Πολιτικό σύστημα και διεθνείς σχέσεις

Η ελληνική περίπτωση μέσα από τη συγκριτική προοπτική

Ο τόμος αυτός επεξεργάζεται διαφορετικές όψεις για το πολιτικό σύστημα, τη δημοκρατία, την εξωτερική πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις στον 21ο αιώνα. Η σημαντικότερη τομή συγκριτικής πολιτικής ανάλυσης και διεθνών σχέσεων τόσο πριν, κυρίως όμως μετά το τέλος του Ψυχρού Πόλεμου, υπήρξε η διαπλοκή του πολιτικού συστήματος, ιδίως ορισμένων του εκφάνσεων, όπως οι πολιτικο-στρατιωτικές σχέσεις, με τη διαμόρφωση και την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής και κατ' επέκταση με το ρόλο ενός κράτους στο διεθνές σύστημα. Αν και η ελληνική περίπτωση (case study) αποτελεί σε μεγάλο βαθμό το συνεκτικό δεσμό του παρόντος βιβλίου σημαντικό χώρο καταλαμβάνει η ανάλυση και η διεξοδική μελέτη των βασικών όρων και συνθηκών της μεταδιπολικής εποχής, με κεντρικό θεωρητικό και εμπειρικό άξονα τη σχέση φιλελεύθερης δημοκρατίας, εξωτερικής πολιτικής και διεθνούς συστήματος. Ο πολιτικός φιλελευθερισμός και ο φιλελεύθερος διεθνισμός αποτελούν τους δύο βασικούς πυλώνες της μεταψυχροπολεμικής εποχής. Η οφθαλμοφανής νίκη της φιλελεύθερης δημοκρατίας και η προώθηση του εκδημοκρατισμού σε διακρατικό, διεθνές και κατά μείζονα λόγο διεθνικό επίπεδο διαμορφώνουν ένα κλίμα αισιοδοξίας για το μέλλον. Η ύφεση του στρατιωτικού επεμβατισμού, η άρθρωση της εξωτερικής πολιτικής γύρω από το καντιανό δόγμα της δημοκρατικής ειρήνης και μία εκδοχή της παγκοσμιοποίησης της αγοράς η οποία δεν αναιρεί την τοπική πολιτισμική διάσταση και την ετερότητα αποτελούν τη lingua franca πολιτικών επιστημόνων και διεθνολόγων στον 21o αιώνα. Η εμπέδωση ενός νέου τύπου ορθολογισμού, επικοινωνιακού και όχι εργαλειακού και λογιστικού, είναι μία μεγάλη κατάκτηση της ανθρωπότητας μετά τη δίνη του Ψυχρού Πολέμου. Αυτό που νίκησε δεν είναι η ιδεολογική πόλωση, αλλά η εγγενής ανθρωπολογική διάθεση του ατόμου για πρόοδο και ευημερία. Υπ' αυτήν την έννοια, η παρούσα μελέτη κινείται στο διευρυμένο εκ των πραγμάτων πλαίσιο της πρόσφατης συζήτησης για τη δημοκρατία, την εξωτερική πολιτική και τις διεθνείς σχέσεις και επιχειρεί να δείξει με ποιο τρόπο η μεθοδολογική μέθεξη συγκριτικής πολιτικής ανάλυσης και διεθνούς θεωρίας στο ευρύτερο πλαίσιο της διεπιστημονικής προσέγγισης των κοινωνικών επιστημών μπορεί να αναζωογονήσει ριζικά και δημιουργικά τον πολιτικό και διεθνολογικό προβληματισμό στη νέα εποχή. Αν το κατορθώσει τότε θα έχει πετύχει κατά μεγάλο μέρος το στόχο της.