Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ανήκουμε στο κείμενο, γράφουμε πάντα για ένα κείμενο που του ανήκουμε. Το σχόλιο μου για το κείμενο του Λεοπόλδου φον Ζάχερ-Μαζόχ, που το προσαρτώ στο τέλος αυτής της μετάφρασής του στα ελληνικά από τη Μυρτώ Ρήγου, ανήκει. Ανήκει ωστόσο και στην ιδιωτική μου ζωή: στην ένταση η οποία παραδίδεται σε σημασία. Το σχόλιο αυτό είναι η καταγραφή της σχέσης που με την "Αφροδίτη με τη γούνα" πριν ακόμη τη διαβάσω. Μιας εμπειρικής σχέσης, που τώρα περνά στο χαρτί. Είναι όμως και ο οδηγός μου, που μου επιτρέπει τώρα, μετά την ανάγνωση, να ξαναπερνώ, μέσα από τις γραμμές του έργο...

Το έργο του Michel Serres είναι καινοφανές επειδή επινοεί μια νέα μέθοδο. Όχι πια έναν μονογραμμικό λόγο που κομίζει πάντοτε τα ίδια αποτελέσματα, ανεξάρτητα από τα αντικείμενα που εξετάζει, αλλά έναν λόγο πολλαπλό, ο οποίος ανταποκρίνεται στην πολυπλοκότητα για την οποία μιλά. Σε αντίθεση με τα προγενέστερα έργα του, ο Serres δεν αναφέρεται απλώς στους τοπικούς όρους και στα τοπικά όρια της επικοινωνίας· μεταβαίνει από την τοπική στη σφαιρική διάσταση. Εξ ου και ο τίτλος όπως και το αντικείμενο του βιβλίου: το παράσιτο μπορεί να είναι ένας ανεπαίσθητος θόρυβος, έ...

Το έργο του Michel Serres είναι καινοφανές επειδή επινοεί μια νέα μέθοδο. Όχι πια έναν μονογραμμικό λόγο που κομίζει πάντοτε τα ίδια αποτελέσματα, ανεξάρτητα από τα αντικείμενα που εξετάζει, αλλά έναν λόγο πολλαπλό, ο οποίος ανταποκρίνεται στην πολυπλοκότητα για την οποία μιλά. Σε αντίθεση με τα προγενέστερα έργα του, ο Serres δεν αναφέρεται απλώς στους τοπικούς όρους και στα τοπικά όρια της επικοινωνίας· μεταβαίνει από την τοπική στη σφαιρική διάσταση. Εξ ου και ο τίτλος όπως και το αντικείμενο του βιβλίου: το παράσιτο μπορεί να είναι ένας ανεπαίσθητος θόρυβος, έ...

Όποιος δεν κατανοεί τα νέα μέσα ανήκει στους αναλφάβητους του 21ου αιώνα. Ένα αλφαβητάριο μάς μαθαίνει να διαβάζουμε. Η πεποίθηση ότι ένας τέτοιος αλφαβητισμός είναι αναγκαίος σήμερα είναι ευρύτερα διαδεδομένη. Η προσοχή μας είναι άνισα κατανεμημένη μεταξύ των διάφορων μέσων: στο προσκήνιο βρίσκεται το Ίντερνετ. Η εξέχουσα σημασία του δεν μπορεί όμως να μας παρασύρει να αναγγείλουμε τον θάνατο των κλασικών μαζικών μέσων. Αυτοί οι δύο κόσμοι βρίσκονται σε αμοιβαία εξάρτηση: το Ίντερνετ χρειάζεται τα μαζικά μέσα για να προσελκύσει την προσοχή και τα μαζικά μέσα χρειάζονται το...

Όποιος δεν κατανοεί τα νέα μέσα ανήκει στους αναλφάβητους του 21ου αιώνα. Ένα αλφαβητάριο μάς μαθαίνει να διαβάζουμε. Η πεποίθηση ότι ένας τέτοιος αλφαβητισμός είναι αναγκαίος σήμερα είναι ευρύτερα διαδεδομένη. Η προσοχή μας είναι άνισα κατανεμημένη μεταξύ των διάφορων μέσων: στο προσκήνιο βρίσκεται το Ίντερνετ. Η εξέχουσα σημασία του δεν μπορεί όμως να μας παρασύρει να αναγγείλουμε τον θάνατο των κλασικών μαζικών μέσων. Αυτοί οι δύο κόσμοι βρίσκονται σε αμοιβαία εξάρτηση: το Ίντερνετ χρειάζεται τα μαζικά μέσα για να προσελκύσει την προσοχή και τα μαζικά μέσα χρειάζονται το...

