεσε γενικός διευθυντής του Iδρύματος Kρατικών Yποτροφιών, από τη σύστασή του το 1951, και διευθύνων σύμβουλος του Eθνικού (τότε Bασιλικού) Iδρύματος Eρευνών, επίσης από τη σύστασή του το 1961. Aπομακρύνθηκε και από τις δύο θέσεις από το δικτατορικό καθεστώς, το 1967, και αποδέχτηκε πρόσκληση του πανεπιστημίου της Σορβόννης για να διδάξει στην έδρα Nέας Eλληνικής Λογοτεχνίας, καθώς και να διευθύνει το Nεοελληνικό Iνστιτούτο. Tις θέσεις αυτές διατήρησε έως το 1978, οπότε και αποσύρθηκε από την ενεργό υπηρεσία. (Πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού)
Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας
Δημαράς Κωνσταντίνος Θ. 1904-1992
Γνώση (2013)
"Με εύλογη συγκίνηση και με βαθιά συναίσθηση χρέους προβαίνω στην ένατη -οριστική, φευ- έκδοση αυτού του έργου. Ο πατέρας μου την είχε προετοιμάσει προσεκτικά, επιφέροντας όσες τροποποιήσεις και μεταβολές έκρινε πως ήταν αναγκαίες προκειμένου να ενσωματωθούν, στο σώμα του έργου και στις σημειώσεις, τα πορίσματα νεότερων ερευνών καθώς και οι δικές του νέες θεωρήσεις. Ο θάνατος τον βρήκε την ώρα που είχε αρχίσει να γράφει -μετά την ολοκλήρωση της κύριας εργασίας, όπως συνήθιζε πάντα- τον πρόλογο για τη νέα αυτή έκδοση. Λογάριαζε να τον τιτλοφορήσει 'Από τον αισθητισμό (ή ί...
Εισαγωγή στην ποίηση του Σεφέρη
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2013)
Τα 24 κείμενα που απαρτίζουν τον παρόντα τόμο καλύπτουν χρονικό διάστημα εξήντα και πλέον ετών. Παρουσιάζονται εδώ κατά τη χρονολογική σειρά δημοσίευσής τους και διαγράφουν την αναμέτρηση της κριτικής με το ποιητικό και δοκιμιακό έργο του Σεφέρη. Ταυτόχρονα, καθιστούν ευκρινή την πορεία που ακολούθησε η κριτική για να εντοπίσει και να διερευνήσει κεντρικά θέματα του σεφερικού έργου, ενός έργου με βαθιές ρίζες στην ελληνική και την ευρωπαϊκή γραμματεία. Τα κείμενα που έχουν ανθολογηθεί, μαζί με την πλούσια επιλογή βιβλιογραφίας στο τέλος του τόμου, καθιστούν την "Εισαγωγή στ...
Ιστορικά κριτικά
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2013)
Τον Οκτώβριο του 2010, ο Τομέας Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών μου ανέθεσε την οργάνωση τιμητικής εκδήλωσης για τον καθηγητή Θάνο Βερέμη, ο οποίος είχε υπάρξει ένα από τα διαπρεπή μέλη του Τομέα και λίγους μήνες πρωτύτερα είχε ανακηρυχθεί ομότιμος καθηγητής του Τμήματος. Η ιδέα ήταν, κατά τη συνήθη παράδοση, να οργανωθεί ένα πάνελ ομιλητών οι οποίοι θα παρουσίαζαλ' και θα σχολίαζαν το έργο του. Ωστόσο, ο Βερέμης απέρριψε την ιδέα αυτή λέγοντας ότι θα ήταν πολύ πιο ενδιαφέρον για τον ίδιο να οργ...
Ο κύκλος: Φύλλα του λόγου και της τέχνης
Συλλογικό έργο
Οδός Πανός (2013)
Το αφιερωμένο στον Καβάφη τεύχος του περιοδικού "Ο Κύκλος", που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1932, θεωρείται "σημαντικός σταθμός στην καβαφική βιβλιογραφία και πρώτο ουσιαστικό αφιέρωμα στον Αλεξανδρινό". Είχαν προηγηθεί σχετικά κείμενα δημοσιευμένα σε πλήθος περιοδικών και εφημερίδων και δύο άλλα εκτενή αφιερώματα: στο γαλλόφωνο περιοδικό του Καΐρου "La Semaine Egyptienne" (1929) και στη "Νέα Τέχνη" του Μάριου Βαϊάνου (1924), που ήταν χρονολογικά το πρώτο μεγάλο αφιέρωμα στον ποιητή. Το αφιέρωμα της "Νέας Τέχνης", παρά τις δεκάδες συνεργασίες ηχηρών ονομάτων και τα πολλά ε...
