Πολιτική επιστήμη

Κοινωνικός μετασχηματισμός και θεωρίες της δημοκρατίας

Η Πολιτική Επιστήμη, μελετώντας οντολογικά, σημειολογικά και αξιολογικά το Πολιτικό, δηλαδή θέτοντας σε κοινή και δημόσια θέα τις μεταφυσικές, ιδεολογικές και ηθικές όψεις της human condition, δεν μπορεί να αποστασιοποιηθεί από το φαινόμενο του Κοινωνικού, ιδίως του κοινωνικού μετασχηματισμού, και κατ' επέκταση από μία ερμηνεία του δημοκρατικού φαινομένου από την Αρχαιότητα έως σήμερα. Στο παρόν βιβλίο, με έναν ολιστικό και συνθετικό τρόπο, αρθρωμένο πάνω σε τρεις θεωρητικούς άξονες: Πολιτική, Κοινωνία και Δημοκρατία, επιχειρούμε να αναδείξουμε και ως εκ τούτου να καταδείξουμε τις πολλαπλές και αινιγματικές, πολλές φορές, όψεις της vita activa, σε μία εποχή δύσθυμη, όπου το Πολιτικό έχει υποβιβαστεί στο επίπεδο της λογιστικής διαχείρισης, χάνοντας τα οντολογικά και βαθιά ηθικά χαρακτηριστικά του. Στο επίκεντρο αυτής της νέας πολιτικής θεολογίας στον 20ό και 21o αιώνα βρίσκεται το κακό ως sui generis πολιτική και ηθική έκφραση της εργαλειακής ορθολογικότητας. Ωστόσο, μείζονες στοχαστές της νεοτερικότητας που το αντιπαλεύουν, συνεχίζουν, ευτυχώς, ακόμη να αντλούν τις ριζοσπαστικά κριτικές αποφάνσεις τους περί του πολιτικού μοντερνισμού από το Σωκράτη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Η Πολιτική Επιστήμη οφείλει πια στις μέρες μας, με μία θαρραλέα αναστοχαστική στροφή, να επανέλθει στη χώρα του Πολιτικού, όπου ο άνθρωπος είναι πολίτης, δηλαδή κοινωνός μίας πόλης που διαρκώς μετασχηματίζεται, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, και αναζητά με περίσκεψη, όπως θα έλεγε η Hannah Arendt, θεσμικούς τρόπους ενορχηστρωμένης συλλογικής δράσης. Η ερεβώδης ιστορική εμπειρία του Ολοκληρωτισμού και οι νέες εκδηλώσεις του δείχνουν ότι η δημοκρατία δεν είναι μία παγιωμένη θεσμική και κυρίως πολιτισμική κατάκτηση. Αντίθετα, όπως τονίζει ο Claude Lefort, τίθεται πάντα ως ένα κατεξοχήν κρίσιμο διακύβευμα, τουτέστιν, με όρους Jacques Derrida, ως ελευσόμενη δημοκρατία. Με αυτήν ακριβώς την προοπτική, ο Walter Benjamin μάς υπενθυμίζει, ως Angelus Novus, ότι δεν υπάρχει τεκμήριο πολιτισμού που να μην είναι και τεκμήριο βαρβαρότητας. Η μεθοδική προσέγγιση του Πολιτικού και της Κοινωνίας απαιτεί από τη σύγχρονη Πολιτική Επιστήμη τη μελέτη της Δημοκρατίας ως ένα γεγονός που αγγίζει τις οντολογικές και ηθικές διαστάσεις της ανθρώπινης κατάστασης. Πόλις, πολίτης, πολιτισμός, πολιτική και το ίδιο το Πολιτικό αναφύονται ως εμμενείς μεταφυσικές και αξιολογικές κατηγορίες της νεοτερικής κοινωνίας ήδη από τα ομηρικά έπη, όπου πρωτοεμφανίζονται οι ανθρωπολογικές οντότητες δήμος και κράτος.