Αντικείμενο του παρόντος δοκιμίου είναι το σύμπαν των τεχνικών εικόνων. Πρόκειται για το σύμπαν που εδώ και μερικές δεκαετίες, με τη μορφή φωτογραφιών, ταινιών κινηματογράφου και βίντεο, οθονών τηλεόρασης και τερματικών ηλεκτρονικών υπολογιστών, επιχειρεί να αναλάβει μια λειτουργία την οποία μέχρι τώρα κατείχαν τα γραμμικά κείμενα, δηλαδή τη λειτουργία της μεταφοράς πληροφοριών ζωτικής σημασίας για την κοινωνία και τον κάθε άνθρωπο. Πρόκειται για μια πολιτισμική επανάσταση, το εύρος και τις συνέπειες της οποίας μόλις τώρα αρχίζουμε να αισθανόμαστε. Επειδή ο άνθρωπος σε α...

Αντικείμενο του παρόντος δοκιμίου είναι το σύμπαν των τεχνικών εικόνων. Πρόκειται για το σύμπαν που εδώ και μερικές δεκαετίες, με τη μορφή φωτογραφιών, ταινιών κινηματογράφου και βίντεο, οθονών τηλεόρασης και τερματικών ηλεκτρονικών υπολογιστών, επιχειρεί να αναλάβει μια λειτουργία την οποία μέχρι τώρα κατείχαν τα γραμμικά κείμενα, δηλαδή τη λειτουργία της μεταφοράς πληροφοριών ζωτικής σημασίας για την κοινωνία και τον κάθε άνθρωπο. Πρόκειται για μια πολιτισμική επανάσταση, το εύρος και τις συνέπειες της οποίας μόλις τώρα αρχίζουμε να αισθανόμαστε. Επειδή ο άνθρωπος σε α...

H θεωρία της αισθητικής έρχεται να βοηθήσει το άτομο να επικοινωνήσει, θέτοντας στη διάθεση του μια γλώσσα του γούστου με την οποία μπορεί να κοινοποιήσει στους άλλους τι αισθάνεται, έχοντας υπόψη ότι η κοινοποίηση είναι κάτι διαφορετικό από τα αισθήματα. Πειστική μπορεί να είναι μόνο μια έννοια της επικοινωνίας στην οποία γίνεται προσπάθεια να ενταχθεί η αισθητικά τονισμένη μοναδικότητα και μη κοινοποιησιμότητα του ατόμου, και άρα το άτομο να παραμείνει ακαθόριστο, δηλαδή ελεύθερο να αυτοκαθοριστεί. Κατ' αυτά, το παρόν κείμενο είναι μια γλωσσική συνεννόηση για μια έννοια τ...

H θεωρία της αισθητικής έρχεται να βοηθήσει το άτομο να επικοινωνήσει, θέτοντας στη διάθεση του μια γλώσσα του γούστου με την οποία μπορεί να κοινοποιήσει στους άλλους τι αισθάνεται, έχοντας υπόψη ότι η κοινοποίηση είναι κάτι διαφορετικό από τα αισθήματα. Πειστική μπορεί να είναι μόνο μια έννοια της επικοινωνίας στην οποία γίνεται προσπάθεια να ενταχθεί η αισθητικά τονισμένη μοναδικότητα και μη κοινοποιησιμότητα του ατόμου, και άρα το άτομο να παραμείνει ακαθόριστο, δηλαδή ελεύθερο να αυτοκαθοριστεί. Κατ' αυτά, το παρόν κείμενο είναι μια γλωσσική συνεννόηση για μια έννοια τ...

Τα κείμενα του συλλογικού αυτού έργου συγκροτήθηκαν από τα περιεχόμενα τευχών του περιοδικού "Ε- Ιστορικά" της "Ελευθεροτυπίας". Ο Χίτλερ προσωποποιεί το απόλυτο κακό μέσα στην Ιστορία. Την κτηνώδη βία, την ακόρεστη εδαφική εξάπλωση, το φυλετικό μίσος, τη δολοφονία των πολιτικών του αντιπάλων, τη φρικώδη εξόντωση αμάχων, την προγραφή ολόκληρων λαών σαν δήθεν "κατώτερων". Σήμερα ολοένα και περισσότερο επιχειρείται να προβληθεί η "περίπτωση Χίτλερ" σαν ένα "δαιμονικό" -και κατά συνέπειαν εξωιστορικό- φαινόμενο. Σαν μια περίπτωση παράφρονος που μαγνήτισε τα πλήθη και τα...

