Ήνοχ Σόουμς

Μια ανάμνηση από τη δεκαετία του 1890

Enoch Soames

Πρώτη εμφάνιση στα ελληνικά γράμματα ου εξαιρετικού παρωδού πεζογράφου, καρικατουρίστα, δημοσιογράφου, στυλίστα και δοκιμιογράφου Μαξ Μπήρμπομ (1872-1956). Η νουβέλα "Ήνοχ Σόουμς" είναι η πιο γνωστή της συλλογής "Seven Men" (1919) όπου πρωταγωνιστούν έξι (αργότερα οκτώ, στην έκδοση του 1950) φανταστικοί Άγγλοι πεζογράφοι του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Ένας ελάσσων Άγγλος ποιητής της δεκαετίας του 1890, κουρασμένος από τις ανεπιτυχείς προσπάθειες να κατακτήσει τη λογοτεχνική σκηνή της Αγγλίας, υπογράφει συμβόλαιο με τον ίδιο τον Διάβολο. Ως ανταπόδοση, η σατανική μεγαλειότητά του συμφωνεί να μεταφέρει τον δυστυχή Ήνοχ Σόουμς στο μέλλον, έναν αιώνα αργότερα, ώστε να επισκεφθεί το αναγνωστήριο της Βρετανικής Βιβλιοθήκης και να αναζητήσει στις καρτελοθήκες της ίχνη της υστεροφημίας του. Αλίμονο, το σύντομο αυτό ταξίδι στο χρόνο, προς εκείνο το τότε μακρινό ακόμα απόγευμα του 1997, αποδεικνύει ότι οι μελλοντικές γενιές θα τον θυμούνται μόνο ως ήρωα μιας "ιστορίας" κάποιου Mαξ Μπήρμπομ... Ταξίδι στο χρόνο, συμφωνία με τον Διάβολο και παρωδία της στάσης και του τρόπου ζωής των αισθητιστών, η νουβέλα είναι "μια μεταμοντέρνα μυθοπλασία γραμμένη πριν από την εποχή της", η οποία, φυσικά, δεν διέφυγε της προσοχής του Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι τη μιμήθηκε ο Ρεϋμόν Κενώ και τη λάτρεψε ο Ρομπέρτο Μπολάνιο. Αγνοώντας το υπερφυσικό, τον Καθολικό διαβολισμό (!), το ταξίδι στο Χρόνο, τη φιλολογική εμβρίθεια στην αναπαράσταση της εποχής και μιας ολόκληρης θαυμαστής γενιάς, το κείμενο μπορεί να διαβαστεί και ως μια ελεγειακή διαχρονική αποτύπωση της εικόνας των ανθρώπων των γραμμάτων, όπως τους ξέρουμε και σήμερα. Πίσω από το ευφάνταστο σκηνικό και τις λεπτομέρειες, διακρίνεται το πάθος του διαρκούς αγώνα των ελασσόνων ενάντια στο χρηματιστήριο των λογοτεχνικών αξιών και τη βία της λογοτεχνικής ιστορίας.