Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"...το θαύμα να είναι η γλώσσα των μαθηματικών τόσο κατάλληλη για τη διατύπωση των νόμων της Φυσικής, είναι ένα εξαίσιο δώρο που ούτε το καταλαβαίνουμε ούτε το αξίζουμε". Τη διάσημη αυτή ρήση του E. Wigner (Νόμπελ Φυσικής), που χαρακτηρίζει σαν "θαύμα" την εντυπωσιακή επιτυχία της μαθηματικής γλώσσας στην περιγραφή της Φύσης, τη συναντούμε σχεδόν σε κάθε άρθρο με αυτό το θέμα. Ο ίδιος ο Wigner κατέληξε να θεωρεί το "δώρο" αυτό ως μια εμπειρική αλήθεια -δίνοντάς της μάλιστα το όνομα "Εμπειρικός Νόμος της Επιστημολογίας", μια άποψη ταιριαστή με το θετικιστικό κίνημα. Κι αν...

[...] Ο Αναξίμανδρος, όπως ορθά επισημαίνεται και στο παρόν πόνημα, αλλά και από πολλούς μελετητές της προσωκρατικής φιλοσοφίας, μπορεί να θεωρείται ως ο πρώτος, όχι χρονολογικά, αλλά κατ' αξίαν, φιλόσοφος της Φύσης, ενώ ισάξιός του θα πρέπει να αξιολογηθεί ο λίγο νεότερός του Ηράκλειτος. Η σχέση των δύο αυτών φιλοσόφων δεν είναι τόσο προφανής και αξίζει να τη σχολιάσουμε. Κατ' αρχάς είναι και οι δύο μονιστές, αφού θεωρούν ως αφετηρία της γένεσης του κόσμου μία αρχή: ο πρώτος το άπειρον και ο δεύτερος το πυρ. Επίσης, τα στοιχεία, από τα οποία θεωρούν ότι δημιουργήθηκαν όλα...

Από το καλοκαίρι του 1937 άρχισα να κρατώ σημειώσεις και παρατηρήσεις για τα διάφορα βιβλία που διάβαζα. Είχα, τότε φθάσει στο συμπέρασμα ότι όσα μου έλεγαν οι δάσκαλοι, οι γονείς και ο παπάς της ενορίας ήταν όλα ψέματα. Οι άνθρωποι δεν είχαν την πρόθεση να με εξαπατήσουν. Αυτά ήξεραν, αυτά πίστευαν, αυτά που μάθαιναν. Αλλά εγώ δεν ήθελαν να πιστεύω, τίποτε, ήθελαν να γνωρίσω, να αναζητήσω την δική μου αλήθεια. Ο μόνος τρόπος ήταν να αρχίσω να διαβάζω βιβλία. Κυρίως βιβλία με αντικρουόμενες απόψεις για το καθετί. Η ανάγνωση έγινε καθημερινή μου συνήθεια. Οι σημειώσεις έμ...

Τα δοκίμια του βιβλίου πραγματεύονται βασικές διαστάσεις της ορθολογικής και ανορθολογικής συμπεριφοράς, της φιλαλληλίας και της ιδιωφέλειας, των συναισθημάτων και της ψυχρής λογικής. Χάρη στο έργο σημαντικών, κλασικών και σύγχρονων, στοχαστών, όπως των Άνταμ Σμιθ, Τζον Μέυναρντ Κέυνς, Άλμπερτ Χίρσμαν, Ντάνιελ Κάνεμαν, Γιόν Έλστερ, μπορεί βάσιμα να υποστηριχθεί πως αμφότεροι οι ισχυρισμοί ότι ο άνθρωπος είναι απολύτως ορθολογικό ον και ότι η συμπεριφορά του υπαγορεύεται αποκλειστικά από το ίδιον συμφέρον του είναι αβάσιμοι. Δεν πρόκειται για ακαδημαϊκού χαρακτήρα ζητήματα,...

