Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η μουσική "πολυηχία" είναι βιβλίο εκπαιδευτικό, θεωρητικό και πρακτικό. Η πείρα (πολυετής πρακτικού δασκάλου και εκτελεστή μουσικής) με δίδαξε ότι ο μαθητής πρέπει να έχει ένα βιβλίο, από το οποίο να μαθαίνει και την θεωρία και την πρακτική της μουσικής, παράλληλα. Έχουμε πια ενστερνισθεί αρκετά σαφώς ότι η μουσική μας είναι διπλή: δημοτική και εκκλησιαστική, που εκφράζεται με τους ιδίους ήχους και τα ίδια ηχητικά σύμβολα. Για αυτό και κάθε ήχος έχει τα τραγούδια του και τα τροπάρια του. Καταβάλαμε προσπάθεια να αποσαφηνίσουμε σημεία σκοτεινά της θεωρίας -με πολύ απλό τρ...

Τα "Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια" του C.Fauriel είναι η πρώτη συλλογή του είδους, και τυπώθηκαν σε δύο τόμους το 1824-1825 στο Παρίσι. Δημιούργησαν αμέσως τεράστια αίσθηση: το κλίμα ήταν άλλωστε ευνοϊκό για καθετί ελληνικό ή λαϊκό. Η συλλογή μεταφράστηκε αμέσως στα γερμανικά (δύο φορές), στα αγγλικά και τα ρωσικά. Εκτός από την ποιότητα των τραγουδιών εκτιμήθηκαν ιδιαίτερα τα συνοδευτικά σχόλια και ο εισαγωγικός λόγος του Φοριέλ, μια από τις καλύτερες ως σήμερα μελέτες, γραμμένη με θερμό φιλελληνικό συναίσθημα, γνώση και σύνεση. Η φιλολογική κατάρτιση του Φοριέλ ήταν από τις...

Τα "Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια" του C.Fauriel είναι η πρώτη συλλογή του είδους, και τυπώθηκαν σε δύο τόμους το 1824-1825 στο Παρίσι. Δημιούργησαν αμέσως τεράστια αίσθηση: το κλίμα ήταν άλλωστε ευνοϊκό για καθετί ελληνικό ή λαϊκό. Η συλλογή μεταφράστηκε αμέσως στα γερμανικά (δύο φορές), στα αγγλικά και τα ρωσικά. Εκτός από την ποιότητα των τραγουδιών εκτιμήθηκαν ιδιαίτερα τα συνοδευτικά σχόλια και ο εισαγωγικός λόγος του Φοριέλ, μια από τις καλύτερες ως σήμερα μελέτες, γραμμένη με θερμό φιλελληνικό συναίσθημα, γνώση και σύνεση. Η φιλολογική κατάρτιση του Φοριέλ ήταν από τις...

Ο παρών τόμος περιλαμβάνει, στο κύριο σώμα του, το σύνολο των άρθρων με θέμα τα ελληνικά δημοτικά τραγούδια, που δημοσιεύτηκαν από τον γράφοντα κατά τα έτη 1972-2000. Η κατάταξή τους έγινε σύμφωνα με λογική και όχι χρονολογική σειρά. Μια πρώτη ομάδα κειμένων αφιερώνεται σε μοθοδολογικά προβλήματα. Οι παλαιότερες εργασίες χρησιμοποιούσαν εν μέρει την "ιστορικο-γεωγραφική" μέθοδο, την επονομαζόμενη "φιλανδική". Η λογική της έρευνας, αλλά και η ανάγκη να ληφθούν υπόψη οι νέες μέθοδοι, ανθρωπολογικού κυρίως τύπου, καθώς και παρατηρήσεις, συχνά αυθαίρετες, που διατυπώθηκαν κατ...

Τα δημοτικά τραγούδια ως ποιητικά δημιουργήματα, από την ίδια τη φύση τους, επικοινωνούν, μεταφέρουν κάποιο μήνυμα, άλλοτε απλή πληροφοριακή είδηση κι άλλοτε κάτι βαθύτερο που ανάγεται στον καθένα μας χωριστά να το νιώσει και να το ερμηνεύσει. Ο μύθος τού κειμένου, τόσο ως προς την αριστοτελική του έννοια όσο και ως υπο-κείμενο στοιχείο, υπόθεση διάχυτη, αποτελεί σημείο αναφοράς για το μελετητή. Αυτή καθεαυτή η φυσιολατρεία τού δημοτικού μας τραγουδιού αναδύει κάτι το βαθύτερα μυσταγωγικό και ιερό. Μέσω της περιπέτειας και της δοκιμασίας ο ήρωας μυείται σε νέους κόσμους, άγ...

Σκοπός της έρευνας είναι για μένα ν' αποσαφηνίσω το πραγματικό νόημα (ή τα πραγματικά νοήματα) ενός κειμένου, ενός θέματος τραγουδιού, ενός έργου γενικά. Ο ερευνητής βρίσκεται μπροστά σ' ένα είδος αινίγματος, το οποίο πρέπει να ξεδιαλύνει. Ο Νίκος Σβορώνος (μεγάλος καταναλωτής αστυνομικών μυθιστορημάτων) παρομοίαζε την δουλειά του ερευνητή με εκείνη του ντετέκτιβ (ο S. Freud έλεγε το ίδιο για την δουλειά του ψυχαναλυτή), θα προσθέσω ότι η δουλειά αυτή, όπως την εννοώ, μοιάζει με εκείνη των ανορθόδοξων ντετέκτιβ -κατηγορία στην οποία ανήκουν οι πιο μεγάλοι και οι πιο γνωστοί...

