Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο λαϊκός πολιτισμός κυρίως της υπαίθρου αλλά και των πόλεων εκφράζεται βασικά μέσα από το τραγούδι και το χορό. Η ελληνική μουσική παράδοση περιλαμβάνει ένα τεράστιο πλούτο τραγουδιών. Το θέμα λοιπόν του λαϊκού τραγουδιού είναι καθαρά λαογραφικό και για τούτο, αν αντιμετωπιστεί μεμονωμένα, και όχι σφαιρικά είναι μοιραίο να οδηγηθούμε σε λαθεμένα συμπεράσματα και κρίσεις. Με την έκδοση του μικρού μου αυτού πονήματος και την φωνητική εγγραφή των τραγουδιών που επιχείρησα, δεν αποβλέπω ούτε επιχειρώ να λύσω όλα τα ζητήματα της μουσικής μας κληρονομιάς. Από τα σχολικά μου χρ...

Το δημοτικό τραγούδι αποτελεί πρόσφορο έδαφος για την εκδήλωση των συναισθημάτων του λαού, την έκφραση των καημών και των πόθων του, καθώς και την εξιστόρηση συμβάντων σχετικών με την ιστορία ή την καθημερινότητά του. Επιπλέον λειτουργεί και ως πεδίο μεταφυσικού προβληματισμού για την ανθρώπινη μοίρα, τον θάνατο και τη «χώρα» των νεκρών: τον Κάτω Κόσμο. Η αγάπη και η νοσταλγία για τα πρόσωπα που έφυγαν για πάντα συχνά οδηγεί τη λαϊκή φαντασία στην κατάργηση των στεγανών μεταξύ Πάνω και Κάτω Κόσμου, με στόχο την πραγμάτωση της ποθητής και συνάμα παράδοξης επαφής μεταξύ αγαπ...

Πολλά έχουν γραφεί για το πασίγνωστο τραγούδι "Της Αγιά-Σοφιάς", του οποίου ιδίως ο καταληκτήριος στίχος, στις πλέον διαδεδομένες εκδοχές του άσματος, έχει γνωρίσει τεράστια απήχηση στη νεοελληνική κοινωνία, διαχρονικά. Την εξέλιξη ακριβώς αυτού του στίχου-μοτίβου (και ειδικά του δεύτερου ημιστιχίου του), ανάλογα με τις εκάστοτε ιδεολογικές συνιστώσες, επιχειρεί να αναδείξει η παρούσα σύντομη επισκόπηση, παρακολουθώντας τις συναφείς παραλλαγές του από τις αρχές του 19ου αιώνα και εξής, όπως αυτές αποτυπώνονται σε συλλογές ή μεμονωμένες δημοσιεύσεις δημοτικών τραγουδιών, σε...

"Ούτ' εγώ ήμουν εκεί... ούτε κι εσείς να το πιστέψετε" είναι ο τίτλος της ανέκδοτης συλλογής λαϊκών παραμυθιών και τραγουδιών από τη Μονεμβασιά, τη Μήλο και την Ανδρούσα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποταμός. Η συλλογή είναι έργο του Κώστα Γούναρη, του φιλολόγου που μύησε το Δημήτρη Γληνό στο Δημοτικισμό· μιας προσωπικότητας που δεν έχει φωτιστεί όσο της αξίζει: φοιτητής ακόμα βρέθηκε στην πρώτη γραμμή στους Βαλκανικούς Πολέμους, όπου και έχασε τη ζωή του. Στο Δελτίο του Εκπαιδευτικού Ομίλου του 1913 το όνομά του περιλαμβάνεται μεταξύ εκείνων των μελών του Ομίλου που "πέθ...

Τα δημοτικά τραγούδια υπέστησαν ό,τι και η αρχαιοελληνική κληρονομιά. Κινδύνεψαν να μαγαριστούν από τους ελληνοκάπηλους κιβδηλοποιούς, των δικτατορικών καθεστώτων συμπεριλαμβανομένων. Τα προστάτεψε όμως η υψηλή ποιητική τους αξία, το εσώτερο ήθος τους. Η ανάκτησή τους με τους τρόπους της ανοιχτόκαρδης αγάπης, αλλά και με τους όρους της ανοιχτόμυαλης ανάγνωσης, στηριγμένης στις μεθόδους και τα πορίσματα της επιστήμης, μόνο να μας ωφελήσει μπορεί. Και να μας τέρψει. Με τον ανά χείρας τόμο, αφιερωμένο στην εξαιρετική γλωσσική δημιουργικότητα της ποίησης, πρωτίστως της δημοτι...