Ποιος θα τολμούσε να συνθέσει, με τον πλέον σοβαρό τρόπο, την τυπολογία κάθε πιθανού και φανταστικού κερατώματος, ακολουθώντας μιαν αυστηρά επιστημονική μέθοδο; Ο Σαρλ Φουριέ (1772-1837), αυτοδίδακτος φιλόσοφος, στον "Αναλυτικό κατάλογο των κερατάδων" συγκεντρώνει κερατούληδες, κερατάδες και τάρανδους, μια σειρά από απατημένους άντρες, με τη συναίνεσή τους καμιά φορά, πάντοτε όμως γελοιοποιημένους. Τούτη η θαυμαστή συλλογή ογδόντα σκίτσων, η οποία παρέμεινε ανέκδοτη όσο βρισκόταν εν ζωή ο δημιουργός της, καταδεικνύει πώς εκδικείται η φύση τον πολιτισμό, απελευθερώνοντας τα...

Σήμερα δεν απαιτείται απλώς μια διευρυμένη κατανόηση του νεοθετικισμού ώστε να γίνει σαφής η σύνδεσή του με τις τρέχουσες γνωσιοθεωρητικές προβληματικές· απαιτείται, επιπλέον, μια βαθύτερη κατανόησή του διαμέσου μιας ανασυγκρότησης των αφετηριακών εννοιών του σχηματισμού του και των καταγωγικών συγκροτήσεων της μεταφυσικής του. Η παράσταση, η παραστασιο-κεντρικότητα της γνώσης και άλλα συστατικά ή παράγωγα στοιχεία του παριστάναι (όπως, λ.χ., το υποκείμενο, η αυτοστοχαστικότητα, η ιδεολογία και η ιδεολογικοποίηση της γνώσης) διαμορφώνουν το υπόστρωμα μέσα στο οποίο αναδύετα...

Η απόπειρα για τη θεωρητική/φιλοσοφική θεμελίωση της ανάλυσης λόγου ως μεθοδολογίας των κοινωνικών επιστημών αναπόφευκτα οδηγεί στην ενασχόληση με κρίσιμα θεωρητικά ζητήματα που αναφαίνονται επιτακτικά στη σύγχρονη σκέψη. Τα περισσότερα από αυτά προκύπτουν στον λόγο του ευρύτατου και αενάως πολυδιασπώμενου διανοητικού ρεύματος που καλείται "μεταδομισμός" και που συχνά υπάρχει η τάση να συγχέεται με τον "μεταμοντερνισμό". Ένα από αυτά τα ζητήματα είναι ίσως το μόνο που δεν εμφανίζεται άμεσα -ως προς τα πρώτα του σκέλη- στο βιβλίο του Κύρκου Δοξιάδη, αν και υφέρπει στην πρ...

Η μεταρρύθμιση της συνείδησης, η "αγωγή" με την ευρεία σημασία της λέξης, είναι μία εξελικτική διαδικασία που έχει τον χαρακτήρα της ανέλιξης. Κατά την ανέλιξη εγκαταλείπονται/ξεπερνιώνται νοοτροπίες, τρόποι του σκέπτεσθαι που είναι επιβαρυμένοι με ιδεολογήματα και προλήψεις και στη βάση των οποίων βρίσκεται διανοητική αδράνεια και έλλειψη αυτοκριτικής. Η κατανόηση της εξελικτικής διαδικασίας, της γένεσης, προϋπόθεση για τη συνδρομή στις αλλαγές που συμβαίνουν γύρω μας και εντός μας, ιδιαίτερα η κατανόηση της εξέλιξης και ανέλιξης στον χώρο της Ιστορίας, του πνεύματος και τ...

Το αντικείμενο του έργου αυτού κινείται στο γενκό πλαίσιο της πολιτικής ανάλυσης. Εξειδικεύεται κυρίως στη θεωρία της οργάνωσης, την κοινωνιολογία της εργασίας, τη θεωρία των κοινωνικών τάξεων, σε αναλύσεις με αναφορές στην πολιτική θεωρία και σε προσεγγίσεις για την εφαρμοσμένη πολιτική. Συντίθεται από κείμενα τα οποία έχουν γραφεί και δοκιμαστεί σε διάφορες ευκαιρίες. Τα περιεχόμενά του έχουν την πρόθεση να αναλύσουν τις προϋποθέσεις, τις ξεχωριστές όψεις των πραγματικοτήτων της ελληνικής κοινωνίας και τη συγκροτημένη πρόσληψή τους, ενώπιον της χρονικής αφορμής η οποία δη...

