Αργυράκης Μίνως
Argyrákis Mínos
Ο Μίνως Αργυράκης (Σμύρνη, 1919 - Αθήνα, 26 Μαΐου 1998) ήταν έλληνας ζωγράφος, σκιτσογράφος και σκηνογράφος του θεάτρου. Γεννήθηκε στην Σμύρνη το 1919. Κατά την Μικρασιατική Καταστροφή, ο πατέρας του, που ήταν πλούσιος τραπεζίτης, έπεσε θύμα της τουρκικής θηριωδίας. Έτσι, σε ηλικία ενός έτους, ο Αργυράκης βρέθηκε πρόσφυγας στην Ελλάδα, μαζί με την μητέρα του, Γαλάτεια, την γιαγιά του και τον αδελφό του. Με την φροντίδα της Πηνελόπης Δέλτα, φοίτησε στο Κολέγιο του Ψυχικού. Προσπάθησε δύο φορές να γίνει δεκτός από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, αλλά χωρίς επιτυχία. Αναγκαστικά, στράφηκε προς την Ανωτάτη Εμπορική Σχολή (σημερινό Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών). Έλαβε μαθήματα ζωγραφικής από τον Γιάννη Τσαρούχη, που ήταν προσωπικός του φίλος. Ο ίδιος επίσης ισχυρίζονταν πως υπήρξε μαθητής του Κόντογλου, του Θεόφιλου και του Παρθένη. Έκανε παρέα με άλλους πολύ γνωστούς συνομήλικούς του, όπως ο Γιάννης Μόραλης, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Νίκος Γκάτσος. Παράλληλα με την ζωγραφική, ασχολήθηκε από πολύ νωρίς και με το σκίτσο και την δημοσιογραφία. Κατά την περίοδο της Κατοχής, κατατάχθηκε στην ΕΠΟΝ και με τους αντάρτες περιήλθε τα βουνά της Ευρυτανίας. Το 1948 και το 1951, συμμετείχε στις πανελλήνιες εκθέσεις ζωγραφικής, ενώ το 1957 συμμετείχε στο Διεθνές Φεστιβάλ Νεότητας της Μόσχας και στην Μπιενάλε Σχεδίου στο Ταλεντίνο της Ιταλίας. Ταυτοχρόνως δημοσίευε κείμενα και σκίτσα σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής (Αυγή, Ελευθερία, κ.ά.). Το 1957 εξέδωσε το πρώτο του λεύκωμα με σκίτσα και κείμενα υπό τον τίτλο "Οδός Ονείρων". Ο Μάνος Χατζιδάκις, γοητευμένος από το λεύκωμα, το μετέτρεψε σε μουσική επιθεώρηση, η οποία παρουσιάστηκε στο θέατρο "Μετροπόλιταν" το 1962 με την συνεργασία του ίδιου του Αργυράκη (σκηνικά, κοστούμια και στίχοι ενός τραγουδιού), του σκηνοθέτη Αλέξη Σολωμού και του ηθοποιού Δημήτρη Χορν. Με τον Χατζιδάκι συνεργάστηκε ξανά το 1965, για την επιθεώρηση "Ο γύρος του κόσμου". Το 1963, πραγματοποίησε έκθεση στην γκαλερί "Ζυγός", με κύριο θέμα την εισβολή των ξένων (τουριστών και μη) και την αλλαγή της κοινωνίας στην μεταπολεμική Ελλάδα. Το 1963, υπήρξε ένα από τα ιδρυτικά στελέχη της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Λίγο πριν από την δικτατορία, δημιούργησε με την σύντροφό του, τον Τσαρούχη και τον Ευγένιο Σπαθάρη, την "Κιβωτό της Άμυ", ένα πρωτοποριακό χώρο καλλιτεχνικού πειραματισμού, στην Πλάκα, όπου γίνονταν διάφορα χάπενινγκ με λόγος, μουσική και χορός. Η χούντα έκλεισε την "Κιβωτό της Άμυ" και ο Αργυράκης έφυγε εκτός Ελλάδας· πρώτα στην Ισπανία, κατόπιν στο Λονδίνο και τέλος στην Κοπεγχάγη, όπου έζησε μέχρι το 1974 φιλοξενούμενος του γλύπτη Τάκη. Στην