Σαλπάροντας απ' το Βυζάντιο

Πώς μια χαμένη αυτοκρατορία διαμόρφωσε τον κόσμο

Sailing from Byzantium

Κληρονόμος της Ελλάδας και της Ρώμης, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία γεφύρωσε τον αρχαίο και το νεότερο κόσμο για πάνω από χίλια χρόνια. Χωρίς αυτήν, τα έργα του Ομήρου και του Ηροδότου, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, του Σοφοκλή και του Αισχύλου, δεν θα είχαν επιζήσει. Ο Κόλιν Ουέλς αναλαμβάνει να δείξει εδώ το μέγεθος και τη σημασία της οφειλής. Η ιστορία του Βυζαντίου είναι γεμάτη ηλεκτρισμένες ιδέες, δραματικές εντάσεις και μοναδικούς χαρακτήρες. Οι μύστες, οι ιεραπόστολοι, οι φιλόσοφοι και οι καλλιτέχνες που, σε αντίξοες συνθήκες, διέδωσαν τις ελληνικές ιδέες σε Ιταλούς, Άραβες και Σλάβους, προετοίμασαν έτσι την ευρωπαϊκή Αναγέννηση, τον αραβικό Διαφωτισμό και τη ρωσική Ορθοδοξία. Ένα από τα μεγάλα κεφάλαια αυτής της διαδρομής, η διαπάλη λόγου και πίστης, αποτυπώθηκε εμβληματικά στη διαμάχη του Ησυχασμού, ανάμεσα σε ουμανιστές λόγιους υπό τον Βαρλαάμ και αγιορείτες μοναχούς υπό τον Γρηγόριο Παλαμά. Το φως του Βυζαντίου έμελλε να σβήσει για πάντα με την οθωμανική επικράτηση, όχι όμως προτού τα ελληνικά γράμματα βρουν ασφαλές λιμάνι στη Δύση - εκεί όπου η αναμέτρηση ορθολογισμού και μυστικισμού θα συνεχιζόταν επί αιώνες ανάμεσα στα μεγαλύτερα πνεύματα της ιστορίας. Παρακολουθώντας το μέγα αυτό ιστορικό δράμα, ένα από τα μεγαλύτερα δράματα της ιστορίας, την περιπέτεια της διατήρησης, μεταμόρφωσης και μεταλαμπάδευσης ενός ολόκληρου πολιτισμού, το βιβλίο μάς μεταφέρει από τις αραβικές ερήμους στα σκοτεινά δάση της βόρειας Ρωσίας, κι από τις ανθηρές πόλεις της αναγεννησιακής Ιταλίας στις τελευταίες στιγμές της χιλιόχρονης πολιορκημένης Βασιλεύουσας.