Ο Παναγούλης και οι άλλοι

Η ουσιώδης διαφορά, διαφορά αρχής, ανάμεσα στον Αλέξανδρο Παναγούλη και τους συναγωνιστές του που αποπειράθηκαν να σκοτώσουν τον Παπαδόπουλο και στον Ανδρέα Παπανδρέου, που συγκρότησε έναν ιδιωτικό στρατό στο εξωτερικό, άγνωστο χάρις σε ποιους οικονομικούς πόρους, με σκοπό να "γεμίσει το κενό" που θα άφηνε η δικτατορία της χούντας στην Ελλάδα, ήταν, κατά την γνώμη μου, μια διαφορά όχι τόσο πολιτικού και "ιδεολογικού", όσο κυρίως ηθικού χαρακτήρα. Ο Αντρέ Μαλρώ, συγγραφέας και πολιτικός, έχει γράψει πολλά. Αλλά μια φράση του συνδέει υποδειγματικά την ηθική και την πολιτική: "Η πολιτική δεν ταυτίζεται με την ηθική. Αλλά χωρίς ηθική δεν γίνεται πολιτική." Και πράγματι, γίνεται κάτι άλλο. Κάτι που όσο περνούν τα χρόνια το ζούμε όλο και πιο έντονα. Ο Παναγούλης έκανε μια βασική σκέψη: Έκρινε ότι το καθεστώς του Παπαδόπουλου, που γεννήθηκε ύστερα από μια κυοφορία περίπου 15 χρόνων, ήταν κούφιο και θνησιγενές. Και ότι αν εξουδετερωνόταν εγκαίρως ο δημιουργός της, η χούντα, πιθανότατα, δεν θα μπορούσε να επιζήσει. Ζήτησε υλική βοήθεια από τον Ανδρεά. Εκείνος τον ταλαιπώρησε με αναβολές και ο Παναγούλης απελπίστηκε κι έπαιξε το κεφάλι του. Με πενιχρά μέσα και με το γνωστό αποτέλεσμα. Αυτό το βιβλίο επιβεβαιώνει ένα διπλό συμπέρασμα: Τα κύρια χαρακτηριστικά της ομάδας Παναγούλη ήταν η αυταπάρνηση και η αυτοθυσία. Δηλαδή η απόλυτη ηθική. Το κύριο χαρακτηριστικό του "απελευθερωτικού αγώνα" του Ανδρέα κατά της Αμερικανικής Κατοχής, όπως ο ίδιος είχε βαφτίσει το καθεστώς της χούντας, ήταν η πολυτέλεια. Η σιγουριά "μακράν του εχθρού" και η πολυτελής αναμονή. Τίποτα περισσότερο. Η μεταβίβαση από το Π.Α.Κ. στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. και οι μεταδικτατορικοί "επαναστάτες της κουκούλας" τελούν πάντοτε υπό έρευναν.