Πάλλας Δημήτριος Ι.
Pállas Dimítrios I.
Ο αρχαιολόγος Δημήτρης Πάλλας (1907-1995) εργάστηκε πολλά χρόνια στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, έγινε το 1965 καθηγητής της Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και απολύθηκε το 1968 από τη χούντα των συνταγματαρχών. Το αυτοβιογραφικό κείμενο που δημοσιεύεται από τα κατάλοιπά του και ο ίδιος παρουσιάζει με τα παραπάνω λόγια γράφτηκε το 1972 με αφορμή το λόγο περί ορθοδοξίας που βρισκόταν την εποχή εκείνη σε έξαρση, άλλοτε στην επίσημη εκδοχή του «ελληνοχριστιανικού πολιτισμού», άλλοτε ως αντιπολιτευόμενη «νέα» προσέγγιση της ορθοδοξίας, που διακήρυσσε την αποκάθαρση της παράδοσης από τον δυτικό ορθολογισμό. Στις απόψεις αυτές ο Πάλλας απαντά εκθέτοντας τις εμπειρίες του από τη λαϊκή, σχεδόν δεισιδαιμονική, λατρεία των παιδικών του χρόνων. Περιγράφει μετά την πορεία του προς μια λόγια θρησκευτικότητα και στη συνέχεια στην αμφισβήτησή της, καθώς σταδιακά ανακάλυπτε την ιστορική διάσταση της θρησκείας, του χριστιανισμού και της έννοιας της ορθοδοξίας. Μαζί με την «Αυτοβιογραφική δοκιμή» δημοσιεύεται ένα δοκίμιο για την ελληνοχριστιανική ιδεολογία των δικτατόρων της 21ης Απριλίου, τις πηγές της και τη σημασία που είχε η παραεκκλησιαστική οργάνωση «Ζωή» στη μεταπολεμική Ελλάδα. Το κείμενο αυτό, γραμμένο στις αρχές του 1974, προοριζόταν να δημοσιευθεί στην εφημερίδα «Το Βήμα», αλλά κόπηκε γιατί δεν θα πέρναγε από τη λογοκρισία της χούντας.
Αποφόρητα
Πάλλας Δημήτριος Ι.
Ποταμός (2007)
Τα "Αποφόρητα", μεταθανάτιο έργο του Δημητρίου Ι. Πάλλα (1907-1995), αποτελούμενο από σειρά αυτοτελών κεφαλαίων, συγκροτεί μιαν άρτια Εισαγωγή στη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Αρχαιολογία και Τέχνη, όπως εξελίχθηκε ιδιαίτερα στην Ελλάδα από τις αρχές (4ος αι. μ.Χ.) έως τις μέρες μας. Ο συγγραφέας τους, αυθεντία στα της χριστιανικής λατρείας και βαθύς γνώστης του βυζαντινού και μεταβυζαντινού πολιτισμού, συμπυκνώνει εδώ τα πορίσματα πολυχρόνιων ερευνών και πολυάριθμων δημοσιευμάτων του. Απευθυνόμενος στο ευρύτερο κοινό, επιθυμεί να το υποκινήσει σε γόνιμο στοχασμό σχετικά με...
Γεωμετρικοί διάλογοι
Πάλλας Δημήτριος Ι.
Αφοί Κυριακίδη Εκδόσεις Α.Ε. (2019)
Με απλότητα, φαντασία, αλλά και επιστημονική τεκμηρίωση ο παππούς προσπαθεί να οδηγήσει τον εγγονό στα μονοπάτια μιας άλλης πορείας για τη γνώση της γεωμετρίας και την απομυθοποίησή της. Με μοναδικά όπλα τη φαντασία και την απλή, απλούστατη λογική, στους τριάντα οκτώ διαλόγους ανάμεσα στον παππού και στον εγγονό η γεωμετρία προσεγγίζεται φιλοσοφικά με τη συντροφιά του Θαλή, του Πυθαγόρα, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Ευκλείδη, των Περιπατητικών, του Αρίσταρχου. Δεν λείπουν από την παρεούλα ο Βιτρούβιος, ο Λεονάρδο Ντα Βίντσι, ο Ραφαήλ. Δε χρειάζεται ιδιαίτερη ικανότητ...
Ορθοδοξία και παράδοση
Πάλλας Δημήτριος Ι.
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2005)
"Θυμάμαι τη μικρή πολιτεία, όπου γεννήθηκα. Τα παιδικά μου χρόνια. Είχε τότε μόνο Δημοτικό Σχολείο και Ελληνικό, με Σχολάρχη. Θυμάμαι που στις νυχτερινές ακολουθίες των Χαιρετισμών και της Μεγάλης Εβδομάδας, μικρός στην εκκλησία, μέσα στο ιερό όπου ιερουργούσε ο Παππούς μου, ο παπάς, γλάρωναν τα μάτια μου και κουτούλαγα. Και ο Παππούς μου μ' έπαιρνε από το χέρι και με ξάπλωνε επάνω στην κασέλλα, όπου είχε τα ιερά του· μια κασέλλα πλάι στον κάλαμο της αγίας τράπεζας. Από την πλάκα της έπεφτε η ενδυτή εμπρός από την κασέλλα και ήταν σαν να με σκέπαζε το ιερό άμφιο στον ύπνο μ...
