Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"Ένας καλλιτέχνης μπορεί να ευστοχήσει ή να αστοχήσει στο έργο του, δηλαδή να κερδίσει ή να χάσει τη ζωή του. Ωστόσο, αν μπορεί να πει στο τέλος της προσπάθειάς του ότι κατάφερε να απαλύνει ή να μειώσει όλες τις δουλείες που βαραίνουν τους ανθρώπους, τότε είναι, σε ένα μεγάλο βαθμό, δικαιωμένος, και μπορεί, ώς ένα ορισμένο σημείο, να συγχωρήσει τον εαυτό του". (Απόσπασμα από την Ομιλία του Camus στη Σουηδική Ακαδημία κατά την απονομή του Νόμπελ λογοτεχνίας 1957)

Οι αιώνες είναι φειδωλοί στη γέννηση ανθρώπων σαν τον Αλβέτρο Αϊνστάιν . Ο Φρανκ ήταν ο πιο αρμόδιος για να δώσει ένα βιβλίο όπου η ευχάριστη στιγμή της ζωής του τιτάνα της επιστήμης συνδυάζεται με την απλή διατύπωση των πορισμάτων που ανέτρεψαν δοξασίες που για αιώνες θεωρούνταν αδιάσειστες. Προσωπικός του φίλος, γνώριζε κάθε πτυχή του επιστη- μονικού έργου του Αϊνστάιν και παρακολούθησε την πολυκύμαντη ιδιωτική του ζωή μέσα στην πιο ταραγμένη περίοδο της πρόσφατης ιστορίας. Το βιβλίο αυτό είναι μια πολύτιμη πηγή γνώσης.

Οι άνθρωποι είναι εκ φύσεως δίκαιοι όταν σχηματίζουν αυθόρμητες ομάδες - για να παίξουν, να εξερευνήσουν, να συζητήσουν, ακόμα και για να κλέψουν. Πόσο όμορφη είναι η δικαιοσύνη που αναδύεται αυθόρμητα σε μια βάρκα γεμάτη από ναυαγούς! Υπάρχει δικαιοσύνη στις φυλακές και σε κάθε κοινότητα σκλάβων. Ο άνθρωπος εν κοινωνία είναι φύσει δίκαιος, γιατί η κοινωνία, αν είναι πραγματική, είναι ένας δεσμός αμοιβαίας μέριμνας. Αυτός που δεν έχει πια αίσθηση δικαιοσύνης είναι ο άνθρωπος που έχει αναχθεί σε μονάδα, σε ψηφίο. Είναι ανώνυμος, ανεξάρτητος, αδιάφορος. Δεν νιώθει καν το αίσθ...

Η παρούσα συγγραφή είναι το αποτέλεσμα μιας ερευνητικής ενασχόλησής μου με τη θεωρία του πραγματισμού, η οποία με ενδιέφερε από παλαιότερα, βρήκε όμως γόνιμο έδαφος για περαιτέρω εντρύφηση όταν άρχισα να διδάσκω το μάθημα της Αμερικανικής Φιλοσοφίας στο Αμερικανικό Κολέγιο της Ελλάδος. Αυτό που μου κέντρισε το ενδιαφέρον δεν είναι απλώς η επίδραση, που ως ένα βαθμό η θεωρία αυτή είχε από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, αλλά κυρίως η νέα στάση που θέλησε να ακολουθήσει αναφορικά με τη συμβολή της φιλοσοφικής διανοήσεως στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Θέλησα να εξετάσω τον κλασσικό π...

Μικρά κείμενα αποστάγματα διαχρονικής σοφίας, γραμμένα σε απέριττη, αλλά εξαιρετικής μελωδικότητας, ποιητική γλώσσα, διεισδύουν σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης φύσης και συνοδεύουν με λόγια χαράς ή παρηγοριάς κάθε σημαντική στιγμή της ζωής. Τα έργα του Χαλίλ Γκιμπράν έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 20 γλώσσες και, ήδη από την πρώτη τους δημοσίευση, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, έχουν κερδίσει την αγάπη του αναγνωστικού κοινού παγκοσμίως. Ο Γκιμπράν δεν ήταν ούτε επαναστάτης αλλά ούτε και προφήτης. Ήταν ένας άνθρωπος όπως όλοι μας· κουβαλούσε στην ψυχή του...