Σύμμικτα, Δ΄
Δημαράς Κωνσταντίνος Θ. 1904-1992
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2013)
Η "Εργογραφία" του Κ. Θ. Δημαρά, την οποία μας κληροδότησε ο Φίλιππος Ηλιού, αριθμεί πάνω από 2.000 επιφυλλίδες στον ημερήσιο αθηναϊκό Τύπο. Από τις στήλες της "Πρωίας" και της "Πολιτείας" στην αρχή (1931-1932) και ιδίως αργότερα του "Ελευθέρου Βήματος" (1936-1944) και του "Βήματος" (1945-1991), ο Δημαράς παρεμβαίνει σταθερά στον δημόσιο πνευματικό διάλογο. Με όχημα την εφημερίδα, αποσκοπεί να διαπλάσει, πέρα από το συνάφι των ειδικών, το ευρύτερο καλλιεργημένο κοινό. Με την επιλογή των 301 κειμένων του Κ. Θ. Δημαρά που συγκεντρώνονται στα "Σύμμικτα Δ΄", κατατίθεται ένα σημ...
Σύμμικτα, Δ΄
Δημαράς Κωνσταντίνος Θ. 1904-1992
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2013)
Η "Εργογραφία" του Κ. Θ. Δημαρά, την οποία μας κληροδότησε ο Φίλιππος Ηλιού, αριθμεί πάνω από 2.000 επιφυλλίδες στον ημερήσιο αθηναϊκό Τύπο. Από τις στήλες της "Πρωίας" και της "Πολιτείας" στην αρχή (1931-1932) και ιδίως αργότερα του "Ελευθέρου Βήματος" (1936-1944) και του "Βήματος" (1945-1991), ο Δημαράς παρεμβαίνει σταθερά στον δημόσιο πνευματικό διάλογο. Με όχημα την εφημερίδα, αποσκοπεί να διαπλάσει, πέρα από το συνάφι των ειδικών, το ευρύτερο καλλιεργημένο κοινό. Με την επιλογή των 301 κειμένων του Κ. Θ. Δημαρά που συγκεντρώνονται στα "Σύμμικτα Δ΄", κατατίθεται ένα σημ...
Εισαγωγή στην ποίηση του Καβάφη
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2012)
Το βιβλίο αυτό -ανθολογία κριτικών κειμένων- αποτελεί μια συστηματική παρουσίαση των απόψεων της κριτικής για την ποίηση του Καβάφη. Επιλέγοντας τα κείμενα με κριτήρια ιστορικά και αξιολογικά, ο επιμελητής του τόμου φιλοδοξεί να δώσει τόσο στον μελετητή όσο και στον απλό αναγνώστη της Καβαφικής ποίησης την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τα σημαντικότερα κείμενα της Καβαφικής βιβλιογραφίας, ορισμένα από τα οποία είναι και από τα σημαντικότερα κείμενα της νεοελληνικής κριτικής. Η κατάταξη του υλικού σε χρονικές ενότητες παρέχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει κανείς την εξελικ...
Η κριτική για τον Πέτρο Χάρη
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (2009)
Όσο κι αν ψάξει κανείς είναι μάλλον αδύνατον ν' ανακαλύψει πότε δημοσιεύεται για πρώτη φορά κείμενο του Πέτρου Χάρη. Και αν, επιπλέον, το κείμενο αυτό είναι σχόλιο, μελέτημα, κριτική, δοκίμιο ή διήγημα. Αν υπάρχει ακόμα έστω κι ένα κείμενό του δημοσιευμένο με το πραγματικό του όνομα που ήταν Γιάννης Μαρμαριάδης. [...] Όπως γίνεται αντιληπτό και από την μακριά σειρά των κριτικών κειμένων που ακολουθούν, για τα βιβλία του Πέτρου Χάρη, ο ίδιος παρά το αίσθημα νοικοκυρωσύνης και τάξεως που απέπνεε, υπήρξε ένας δημιουργός συχνά απρόβλεπτος στον νεωτερισμό και την ριζοσπαστικότη...