Τα λυπόμουνα τα βουνά, για την ερημιά τους, για τη μοναξιά τους, για τα χιόνια που πονούσαν το κορμί τους, για τα αγρίμια που έσκιζαν τις σάρκες τους. Λυπόμουνα και τους κάμπους, τους απέραντους κάμπους, που παίδευαν τους ανθρώπους που βασάνιζαν τις νιες και τις όμορφες, τις μικροπαντρεμένες και τις ανύπαντρες. Τα λυπόμουνα, μέχρι που κατάλαβα πως έκανα λάθος για τη μοίρα που πίστευα πως τα συντρόφευε, γιατί ο θάνατος και ο χάρος δεν μπορούν να τα βάλουν με τα βουνά και τους κάμπους, δεν μπορούν να τα νικήσουν, να τους στερήσουν τη ζωή, την ελπίδα, τη χαρά, τη συντροφ...

Η έκθεση των "πεπραγμένων" του επταετούς διαγωνισμού κρητικής μαντινάδας (1988-1995) της εφημερίδας "Κρητικά Επίκαιρα", όπου πήραν μέρος εκατοντάδες στιχουργών από όλα τα διαμερίσματα της Κρήτης και όπου εθίγησαν όλα σχεδόν τα ζητήματα που αφορούν το δύσκολο αυτό θέμα της μαντινάδας, πιστεύουμε ότι μπορεί να πάρει τη θέση του οδηγού για τη σύνθεση του περίφημου αυτού διστίχου, που είναι τόσο χαρακτηριστικό στοιχείο της κρητικής παράδοσης και τόσο συχνή (η συχνότερη) ποιητική έκφραση του Κρητικού. Στο βιβλίο αυτό δεν είναι δυνατό να εκτεθούν όλα εκείνα που έλαβαν χώρα κατά...

"Ο τραγικός λόγος" Με την μορφή της τέχνης και του δράματος, ο τραγικός λόγος στην κλασική Ελλάδα επιχειρεί να αποσαφηνίσει ανθρώπινες καταστάσεις, όπως ο πόνος, το πάθος και η απρόσμενη μοίρα. Οι μεγάλοι καλλιτέχνες του θεάτρου συνιστούν οντότητες περισσότερο πραγματικές από τις εξωτερικές ανθρώπινες υποστάσεις. Ως αρχετυπικές πυκνώσεις της ψυχής, αγωνίζονται για να καταστήσουν την οδύνη συνθήκη αποκαλύψεως του αιωνίου. "Το δημοτικό τραγούδι ως περιεχόμενο της συνειδήσεως του νέου ελληνισμού" Το δημοτικό τραγούδι, φορέας των αντιλήψεων και της βιοθεωρίας του Νέου...

[...] Το σύντομο χρονικό αυτής της ερευνητικής περιπέτειας ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2006, όταν εντελώς τυχαία έπεσε στην αντίληψή μου ένας φάκελος επιγραφόμενος "Ο Μενούσης", ο οποίος συγκαταλεγόταν στα κατάλοιπα του Φίλιππου Ηλιού στο Βιβλιολογικό Εργαστήρι "Φίλιππος Ηλιού" (ΒΕΦΗ), όπου και σήμερα ανήκει. [...] Το τραγούδι δεν θέλει να διηγηθεί μια συγκεκριμένη ιστορία· δεν θέλει να εξυμνήσει κάποιο πρόσωπο ηρωικό και να αφηγηθεί τα κατορθώματά του· είναι ένα τραγούδι-τύπος με δυσδιάκριτη ηθική στόχευση -αν βέβαια υπόκειται κάτι τέτοιο. Είναι ίσως η ακεραιότητα της τιμής...

Η συγκριτική αυτή μελέτη επιχειρεί να συμβάλει στην αναζήτηση της κατασκευής και του ποιητικού χαρακτήρα τόσο του μεσαιωνικού ελληνικού έπους του "Διγενή Ακρίτη" - διασκευή escorial - όσο και των ποντιακών δημοτικών τραγουδιών και κυρίως των ηρωικών. Επίσης, στη διαφώτιση ζητημάτων του έπους, όπως της βαθύτερης σχέσης των συστημάτων έκφρασης του κειμένου του "Διγενή Ακρίτη" Escorial με την προφορική λαϊκή ποιητική παράδοση του τόπου σύνθεσης του έπους, της αρχικής γλωσσικής μορφής του και της σημασίας των λογοτύπων που απαντούν τόσο στο κείμενο του χειρογράφου του Escorial...