Ο διαρκώς αναπτυσσόμενος τεχνικός εξοπλισμός των αισθήσεων, και ιδιαίτερα εκείνος του μοντέρνου βλέμματος ο οποίος έχει οδηγήσει στην απώλεια της εμπιστοσύνης μας στις μορφές της υποτιθέμενης "φυσικής" αντίληψης, έχει μακράν ιστορία. Προϋποθέτει μετατοπίσεις που έχουν λάβει χώρα στην τάξη του δυτικού Λόγου τουλάχιστον τα τελευταία 200 χρόνια και οι οποίες κλονίζουν συθέμελα τον διαφανή τόπο της "αναγνωσιμότητας του κόσμου" (πρβλ. Hans Blumenberg, "Die Lesbarkeit der Welt", Frankfurt am Main, 1981), δηλαδή την απρόσκοπτη μετάφραση του ορατού κόσμου στη γραμμική τάξη των λέξε...

[...] Προς συζήτηση τίθεται το θέμα: Ποιο είναι το ειδοποιό στοιχείο του γράφειν; Σε ποιο σημείο διαφέρει αυτό από κάποιες συγκρίσιμες προγενέστερες και μελλοντικές χειρονομίες, από τη ζωγραφική ή το πάτημα των πλήκτρων του υπολογιστή; Υπάρχει γενικά κάποιο ειδοποιό στοιχείο, που να είναι κοινό σε όλα τα είδη των χειρονομιών της γραφής, το σμίλευμα των λατινικών γραμμάτων στο μάρμαρο, το γράψιμο των κινεζικών ιδεογραμμάτων με πινέλο πάνω στο μετάξι, το χάραγμα των εξισώσεων πάνω στους πίνακες, το χτύπημα των πλήκτρων της γραφομηχανής; Τι είδους βίο διήγαν οι άνθρωποι προτού...

Η φύση περιέβαλλε ανέκαθεν τον άνθρωπο. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο άνθρωπος κατείχε ανέκαθεν υποχρεωτικά και την έννοια του τοπίου. Οι πρώιμοι αγροτικοί πληθυσμοί δεν ατένιζαν την φύση ως τοπίο. Ζούσαν μέσα σ' αυτήν. Όσο ισχυρότερη ήταν η σχέση των ανθρώπων με τη φύση τόσο ασθενέστερη ήταν η παρουσία του τοπίου στο εννοιολογικό τους σύμπαν. Το τοπίο αποτελεί μια ιστορικά νοηματοδοτημένη αναπαράσταση του ανθρώπινου περιβάλλοντος, ορίζει δηλαδή τη συγκεκριμένη σχέση που ο άνθρωπος συγκροτεί με το περιβάλλον του σε μια στιγμή της ιστορικής του πορείας. Όποιος θελήσει να προσεγγίσ...

Η φύση περιέβαλλε ανέκαθεν τον άνθρωπο. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο άνθρωπος κατείχε ανέκαθεν υποχρεωτικά και την έννοια του τοπίου. Οι πρώιμοι αγροτικοί πληθυσμοί δεν ατένιζαν την φύση ως τοπίο. Ζούσαν μέσα σ' αυτήν. Όσο ισχυρότερη ήταν η σχέση των ανθρώπων με τη φύση τόσο ασθενέστερη ήταν η παρουσία του τοπίου στο εννοιολογικό τους σύμπαν. Το τοπίο αποτελεί μια ιστορικά νοηματοδοτημένη αναπαράσταση του ανθρώπινου περιβάλλοντος, ορίζει δηλαδή τη συγκεκριμένη σχέση που ο άνθρωπος συγκροτεί με το περιβάλλον του σε μια στιγμή της ιστορικής του πορείας. Όποιος θελήσει να προσεγγίσ...