Ιστορία του ελληνικού έθνους: Η πρώτη μορφή, 1853
Παπαρρηγόπουλος Κωνσταντίνος Δ. 1815-1891
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1999)
Την "Ιστορία του ελληνικού έθνους" εξέδωσε ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος στα 1853, όταν ήταν ηλικίας 35 ετών, διορισμένος καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο από τα 1851, όπου εγκαινίασε την διδασκαλία του μαθήματος αυτού, ενώ πριν εδιδασκόταν μόνον η Γενική Ιστορία και η Ιστορία των αρχαίων λαών. Έτσι, μέσα στον χαρακτηριστικό αυτόν τίτλο, παρουσίασε για πρώτη φορά ένα διάγραμμα της μεγάλης του Ιστορίας και εχάραξε τον δρόμο των μεταγενεστέρων ελληνικών ιστορικών ζητήσεων και θέσεων. Η χρονιά κατά την οποία εκδόθηκε το βιβλίο αυτό, στα μισά ακριβώς της ζωής του, εκφρά...
Νεοελληνικός διαφωτισμός
Δημαράς Κωνσταντίνος Θ. 1904-1992
Ερμής (1998)
Περιέχονται τα δοκίμια: - Ο Ελληνικός Διαφωτισμός - Το σχήμα του Διαφωτισμού - Διαφωτισμός και νεοελληνική συνείδηση - Ο Βολταίρος στην Ελλάδα - Σημειώσεις για την παρουσία του Βολταίρου στην Ελλάδα - Δημήτριος Καταρτζής - Δέκα χρόνια ελληνικής παιδείας στην ιστορική τους προοπτική 1791-1800 - Τα "Φιλοθέου Πάρεργα" - Ο J. - G. Herder και η παρουσία του στην διαμόρφωση του νεοελληνικού πνεύματος - Ο Κοραής και η εποχή του - Η ανάσχεση του Διαφωτισμού και ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος - Επίμετρο: Ο "Ανώνυμος του 1789" - Ο "Ανώνυμος του 1789" (Πρόδρομη ανακοίνωση...
Ελεύθερο πνεύμα
Θεοτοκάς Γιώργος 1905-1966
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1998)
Το "Ελεύθερο Πνεύμα" ερχόταν στην ώρα του για να εκφράσει την διάθεση μιας καινούργιας γενεάς η οποία διαμορφωνόταν τότε, με ορθολογικό και πνευματικά διεθνιστικό προσανατολισμό. Για τούτο, μόλις βγήκε, χαρακτηρίστηκε ως το μανιφέστο της γενεάς εκείνης.
Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος
Δημαράς Κωνσταντίνος Θ. 1904-1992
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (1986)
Ο Κ. Παπαρρηγόπουλος, συγγραφέας της Ιστορίας του ελληνικού έθνους, είναι δημιούργημα της και ταυτόχρονα δημιουργός της: γεννημένος ιστοριογράφος, και σε απόλυτη σύμπνοια με την εποχή του, αναλαμβάνει -στα μέσα του 19ου αιώνα- να συνδυάσει την ατομική με την υπερατομική αντίληψη, τη διασταύρωση της διαχρονίας με τη συγχρονία, την επιστήμη με την ιδεολογία, τον λόγο με την πράξη.
Το βιβλίο στις προβιομηχανικές κοινωνίες
Συλλογικό έργο
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών (1982)
Τα πρακτικά του συμποσίου αρθρώνονται στις ενότητες: - Τυπογραφείο και εκδόσεις (εισηγήσεις των Giles Barber, Robert Danton, Francis Walton) - Μηχανισμοί διακίνησης και διάδοση (εισηγήσεις των Elizabeth L. Eisenstein, Hans-Joachim Koppitz, H.-J. Martin, Γ.Δ. Μπώκου, Francoise Parent, Εμμ. Ν. Φραγκίσκου) - Το βιβλίο μέσα στο κοινωνικό σώμα (εισηγήσεις των Άλκη Αγγέλου, Κ.Θ. Δημαρά, Loukia Droulia, Π. Μάρκου Φώσκολου) - Βιβλίο και συλλογικές νοοτροπίες (εισηγήσεις των Ρωξάνης Δ. Αργυροπούλου, Γιάννη Καρά, Αικατερίνης Κουμαριανού, Αλέξη Πολίτη, Τριαντάφυλλου Ε. Σκλαβενίτη)...