Παπαδόπουλος Θανάσης 1921-1985
Papadópoulos Thanásis
Ο Θανάσης Θ. Παπαδόπουλος (1921-1985) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες διανοητές του 20ού αιώνα, συνδυάζοντας το πλούσιο ερευνητικό έργο του στην ιστορία της φιλοσοφίας με μια ζωή έντονης πολιτικής δραστηριότητας και μεγάλης αυταπάρνησης. Γεννήθηκε στη Ραιδεστό της Ανατολικής Θράκης και μεγάλωσε σε συνθήκες φτώχειας και προσφυγιάς, με το δάσκαλο πατέρα του να του μεταλαμπαδεύει τη φλόγα της μάθησης. Παρά τα τεράστια εμπόδια της εποχής, σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή της Θεσσαλονίκης, έχοντας έντονη πολιτική και πολιτιστική δράση, αποφοίτησε το 1945 και την ίδια χρονιά βρέθηκε για μεταπτυχιακό στο Παρίσι με τη γνωστή υποτροφία του Γαλλικού Ινστιτούτου που έδωσε φτερά σε πολλούς προοδευτικούς επιστήμονες. Σχεδόν αμέσως μετά το διδακτορικό του στη Σορβόννη, με θέμα "Ο Σοφιστής του Πλάτωνα", αναχώρησε για τη Βουδαπέστη, προσπαθώντας από το δικό του μετερίζι να συντρέξει τους αριστερούς της Ελλάδας. Το 1953 εγκαταστάθηκε στο Βουκουρέστι, όπου εντατικοποίησε τις έρευνες, το μεταφραστικό και συγγραφικό του έργο σε ελληνικά, γαλλικά και ρουμανικά. Συμμετείχε στην ελληνική έκδοση των έργων του Μαρξ και του Λένιν, έγινε συνεργάτης του Ινστιτούτου Φιλοσοφίας της Ρουμανικής Ακαδημίας, ερεύνησε την ιστορία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, καθώς και το πλούσιο ρουμανικό αρχείο σχετικά με το Βυζάντιο και την τουρκοκρατία. Έτσι, εξέδωσε το βιβλίο "Η φιλοσοφία του Ηράκλειτου" (1966), την πρώτη έκδοση του "Δημόκριτου" (1969), μια μελέτη για άγνωστο έργο του νεοπλατωνικού φιλοσόφου Ηλιού (1969), το ανέκδοτο έργο "Προοίμιον εις Λογικήν" του Θεόφιλου Κορυδαλέα (1970), μια άγνωστη μέχρι τότε πραγματεία του Ιγνατίου Χορτασμένου (1970) κ.ά. Το 1970 μετεγκαταστάθηκε στη Σουηδία, όπου ανέλαβε τη θέση ερευνητή και καθηγητή Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, ενώ παράλληλα στήριζε τις αντιδικτατορικές οργανώσεις του εξωτερικού. Το 1971 εξέδωσε την πρώτη μετάφραση στη δημοτική των "Θεοφράστου χαρακτήρων". Εκείνη την περίοδο επιδόθηκε παράλληλα στο διαφωτισμό των Ελλήνων της ξενιτιάς με πλήθος διαλέξεων για θέματα γλώσσας, ιστορίας και φιλοσοφίας. Το 1978 εξέδωσε το βιβλίο "Ιδεολογία και φιλοσοφία της δημοκρατίας στην αρχαία Ελλάδα" και το 1983 το βιβλίο "Οι φιλοσοφικές και κοινωνικοπολιτικές αντιλήψεις του Βενιαμίν Λέσβιου". Την τελευταία χρονιά της ζωής του κυκλοφόρησε "Η νεοελληνική φιλοσοφία από τον 16ο έως τον 18ο αιώνα".
Ιδεολογία και φιλοσοφία της δημοκρατίας στην αρχαία Ελλάδα
Παπαδόπουλος Θανάσης 1921-1985
Ζαχαρόπουλος Σ. Ι. (2019)
Ποια είναι τα οφέλη και τα όρια της ελευθερίας του λόγου; Μπορεί η δημοκρατία να εφαρμοστεί σε μεγάλα κράτη; Ποια ήταν η σχέση της δημοκρατίας με την επεκτατική εξωτερική πολιτική ή τη δουλοκτησία; Ποιες ήταν οι πολιτικές αντιπαραθέσεις εντός της αθηναϊκής δημοκρατίας; Τελικά, τι είναι δημοκρατία; Αυτά και πολλά άλλα σπουδαία ερωτήματα εξετάζονται στο βιβλίο Ιδεολογία και φιλοσοφία της δημοκρατίας στην αρχαία Ελλάδα, ένα από τα τελευταία έργα του μεγάλου στοχαστή και ιστορικού της φιλοσοφίας Θανάση Θ. Παπαδόπουλου. Αν και το ανά χείρας βιβλίο περιγράφει τις συνθήκες και τα...