Το "Γραμμόφωνο, κινηματογράφος, γραφομηχανή" είναι ένα βιβλίο πρωτοποριακό τόσο στη μορφή όσο και στο περιεχόμενό του, καθώς με αυτό για πρώτη φορά συγκροτείται μια σύγχρονη φιλοσοφία των μέσων. Ο συγγραφέας του, ένας από τους πιο πολυσυζητημένους εκπροσώπους της σύγχρονης ευρωπαϊκής σκέψης, συνομιλεί με κλασικά κείμενα όπως αυτά του Ρίλκε, του Κάφκα και του Χάιντεγκερ, με τους μεγάλους εφευρέτες των σύγχρονων μέσων επικοινωνίας Έντισον, Μπελ και Τούρινγκ αλλά και με τα έργα των θεωρητικών του λόγου και των μέσων Φουκό, Λακάν και Μακλουάν. Η διεθνής κριτική αλλά και σημαντ...

Η τέχνη του ρήτορα έγκειται στο να μην αφήσει ποτέ να διαφανεί το τεχνητό. Εξ ου και το χαρακτηριστικό ύφος, το οποίο όμως είναι προπάντων ένα προϊόν υψηλής τέχνης, όπως ακριβώς και η "φυσικότητα" του καλού ηθοποιού. Ο αληθινός ρήτορας μιλάει έχοντας ως βάση το ήθος του υπ' αυτόν αντιπροσωπευόμενου προσώπου ή πράγματος. Εφευρίσκει τις καλύτερες απολογίες και επιχειρήματα (που συνήθως μόνον ο εγωισμός ανακαλύπτει), τα πιο πειστικά λόγια και τους τρόπους του λέγειν. Το αξιοσημείωτο σ' αυτόν τον ρήτορα είναι ότι μέσω της τέχνης του, μέσω μιας αλλαγής προσώπων και μιας σωφροσύ...

Γύρω από τον Nietzsche και το έργο του σωρεύεται βαθμιαία ανά τον κόσμο ένα μη εποπτεύσιμο πλήθος δημοσιεύσεων, διατριβών, μονογραφιών, βιογραφιών, οι οποίες πάνω απ' όλα δείχνουν πως το νιτσεϊκό corpus ανθίσταται σθεναρά σε μια συνεκτική και ολιστική ερμηνεία. Αν ο πληθωριστικός σχολιασμός του έργου του ερμηνευτεί, όπως έχει ήδη προτείνει ο Foucault, μέσα από την "αναλυτική του λόγου", δηλαδή τη γενεαλογική του προοπτική ως θέλησης για δύναμη, μας δίνεται τότε η δυνατότητα να αντικρίσουμε στη χειρονομία του σχολίου τη συγκαλυμμένη αλλά βίαιη προσπάθεια που καταβάλλεται για...

Γύρω από τον Nietzsche και το έργο του σωρεύεται βαθμιαία ανά τον κόσμο ένα μη εποπτεύσιμο πλήθος δημοσιεύσεων, διατριβών, μονογραφιών, βιογραφιών, οι οποίες πάνω απ' όλα δείχνουν πως το νιτσεϊκό corpus ανθίσταται σθεναρά σε μια συνεκτική και ολιστική ερμηνεία. Αν ο πληθωριστικός σχολιασμός του έργου του ερμηνευτεί, όπως έχει ήδη προτείνει ο Foucault, μέσα από την "αναλυτική του λόγου", δηλαδή τη γενεαλογική του προοπτική ως θέλησης για δύναμη, μας δίνεται τότε η δυνατότητα να αντικρίσουμε στη χειρονομία του σχολίου τη συγκαλυμμένη αλλά βίαιη προσπάθεια που καταβάλλεται για...

Τα βασικά ερωτήματα που θέτει ο συγγραφέας στο βιβλίο αυτό, που αποτελεί επεξεργασμένη μορφή διάλεξης (1994) στην Ακαδημία Επιστημών της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, είναι αφενός ποια περιγραφή της πραγματικότητας παράγουν τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και αφετέρου τι είδους κοινωνία γεννιέται όταν λαμβάνει αδιάκοπα από τα μέσα πληροφορίες για τον εαυτό της. Τούτο το απαιτητικό δοκίμιο, καρπός μακρόχρονου στοχασμού πάνω στο θέμα, απευθύνεται κυρίως σε ειδικούς της επικοινωνίας, της πολιτικής, της φιλοσοφίας, καθώς και σε φοιτητές όλων αυτών των τομέων.