Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας 1941-1974

Α': Κατοχή - Δεκεμβριανά 1941-1945

Έργο σύγχρονο, μνημειακό και απαλλαγμένο από αγκυλώσεις και κάθε είδους μονομέρεια, η "Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας (1941-1974)" του Σόλωνα Νεόκοσμου Γρηγοριάδη διατηρεί άφθαρτα το σφρίγος, τη φρεσκάδα, την τολμηρότητα αλλά και τη μοναδικότητά της, παρά τα χρόνια που πέρασαν από την πρώτη της έκδοση. Πρωτοπόρος για την εποχή του, ακάματος, με τριβή δεκαετιών στην πράξη της μάχιμης ιστοριογραφίας, ο συγγραφέας αναμετράται με έναν πελώριο όγκο ιστορικών στοιχείων, αντλημένων από τον Τύπο της εποχής και από μία ευρεία βιβλιογραφία, από αρχεία κάθε είδους, ελληνικά και ξένα, και από πληροφορίες "ιστορικών υποκειμένων", καταγράφοντας τα πάντα με αξιοζήλευτη διαύγεια αλλά και ένταση, για να χαρίσει στο κείμενό του και στους πολυπληθείς αναγνώστες του ένα απολαυστικό ανάγνωσμα, που -παρά τον όγκο, την πολυμορφία και την ποικιλότητα των στοιχείων που παραθέτει- είναι ευανάγνωστο και αγωνιώδες σαν μυθιστόρημα. Η Ιστορία του Γρηγοριάδη χωρίζεται σε τρεις διακριτές αλλά αλληλεξαρτώμενες περιόδους: ο πρώτος τόμος, Κατοχή-Δεκεμβριανά (1941-1945), ξεκινά την αφήγησή του από τη στιγμή που οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα και υψώνουν τη σβάστικα στην Ακρόπολη: την 27η Απριλίου 1941. Το μέτωπο έχει καταρρεύσει, και όλα δείχνουν πως μια δραματική φάση ξεκινά για την Ελλάδα. Όμως τα πράγματα θα είναι πολύ χειρότερα και από την πιο οργιώδη σκληρή φαντασία... Ο συγγραφέας θα ξετυλίξει μπροστά μας όλο το άγος και όλη τη φρίκη της Κατοχής, αναπαριστώντας τα με την επισημότητα, την τεκμηρίωση και τη συγκίνηση που τους αρμόζει. Στη συνέχεια -ακολουθώντας και αναδιφώντας στους παλμούς της σύγχρονης, τραγικής και ηρωικής ιστορίας της χώρας, αλλά με καμία διάθεση συναισθηματισμού και ηρωοποίησης- θα εξετάσει λεπτομερειακά και κριτικά όλο το εύρος της Αντίστασης, από τα σπάργανά της έως και την πλήρη και ρωμαλέα οργάνωσή της απ' άκρη σ' άκρη της Ελλάδας: στις πόλεις, στην επαρχία, στο βουνό, έως και στη Μέση Ανατολή: όπου υπήρχαν αδούλωτοι άνθρωποι. Με ένα πελώριο πλήθος μαρτυριών, ντοκουμέντων, στοιχείων και επίσημων εγγράφων, θα αναπλάσει όλη εκείνη την ταραχώδη, πικρή αλλά και ηρωική περίοδο, που γέννησε μέσα από τον Θάνατο, την Πείνα και την Ανάταση τη χώρα όπου έμελλαν να παιχτούν πολλά, πάμπολλα δράματα ακόμη, μέχρι να φτάσουμε στην περίοδο της Μεταπολίτευσης. Ο πρώτος αυτός τόμος, αφού εξαντλήσει με πάσα λεπτομέρεια κάθε έκφανση του μεγάλου αγώνα (που συχνά υπήρξε δραματικά εμφυλιοπολεμικός), σταματά με την Απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά και τη Συμφωνία της Βάρκιζας: την καταλληλότερη, δηλαδή, εισαγωγή του αναγνώστη στον επόμενο τόμο, που ερευνά -με την ίδια σχολαστικότητα και με όσο περισσότερη ενάργεια μπορεί να αντληθεί- τον εμφύλιο σπαραγμό και όλη την ιστορική διαδρομή της Ελλάδας έως την 21η Απριλίου του 1967 - την περίοδο της Δικτατορίας θα διηγηθεί ο τρίτος και τελευταίος τόμος αυτού του μεγάλου, αναντικατάστατου και χρησιμότατου για την αυτογνωσία μας έργου.