Συζητήσεις
Αξελός Κώστας 1924-2010
Νεφέλη (1986)
Περιεχόμενα: - Συζητήσεις "πραγματικές", φανταστικές και με "εαυτόν" - Συζήτηση με τον Guy de Bosschere - Συζήτηση με τον Roland Jaccard - Συζήτηση με τον Alain Jouffroy - Συζήτηση με τον Pierre Fougeyrollas - Συζήτηση με τον Henri Lefebvre - Συζήτηση φανταστική - Συζήτηση με εαυτόν - Σημειώσεις του συγγραφέα
Μεθοδολογία των προγραμμάτων επιστημονικής έρευνας
Lakatos Imre
Σύγχρονα Θέματα (1986)
Αντίθετα από τον Popper ο Imre Lakatos, ως βασικό σημείο αναφοράς της ανάλυσής του δε θεωρεί τις μεμονωμένες θεωρίες -ούτε και τη σύζευξη μιας συγκεκριμένης θεωρίας, κάποιων επικουρικών υποθέσεων και αρχικών συνθηκών. ΄Αξονας του θεωρητικού του οικοδομήματος είναι οι "σειρές θεωριών" ή ερευνητικά προγράμματα. Η μετατόπιση αυτή οφείλεται στο ότι τα κριτήρια "αποδοχής-απόρριψης" του Lakatos δεν αρθρώνονται στη λογική σχέση θεωρίας-εμπειρικής βάσης αλλά σε μια αντίληψη κατ' εξοχήν ιστορική, το πλαίσιο της οποίας ο εμπειρικός χαρακτήρας της επιστήμης άρρηκτα συναρτάται με την ι...
Γνώση για ελεύθερους ανθρώπους
Feyerabend Paul 1924-1994
Σύγχρονα Θέματα (1986)
[...] Αντικείμενο του βιβλίου είναι η ιδέα μιας ελεύθερης κοινωνίας, ο ρόλος των διανοουμένων (των επιστημόνων) μέσα της και η πραγματοποίηση αυτής της ιδέας. Ελεύθερη κοινωνία δεν είναι εκείνη μέσα στην οποία έχουν τα άτομα ίσα δικαιώματα και ίση πρόσβαση στα κέντρα της εξουσίας, αλλά εκείνη μέσα στην οποία οι παραδόσεις έχουν τέτοια δικαιώματα και τέτοια πρόσβαση. Μια ελεύθερη κοινωνία δεν στηρίζεται σε μια θεμελιώδη γνώση (π.χ. στην επιστημονική γνώση) ούτε σε μια θεμελιώδη ηθική (π.χ. στην ανθρώπινη ηθική)· στηρίζεται σε μια προστατευτική δομή, άρα σε μια αστυνομία: η ε...
Διαλεκτικές έρευνες
Goldmann Lucien 1913-1970
Γνώση (1986)
Συνεχίζοντας σε ουσιαστικά σημεία την σκέψη του Λούκατς, ο συγγραφέας των ερευνών αυτών επιχειρεί μια ανανέωση της μαρξιστικής μεθοδολογίας με επίκεντρο την έννοια της ολότητας. Τη γονιμότητα αυτής της νέας μεθοδολογικής προσέγγισης την δείχνει η εφαρμογή της στο χώρο της ιστορίας των ιδεών και της αισθητικής, δηλ. στην προσπάθεια σύλληψης λογοτεχνικών ή φιλοσοφικών έργων στη διαπλοκή τους με μια κοινωνική ομάδα και με μιαν εποχή. Συγκεκριμένες αναλύσεις θεμάτων από την κλασσική γαλλική και γερμανική λογοτεχνία παρουσιάζουν απτά τις θεωρητικές αυτές θέσεις του συγγραφέα, ο...