Δημόκριτος
Παπαδόπουλος Θανάσης 1921-1985
Ζαχαρόπουλος Σ. Ι. (2018)
Ο κορυφαίος φιλόσοφος Δημόκριτος επέδρασε καθοριστικά στην εξέλιξη της φιλοσοφίας και της επιστήμης. Με το καθαρά ερευνητικό πνεύμα του αρχίζει η συστηματοποίηση της γνώσης σε γενική φιλοσοφική θεώρηση - κατά τον Windelband - με σαφείς τάσεις εννοιολογικοποίησης. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, πως προτιμούσε να ανακαλύψει την αιτία των πραγμάτων ("ευρεί αιτιολογίαν") παρά να κερδίσει τη βασιλεία των Περσών (DK 68B 118). Έτσι αναπτύσσει πρωτοποριακό προβληματισμό για την ύλη, το άτομο, την κίνηση, προκειμένου να δώσει επαρκείς εξηγήσεις για τον εμπειρικό κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό...
Το άστρο του πρωινού
Löwy Michael
Ερατώ (2005)
"Ας προσκολλούνται άλλοι στην οικογένειά τους, στην πατρίδα τους, ακόμα και στη γη τους· εγώ δεν νιώθω τούτο το είδος άμιλλας. Συμπάθησα στον εαυτό μου μονάχα όσα έρχονταν σε ζωηρή αντίθεση μ' αυτούς τους εξωτερικούς διαπληκτισμούς, και ποτέ δεν ένιωσα άβολα σχετικά με την εσωτερική μου ισορροπία. Αυτός είναι ο λόγος που ακόμα δέχομαι να ενδιαφερθώ για τη δημόσια ζωή και να θυσιάσω ένα μέρος του χρόνου μου στο γράψιμο." (Andre Breton). Ό,τι και αν λένε, από τα πρώτα του σκιρτήματα (τα τόσο εμπρηστικά άλλωστε), ο υπερρεαλισμός παρατάχθηκε στη μεριά της εξέγερσης επιμένοντα...
Ηθική φιλοσοφία
Jankélévitch Vladimir 1903-1985
Ψυχογιός (2003)
Η ηθική φιλοσοφία του V. Jankelevitch αρνείται την ηθική της εξαγοράς και της μετάνοιας, μια κανονιστική δηλαδή ηθική, η οποία κατά βάση θέτει αξεπέραστους φραγμούς στην ελευθερία του ανθρώπινου όντος. Διότι το πρόβλημα του ηθικού όντος υπήρξε πάντα, και εξακολουθεί να είναι, η ελευθερία, η προϋπόθεση της οποίας είναι ο όρος εκ των ων ουκ άνευ της ηθικής. Και είναι ακριβώς γι' αυτόν το λόγο που το καλό και το κακό, οι δύο πόλοι της κανονιστικής ηθικής, ακυρώνονται μέσα στην ηθική της ελευθερίας, αφού, όπως γράφει ο συγγραφέας, "αν το κακό καταστρέφεται από μόνο του, είναι γ...
Λύτρωση και ουτοπία
Löwy Michael
Ψυχογιός (2002)
Το έργο του Michael Lowy "Λύτρωση και Ουτοπία" θα πρέπει να διαβαστεί ως μια πανίσχυρη συμβολή σε τρεις θεματικούς άξονες: Λύτρωση, Μεσσιανισμός, Ουτοπία (κοινωνική ουτοπία). Κατά συνέπεια, είναι απαραίτητη η διευκρίνηση των όρων αυτών, πολύ περισσότερο αφού αυτοί αναδύονται από μια κοσμοαντίληψη η οποία προϋποθέτει την περιπλάνηση του αναγνώστη μέσα στις ατραπούς της καβαλικής διδασκαλίας, του ιουδαϊκού αναρχικού και ανατρεπτικού οράματος του τέλους του χρόνου (Tikkoun), της ουτοπικής, και γι' αυτό επαναστατικής, διάστασης των προσδοκιών και ελπίδων του ανθρώπου ενάντια στ...