Το περιεχόμενο του βιβλίου εντάσσεται στη γενικότερη προβληματική που υπάρχει γύρω από το βυζαντινό δημοτικό τραγούδι και το έπος του "Διγενή Ακρίτη". Ειδικότερα καταπιάνεται με το πρόβλημα της ποιητικής σχέσης και "του Διγενή Ακρίτη" Escorial με το ηρωϊκό τραγούδι "του υιού του Ανδρονίκου". Βασιζόμενοι στη θεωρία της προφορικής σύνθεσης (oral composition) και στους γενικότερους κανόνες που διέπουν την ποιητική του δημοτικού τραγουδιού, μελετήσαμε τους κοινούς λογότυπους, τα κοινά γλωσσικά στοιχεία και γενικά τα κοινά ποιητικά σημεία που απαντούν τόσο στον Ακρίτη Ε όσο κ...

Η Ελλάδα βγήκε στα βουνά το δίκιο της να πάρει, το δίκιο που της τό 'πνιξαν φονιάδες και προδότες. Έχει λεβέντικα παιδιά, που χάρο δε λογιάζουν, Έχει πρωτοπαλήκαρο, τον Άρη Βελουχιώτη!

Η ανθολογία "Ξηρομερίτικα δημοτικά τραγούδια" αποτελεί μια συνοπτική αντιπροσωπευτική παρουσίαση των καλύτερων δημοτικών τραγουδιών του Ξηρομέρου Αιτωλοακαρνανίας. Δημοτικά τραγούδια φορμαρισμένα, λιτά, απλά, σύντομα. Ποίηση περήφανη, πολύ αυστηρή, εμπνευσμένη περισσότερο από το θάνατο παρά από τη χαρά. Ο σκοπός τους λυπητερός και βαρύς. Η έκδοση περιλαμβάνει 187 τραγούδια, ακριτικά, ιστορικά, για κλέφτες και αρματωλούς, της αγάπης, επαινετικά, του γάμου, της ξενιτιάς, της φυλακής, λυπητερά, μοιρολόγια, διδακτικά-γνωμικά, σατιρικά, θρησκευτικά, εργατικά, ποιμενικά, νανουρίσ...

Ο αναγνώστης αυτού του βιβλίου θα γνωρίσει τη ζωή και το έργο ενός γνήσιου λαϊκού οργανοπαίκτη (σαντούρι-τσίμπαλο), του Νίκου Καρατάσου, μέσα από προσωπικές αφηγήσεις για τη ζωή του και τους συναδέλφους - συνοδοιπόρους στο ρεπερτόριο της δημοτικής μουσικής για τον χορό και το τραγούδι. Παράλληλα με απλά κείμενα και ευκολονόητες αναλύσεις, παρουσιάζεται το πανόραμα της υπερ-αιώνιας δημοτικής παράδοσης τεχνικά, καλλιτεχνικά και γλωσσικά. Μιας εθνικής κληρονομιάς που προβάλλει ζωντανά τα ήθη και τα έθιμα της εθνικής καλλιτεχνικής ταυτότητας της Ελλάδος. Αυτήν προέβαλε ισ...

Πρόκειται για το τρίτο βιβλίο του Παναγώτη Καρώνη που αναφέρεται στη Νεστάνη Αρκαδίας και αποτελεί καρπό μιας συστηματικής ενασχόλησης τριάντα και πλέον χρόνων γύρω από τον γάμο όπως αυτός γινόταν "μια φορά κι έναν καιρό" στην Αρκαδική κώμη. Εικόνες των Νεστανιωτών/τισσών ζωντανές, βγαλμένες μέσα από τα έθιμά τους, τις συνήθειες του τόπου τους, αλλά και μέσα από τις δοξασίες τους, τις προλήψεις τους και τα "πιστεύω" τους. Έτσι παρατίθεται λεπτομερειακά η περίοδος όπου η όλη διαδικασία διαρκεί· όλα όσα έχουμε δηλαδή συγκεντρώσει και καταγράψει για τα έθιμα, τις παραδόσεις...