Αυτά τα ωραία Δημοτικά παραδοσιακά τραγούδια ήταν και είναι το ορόσημο που ένωνε, και ενώνει την Ελληνική φυλή. Με αυτά οι άνθρωποι περνούσαν τις στενοχώριες τους, τις χαρές τους, εξύψωναν ο ηθικό τους προς την πατρίδα, προς το συνάνθρωπο, και τις λύπες κάνανε χαρές. Σε όλα τα γεγονότα της Ελληνικής φυλής πρώτο ήταν το τραγούδι όπως λέγει και η ελληνική παροιμία "όπου ακούς και τραγουδούν πλησίασε αφόβως οι κακοί δεν έχουσι μουσικήν". Οι Αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τη Μουσική θεού δώρον. Όπως χαρακτηριστικά ελέγετο "η Μουσική τείνει προς την αρετήν". (από την εισαγωγή τ...

Απ' όλα τ' άστρα τ' ουρανού, ένα είναι που σου μοιάζει,/ ένα που βγαίνει το πουρνό, όταν γλυκοχαράζει./ Μα συ 'σαι μια βασίλισσα, π' όλον τον κόσμο ορίζεις,/ σα θέλεις παίρνεις τη ζωή, σα θέλεις τη χαρίζεις./ Θαμάζομ' όντεν πορπατείς, πώς δεν ανθούν οι ρούγες,/ και πώς δε γίνεσαι αϊτός με τσι χρυσές φτερούγες./ Αλησμονιώνται κι οι φιλιές, ξεχνιώνται κι οι αγάπες,/ στον δρόμον ανταμώνονται σαν ξένοι, σα διαβάτες./ Καινούρια αγαπημένη μου, στάσου κομμάτ' οπίσω./ Παλιά φιλιά μου 'πάντησε και θω να τη μιλήσω./ Παλιά στράτα δε χάνεται, καινούρια δεν πατιέται,/ ουδέ πα...

[...] Εκ των εικοσακισχιλίων εκδεδομένων και ανεκδότων δημοτικών ασμάτων (συνυπολογιζομένων και των παραλλαγών εκάστου άσματος), εξ ων απαρτίζεται η συλλογή μου, αποτελούσα τμήμα των μελετών περί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού, παρέλαβον περί τα 250, τα οποία έκρινα ως τα εκλεκτότερα. Είναι δε ταύτα, ως νομίζω, πρόσφορα να παράσχουν έννοιαν οπωσούν επαρκή της δημώδους ελληνικής ποιήσεως και να καταστήσουν αυτήν οικείαν και αγαπητήν εις τους πολλούς, όσοι αδυνατούν να μελετήσουν τα πολυάριθμα δημοσιεύματα, όπου ευρίσκονται εγκατεσπαρμένα τα τραγούδια, ή ενδεχόμε...

Αλλ' εις τα τραγούδια και τας παραδόσεις ο εθνικός χαρακτήρ αποτυπώνεται ακραιφνής και ακίβδηλος. Αι μεν παραδόσεις, συναπτόμεναι ατενώς προς πατρίους τόπους και προς οικείας μορφάς, εμφανίζουν πλαστικώς τα εθνικά ιδεώδη, και αποδεικνύουν ότι η αρχήθεν μυθοπλαστική δύναμις του λάου διατηρείται αμείωτος· τα δε τραγούδια εγκατοπτρίζουν πιστώς και τελείως τον βίον και τα ήθη, τα συναισθήματα και την διανόησιν του ελληνικού λάου και εξωραΐζοντα δια του ποιητικού διακόσμου αναζωπυρουν τας αναμνήσεις των εθνικών περιπετειών.

Λείπει της θάλασσας νερό, λείπει της γης βοτάνι λείπει κι εσένα ο γιούλης σου στα μακριά στα ξένα Σε όλες τις συλλογές των δημοτικών τραγουδιών στιχουργούνται τα βότανα. Τα συναντούμε στα κλέφτικα τραγούδια και στα νανουρίσματα, που πολλά είναι αρχαιότατα βυζαντινά, όπως και στα μοιρολόγια, τα ερωτικά τραγούδια και τις παραλογές, μ' άλλα λόγια παντού. Η παρουσία των βοτάνων, δηλαδή των φυτών με φαρμακευτική χρήση, δεν συμβάλλει μόνο στη μουσικότητα και τον νοηματικό πλούτο των δημοτικών τραγουδιών. Λέξεις σύνθετες με πρώτο ή και δεύτερο συνθετικό κάποιο βότανο, όπως νεραν...

Ο Κωνσταντινουπολίτης Κωνσταντίνος Ψάχος (1869-1949), πρωτοψάλτης και καθηγητής της βυζαντινής μουσικής στο Ωδείο Αθηνών, δημοσιεύει εδώ μία μικρή συλλογή από δημοτικά τραγούδια της Σκύρου, τους λεγόμενους "χαβάδες", καθώς και τρία θεσσαλικά και από ένα της Σαλαμίνας (Κούλουρης) και των Ψαρών. Ο ρομαντικός συγγραφέας επιχειρεί να αποδείξει ότι ακόμη και σε αυτή την άσημη γωνιά της ελληνικής γης (Σκύρο) υπάρχουν "όλως πρωτότυπα λαϊκά άσματα". Γι' αυτό χαρακτηρίζει τη λαογραφική συλλογή του "ως σημαντικήν εισφοράν εις την εθνικήν ημών μουσικήν". Ο συγγραφέας συνέλεξε ο ίδιος...