Ο Κομφούκιος είπε: "Είναι ευχάριστο να μαθαίνεις και να εξασκείς τις γνώσεις σου ξανά και ξανά. Είναι ευτυχία να έχεις φίλους που έρχονται από μακριά για να μοιραστούν τη γνώση. Είναι ανωτερότητα να μην ταράζεσαι όταν οι άλλοι δεν σε σέβονται. [...]"

Λίγα άτομα επηρέασαν τόσο ριζικά τον πολιτισμό της χώρας τους όσο ο Κονγκ Φου Τσε (Κομφούκιος) που γεννήθηκε το 551 και πέθανε το 479 π.Χ. Τον απεκάλεσαν "βασιλιά χωρίς βασίλειο" και "δάσκαλο των δέκα χιλιάδων γενεών". Οι διδαχές του μαζί με αυτές των μαθητών του έθεσαν νέες βάσεις για το κοινωνικό, ηθικό και διανοητικό σύστημα· μάλιστα στην όψιμη αυτοκρατορική περίοδο αποτελούσαν υποχρεωτικό ανάγνωσμα για όσους φιλοδοξούσαν να γίνουν μανδαρίνοι. Διατήρησαν τη φρεσκάδα και τη ζωντάνια τους επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια και προκαλούν μέχρι σήμερα τον παγκόσμιο θαυμασμό. Τα "Α...

Ο δούκας του Σε ρώτησε τον Τζονγκ Γιόου για τον Κομφούκιο και ο Τζονγκ Γιόου δεν του απάντησε. Ο Δάσκαλος είπε: "Θα μπορούσες να του πεις πως είναι απλώς ένας άνθρωπος που από τον ζήλο του να αποκτήσει γνώση ξεχνάει να φάει που, όταν την αποκτά, από τη χαρά του ξεχνάει τις στενοχώριες του και δεν αντιλαμβάνεται τα γηρατειά που πλησιάζουν". Ανάλεκτα, VII.18 Συμβουλές, αποφθέγματα, αλλά και αφηγήσεις περιστατικών από τη ζωή του Κομφούκιου να συνθέτουν μια διδασκαλία που απαντά στα μεγάλα, διαχρονικά ερωτήματα της ζωής και μετά από τόσους αιώνες παραμένει συγκλονιστικά επί...

Ο G. E. Moore αποτελεί σημαντική φιλοσοφική προσωπικότητα του εικοστού αιώνα και ανήκει στους θεμελιωτές της αναλυτικής φιλοσοφίας, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια διαμόρφωσής της. Το έργο του το οποίο είναι σχετικά περιορισμένο σε έκταση διακρίνεται για την καθαρότητα των θέσεών του και για τον καθαρό του προσανατολισμό σε νέες αναζητήσεις της φιλοσοφικής έρευνας, μακριά από ιδεαλιστικά, εμπειριστικά, εγωμονιστικά ή και σχετικιστικά και σκεπτικιστικά προηγούμενα. Ορθώνει διαμέσου της γλωσσικής ανάλυσης τη γνώση ως συνειδητή πράξη του υποκειμένου με αμετάθετη αφετηρία την π...

"Ποιος είμαι; Από πού έρχομαι και πού πάω; Είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους ή διαφορετικός; Γιατί ήρθα σ' αυτόν τον κόσμο; Γιατί η ζωή είναι δομημένη μ' αυτόν τον τρόπο πάνω στη Γη; Γιατί οι σχέσεις των ανθρώπων είναι τόσο δύσκολες;" Πάνω σ' αυτές τις ερωτήσεις και άλλες παρόμοιες στοχάζεται ο ήρωας του βιβλίου, εξετάζοντας τις φιλοσοφικές αναζητήσεις μέσα από το πρίσμα της επιστήμης.

"Ποιος είμαι; Από πού έρχομαι και πού πάω; Είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους ή διαφορετικός; Γιατί ήρθα σ’ αυτόν τον κόσμο; Γιατί η ζωή είναι δομημένη μ’ αυτόν τον τρόπο πάνω στη Γη; Γιατί οι σχέσεις των ανθρώπων είναι τόσο δύσκολες;" Πάνω σ’ αυτές τις ερωτήσεις και άλλες παρόμοιες στοχάζεται ο ήρωας του βιβλίου, εξετάζοντας τις φιλοσοφικές αναζητήσεις μέσα από το πρίσμα της επιστήμης.