Κοπεγχάγη, εξέδωσε ένα δεύτερο σατιρικό λεύκωμα με σκίτσα και κείμενα υπό τον τίτλο "Η πολιτεία έπλεε εις την Μελανόλευκον". Όταν έπεσε η χούντα, επέστρεψε στην Ελλάδα. Το 1975 εικονογράφησε έναν αγγλικό ταξιδιωτικό οδηγό για την Ελλάδα (Fodor's Greece 1975). Το 1981 συνεργάστηκε για τελευταία φορά με τον Χατζιδάκι, δημιουργώντας τα σκηνικά και τα κοστούμια για την παράσταση της "Πορνογραφίας". Το 1984 κυκλοφόρησε το βιβλίο του "Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα". Η υγεία του κλονίστηκε το 1990 και έκτοτε έπαψε να ζωγραφίζει και να συμμετέχει ενεργά στην ζωή. Τον Απρίλιο του 1997, κλείστηκε στο Αθηναϊκό Γηροκομείο. Πέθανε έναν χρόνο μετά, πριν προλάβει να δει αναδρομική του έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη (Οκτώβριος 1998).
Ο κίτρινος φάκελος
Καραγάτσης Μ. 1908-1960
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2007)
Αν ο φίλος σας δολοφονήθηκε με γεια και χαρά του δολοφόνου! Έκανε δουλειά αριστοτεχνική. Τόσο αριστοτεχνική που, παρ' όλες τις δικαιολογημένες αμφιβολίες μας, είμαστε υποχρεωμένοι να παραδεχτούμε την άποψη της αυτοκτονίας. Να, ο λόγος που δεν τόλμησα να εκμυστηρευθώ στον εισαγγελέα τις υποψίες μου, για να διαταχθεί τακτική ανάκριση. Κίνδυνος ήταν να γελοιοποιηθώ, να χαντακώσω τη σταδιοδρομία μου, έτσι γυμνός που ήμουν από στοιχεία... Η αρμοδιότητά μου σαν αστυνομικού σταματάει εδώ, κι αρχίζει η δική σας, σαν μυθιστοριογράφου. Γιατί δεν γράφετε ένα μυθιστόρημα;
Ο κίτρινος φάκελος
Καραγάτσης Μ. 1908-1960
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2007)
Αν ο φίλος σας δολοφονήθηκε, με γεια και χαρά του δολοφόνου! Έκανε δουλειά αριστοτεχνική. Τόσο αριστοτεχνική που, παρ' όλες τις δικαιολογημένες αμφιβολίες μας, είμαστε υποχρεωμένοι να παραδεχτούμε την άποψη της αυτοκτονίας. Να, ο λόγος που δεν τόλμησα να εκμυστηρευθώ στον εισαγγελέα τις υποψίες μου, για να διαταχθεί τακτική ανάκριση. Κίνδυνος ήταν να γελοιοποιηθώ, να χαντακώσω τη σταδιοδρομία μου, έτσι γυμνός που ήμουν από στοιχεία... Η αρμοδιότητά μου σαν αστυνομικού σταματάει εδώ, κι αρχίζει η δική σας, σαν μυθιστοριογράφου... Γιατί δεν γράφετε ένα μυθιστόρημα;
Μίνως Αργυράκης
Ergo (2007)
Αυτό το Λεύκωμα είναι αληθινή αποκάλυψη. Ήδη από το 1962 είχα αρχίσει να φωτογραφίζω πολλά από τα ασπρόμαυρα σχέδια του Μίνου Αργυράκη. Όμως τα μεγάλα έγχρωμα έργα ζωγραφικής του μου ήταν άγνωστα μέχρι την εποχή της Χούντας, τότε που ο εξόριστος ζωγράφος τα 'φερε στην Κοπεγχάγη. Πιστεύω ότι ακριβώς αυτές οι ζωγραφικές είναι τα καλύτερα έργα του Μίνου. Πίνακες, όπως η υπέροχη γυναίκα με τον κόκκινο ήλιο πάνω από την αιώνια ελληνική θάλασσα· όπως το μενεξεδί δέντρο κοντά στο ουράνιο τόξο· όπως το όραμα του Αργυράκη που αιχμαλωτίζει τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι με μοναδ...
