Βόλος

Τότε και τώρα

Βόλος, η πόλη-λιμάνι στο κέντρο της Ελλάδας, σε ίση σχεδόν απόσταση από τα μεγάλα αστικά κέντρα, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Από όποιο δρόμο και να τον πλησιάζει κανείς, αντικρίζει μια σύγχρονη πόλη κτισμένη στο μυχό του Παγασητικού Κόλπου, στους πρόποδες του καταπράσινου ορεινού όγκου του Πηλίου. Και είναι αλήθεια ότι το Πήλιο και η θάλασσα δεν επηρέασαν μόνο με τη φυσική τους αισθητική αλλά συνέβαλαν επίσης στη διαμόρφωση της οικονομικής και κοινωνικής φυσιογνωμίας της πόλης, ιδιαίτερα κατά τις πρώτες δεκαετίες της συγκρότησής της. Η πόλη του Βόλου είναι νέα. Δημιουργείται στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, την περίοδο απαρχής της εμφάνισης του αστικού φαινομένου στην Ελλάδα. Ο χαρακτήρας της ήταν αρχικά εμπορικός, αφού τον κυριότερο λόγο κατοίκησης αποτελούσε η ύπαρξη φυσικού λιμανιού που εξυπηρετούσε τα εμπορικά συμφέροντα των πρώτων οικιστών, μιας ομάδας εμπόρων, με προέλευση το Πήλιο αλλά και τα γνωστά τότε κέντρα του παροικιακού ελληνισμού. Έως αυτή την περίοδο, στην ευρύτερη περιοχή λειτουργούσαν δύο πόλοι που συγκέντρωναν το σύνολο των δραστηριοτήτων: το φρούριο, στη σημερινή συνοικία των Αγίων Θεοδώρων, έδρα της οθωμανικής διοίκησης, και οι οικισμοί του Πηλίου, σημαντικά κέντρα του νεοελληνικού διαφωτισμού. Η δημιουργία του Βόλου, με βασικό σκοπό την εμπορική εκμετάλλευση του λιμανιού, οδήγησε στην υποβάθμιση των παραπάνω πόλων και ανέδειξε την πόλη σε οικονομικό κέντρο της Θεσσαλικής ενδοχώρας κατά τις πρώτες δεκαετίες μετά την ένταξη στο ελληνικό κράτος, το 1881. [...] (από την εισαγωγή του βιβλίου)