"Εμείς μετράμε τον χρόνο με βάση την κίνηση αναρίθ_μητων ήλιων και αυτοί μετρούν τον χρόνο με μικροσκοπικές μηχανές μέσα στα τσεπάκια τους. Πες μου τώρα, πώς θα μπορούσαμε ποτέ να συναντη_θούμε στον ίδιο τόπο και την ίδια στιγμή;" Ο Χαλίλ Γκιμπράν γεφυρώνει με την πένα του την αραβική κληρονομιά με τον δυτικό ελληνοχριστιανικό ανθρωπισμό, θυμίζοντας στον άνθρωπο των πολέμων, της επιστήμης και της ταχύτητας την ξεχασμένη σοφία που υπάρχει μέσα του.

"Η λέξη άτομο είναι καλή. Σημαίνει εκείνο που δεν μπορεί να χωριστεί. Δεν είσαι ακόμα άτομο, επείδή είσαι διχασμένος. Γίνε ένα και θα γίνεις άτομο. Το ρίσκο είναι μεγάλο αλλά αξίζει τον κόπο." (Osho)

Η σύσταση πολιτειών και η εγκαθίδρυση φορέων της εξουσίας αποτελεί αρχέγονη εκδήλωση της ανάγκης των ανθρώπινων κοινωνιών για τη διασφάλιση όρων και κανόνων κοινωνικής συνύπαρξης. Η σύσταση όμως της εξουσίας διαλαμβάνει στην ίδια τη θεμελιώδη της λογική και τη δυναμική της αμφισβήτησής της, ακόμη και της ανατροπής των φορέων της, όταν δεν πληρούνται ή διαψεύδονται οι προσδοκίες, από τις οποίες αρχικά εκπήγασε, δηλαδή η προϋπόθεση μιας υποφερτής συνύπαρξης των ανθρώπων σε στοιχειωδώς πολιτισμένες κοινωνίες. Στον κύκλο ομιλιών "η αμφισβήτηση της εξουσίας", εξετάζεται αυτή η...

Πέρα από κάθε θετική ή αρνητική αξιολόγηση της εκκοσμίκευσης από θρήσκους και αθρήσκους πρυτανεύει η κριτική επισήμανση ότι η εκκοσμίκευση είναι αμφίσημη, αμφίπλευρη και αμφίβολη: ακυρώνει ό,τι πραγματώνει, χρειάζεται χωρίς να αρκεί, είναι ακόμα ημιτελής ποιοτικά κι όχι ποσοτικά, πρέπει να συνεχισθεί με διαφορετικό προσανατολισμό. Ο διαφωτισμός πρέπει να διαφωτισθεί και η Αναγέννηση επιβάλλεται να αναγεννηθεί αλλιώτικα. Η εκκοσμίκευση καλείται να υπερβεί την αμφισημία της: ο άνθρωπος δεν είναι άτομο, ο πολίτης δεν είναι ιδιώτης, ο εαυτός δεν ταυτίζεται με το εγώ αλλά αναφέρ...

Σήμερα, πάνω από 2.500 χρόνια μετά, η σοφία του Ηράκλειτου εξακολουθεί να αποτελεί πηγή έμπνευσης για μια καλύτερη ζωή. Οι ιδέες του για τη ζωή, τη Φύση και τον Κόσμο, παραμένουν αναλλοίωτες και επίκαιρες όσο ποτέ. "Ο χαρακτήρας καθορίζει την τύχη του ανθρώπου". "Τα πάντα είναι ρευστά". "Όλα γίνονται με βάση τη λογική". "Για να θεραπεύσει ο γιατρός, καυτηριάζει". "Τα σκυλιά γαβγίζουν σ' αυτό που δεν γνωρίζουν". "Ο ήλιος δεν ανανεώνεται μόνο κάθε μέρα, αλλά ανανεώνεται αδιάκοπα". "Η αντιξοότητα είναι προς όφελός μας". "Μόνη η πολυμάθεια δεν καλλιεργεί τον νου". "Εά...