Οι ελιές
Κολλάτος Δημήτρης
Εκδόσεις Καστανιώτη (2006)
Η αμετάκλητη πορεία μιας γυναίκας προς την ταπείνωση. Η γνωριμία με την ηδονή υπό τη μουσική του Λιστ στη διαπασών. Η ξέφρενη κούρσα ενός λεωφορείου στους λαβυρίνθους της αστικής ζούγκλας. Το αυστηρώς ακατάλληλο δι' ανηλίκους "Εκμεταλλευταί αγνών κοριτσιών". Ο απαγορευμένος ομοφυλοφυλικός έρωτας. Ένα αποτρόπαιο έγκλημα στις όχθες του Σηκουάνα. Ο πυγμάχος Λίστον εναντίον του Κάσιους Κλέι. Οι ειδεχθείς επιπτώσεις της ζήλιας. Ο βιασμός σ' ένα ορεινό μονοπάτι. Μια στυγερή δολοφονία στο κέντρο της πόλης. Το νοσοκομείο της Val-de-Grace. Τα έργα και οι ημέρες ενός Έλληνα μπον βιβέ...
Το πορτρέτο στη ζωγραφική: Συλλογή Αλέξη Μαραθιανάκη
Λυδάκης Στέλιος
Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών Βούρου - Ευταξία (2005)
Η απεικόνιση ενός ορισμένου ανθρώπου ήταν και παραμένει μια δύσκολη υπόθεση τόσο για τη ζωγραφική, όσο και για τη γλυπτική. Η προσωπογραφία, το πορτρέτο, δεν αποδίδει απλά τα χαρακτηριστικά του απεικονιζόμενου, αλλά προπάντων τον ψυχισμό του, τα ιδιότυπα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του. Τα χαρακτηριστικά αυτά δεν ταυτίζονται με τα εξωτερικά γνωρίσματα μιας μορφής, αλλά απορρέουν κυρίως από την έκφρασή της. Σ' αυτό ακριβώς το σημείο επικεντρώνεται η ιδιαιτερότητα του πορτρέτου. Επιχειρεί να συλλάβει και να αποδώσει την έκφραση του ατόμου, που απεικονίζεται, και η οποία...
Μυθολογία
Χατζιδάκις Μάνος 1925-1994
Ύψιλον (1980)
Συναυλίες μαγευτικές στην Αγορά και στο Μέγαρο. Αλλά και ποιήματα. Με ποιό γνωστά ίσως ορισμένα από τα τραγούδια της Οδού Ονείρων σε δικούς του στίχους: "Οδός Ονείρων", "Η μαύρη Φόρντ", "Ο ηθοποιός" (Ηθοποιός / σημαίνει φως / κι είναι καημός / πολύ πικρός".), "Το πάρτυ". Δεν είναι όμως τα μόνα. Από μία εργογραφία του Μ. Χ. που υπήρχε στο πρόγραμμα συναυλίας που έδωσε στο Βεάκειο το καλοκαίρι του 1983, αντιγράφω πρόχειρα ότι δικοί του στίχοι βρίσκονται - όλοι ή μέρος τους δικοί του - στα (μελοποιημένα από τον ίδιο) έργα του: "Ο Κύκλος του C.N.S.", "Η ερημιά", "Απόψε αυτοσχ...