Δεύτερη λογική έρευνα
Husserl Edmund 1859-1938
Γνώση (1986)
Σ' ένα κείμενο που σημάδεψε τη φιλοσοφία του αιώνα μας, ο ιδρυτής της φαινομενολογίας εξετάζει τη νεότερη εμπειριστική παράδοση (Λοκ, Μπέρκλεϋ, Χιουμ) και ασκεί την περίφημη πια κριτική του εναντίον του ψυχολογισμού διερευνώντας τα κεντρικά προβλήματα κάθε γνωσιοθεωρίας: Πώς εισχωρεί ο αντικειμενικός κόσμος στη συνείδηση; Πώς συνειδητοποιεί το υποκείμενο πράγματα και νοήματα; Πώς σχηματίζονται οι γενικές έννοιες και τι είναι η αφαίρεση; Στην έκδοση αυτή το κείμενο του Χούσσερλ παρουσιάζεται με μια εισαγωγή που κατατοπίζει για τη γένεσή του και για τη θέση του μέσα στο σύνολ...
Τι είναι η φιλοσοφία;
Heidegger Martin 1889-1976
Άγρα (1986)
Η διάλεξη "Τι είναι η φιλοσοφία;/ Was ist das die Philosophie?" συνδέεται με την πρώτη ζωντανή παρουσία του Martin Heidegger στη Γαλλία τον Αύγουστο του 1955, στο συνέδριο του Cerisy-la-Salle, και συνέβαλε στην επανεκτίμηση του χαϊντεγγεριανού στοχασμού κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Το κείμενο αναπτύσσεται έχοντας ως αφετηρία μία και μοναδική λέξη, η οποία είναι το πέρας του τίτλου-ερωτήματος: φιλοσοφία. Η ανάπτυξη είναι χρονική, συνοψίζει όλη την ιστορία της φιλοσοφίας, από τους προσωκρατικούς, από την έναρξη της μεταφυσικής στον Πλάτωνα ως το τέλος της, στον Nietzsche....
Η προέλευση του έργου τέχνης
Heidegger Martin 1889-1976
Δωδώνη (1986)
"Η προέλευση του έργου τέχνης" ("Der Ursprung des Kunstwerkes", 1950) είναι το κείμενο που περιέχει τις κύριες αντιλήψεις του Martin Heidegger σχετικά με τη φιλοσοφία της τέχνης. Εδώ διατυπώνεται η άποψη ότι μέσα στο καλλιτέχνημα αποκαλύπτεται η αλήθεια, και άρα η τέχνη δεν έχει να κάνει κυρίως με το ωραίο και την ομορφιά. Διατυπώνεται επίσης η πεποίθηση ότι «κάθε τέχνη είναι κατ' ουσίαν ποίηση»· αυτό δεν μειώνει τα άλλα είδη τέχνης, π.χ. τη μουσική, την αρχιτεκτονική ή τη γλυπτική, αλλά αντίθετα αναδείχνει το βαθύτερο νόημά τους. Συνάμα ο Χάιντεγγερ βρίσκει ευκαιρία να κρ...
Η διαλεκτική του διαφωτισμού
Horkheimer Max 1895-1973
Ύψιλον (1986)
Στo εξαίρετο αυτό βιβλίο οι δύο μεγάλοι γερμανοί φιλόσοφοι διερευνούν όλες τις πτυχές του ακόλουθου θεμελιακού ερωτήματος: για ποιο λόγο δεν μπόρεσε ο δυτικός πολιτισμός, παρά την εκπληκτική επιστημονική καί τεχνολογική πρόοδο του, να χτίσει έναν κόσμο χωρίς πείνα, πόλεμο, δυστυχία και καταπίεση; Για τους συγγραφείς, η απάντηση είναι πως οι μεγάλες καινοτομίες του πολιτισμού αυτού πληρώθηκαν με μια "διαρκώς αυξανόμενη παρακμή της θεωρητικής συνείδησης". Η υλικοτεχνική πρόοδος εδραίωσε την ανθρώπινη κυριαρχία στη φύση μετατρέποντας το καθετί σε αντικείμενο χειραγώγησης και ε...