Πώς επιτυγχάνεται η κοινωνική δικαιοσύνη; Θα επέλθει νομοτελειακά μέσα από την αυτοκατάργηση του καπιταλισμού, όπως υποστηρίζει ο μαρξισμός; Αρκούν για τη διασφάλισή της οι κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις, όπως ισχυρίζεται ο πολιτικός φιλελευθερισμός; Στο βαθύτατα προσωπικό αυτό βιβλίο, ο Τζ. Α. Κοέν -ο διαπρεπέστερος εκπρόσωπος του αναλυτικού μαρξισμού και ένας από τους κορυφαίους αγγλοσάξονες πολιτικούς φιλοσόφους του 20ού αιώνα- ασκεί κριτική και στις δύο αντιλήψεις, κινούμενος ανάμεσα στην ιστορία των ιδεών και την πολιτική φιλοσοφία. Ο Κοέν απορρίπτει τη μαρξιστ...

Αποδεικνύοντας την ύπαρξη του Θεού η μεσαιωνική μεταφυσική αυτοδεσμευόταν σε μία αυστηρή λογική αναγκαιότητα, και την πρόβαλλε στην τάξη του κόσμου. Αποδεχόμενη όμως την ύπαρξη θαυμάτων παραδεχόταν κενά της φύσης όπου γινόταν αντιληπτή η θεία επέμβαση - και πρότεινε εδώ μία χαλαρή φυσική αναγκαιότητα. Η φιλοσοφία του Θωμά Ακινάτη είναι χαρακτηριστική ως προς αυτές τις δύο χρήσεις της έννοιας της αναγκαιότητας, οι οποίες αντιστοιχούν μάλιστα σε μία συνήθη ενορατική σύλληψη των περισσοτέρων, μάλλον, ανθρώπων για την αναγκαιότητα. Ο Καντ κατήγγειλε εν τούτοις το θωμιστικό εννο...

"Ως πολιτική διανοήτρια, όπως και σε όποιο άλλο πεδίο, η Σιμόν Βέιλ δεν μπορεί να ταξινομηθεί σε κάποια κατηγορία. [...] Από τη μια υποστήριζε παθιασμένα τους απλούς ανθρώπους και ιδίως τους καταπιεσμένους - όσους καταπιέζονταν από τη μοχθηρία και την ιδιοτέλεια και όσους καταπιέζονταν από τις ανώνυμες δυνάμεις της μοντέρνας κοινωνίας. Είχε εργαστεί σε εργοστάσιο της Ρενό, είχε εργαστεί ως αγρότισσα, για να μοιραστεί τις ίδιες συνθήκες ζωής με τους ανθρώπους της πόλης και της υπαίθρου. Από την άλλη, ήταν εκ φύσεως μοναχική και ατομικίστρια, ένιωθε βαθιά φρίκη για ό,τι αποκα...

Τα περισσότερα από τα καλά του σύγχρονου πολιτισμού (η φιλία ανάμεσα στους πολίτες, η ισότητα, η ελευθερία, η εναλλαγή στην εξουσία, τα ατομικά δικαιώματα, το κράτος δικαίου, το κοινωνικό κράτος, η αλφαβητική γραφή και η άνθηση της παιδείας και της επιστήμης) προέρχονται από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και τη δημοκρατία. Τα περισσότερα από τα δεινά του (η ανισότητα, η άκρατη βία και η αυξημένη εγκληματικότητα) προέρχονται από το κακέκτυπο του ελληνικού πολιτισμού, που κατασκεύασαν οι Ρωμαίοι και ακολούθησαν οι Δυτικοί. Η μικρή πόλη είναι ο μόνος τρόπος για να επανέλθουμε...

"Στόχος του βιβλίου είναι να εστιάσει στις μοναδικότητες εκείνες που επηρέασαν την επιστημονική σκέψη από τότε που οι φιλόσοφοι στην αρχαία Ελλάδα άρχισαν να ασχολούνται με τη φύση. Ως εκ τούτου, το βιβλίο αυτό απευθύνεται κυρίως στο θετικό επιστήμονα και λιγότερο στο μελετητή της φιλοσοφίας και τον ιστορικό, μολονότι η φύση της αναζήτησης είναι τέτοια ώστε με δυσκολία αποφεύγεται η παρείσδυση στις περιοχές της φιλοσοφίας και της ιστορίας".