Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η έκδοση του τρίτου τόμου της επιβλητικής σειράς "Έλληνες ζωγράφοι μετά την Άλωση" συνιστά μια κατά πάντα σημαντική υπόμνηση της επιστημονικής στρατηγικής αλλά και του ερευνητικού κεκτημένου που προσδιόρισαν τη φυσιογνωμία του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών. Ως προς την επιστημονική στρατηγική, το πρόγραμμα των "Ελλήνων Ζωγράφων" που εμπνεύσθηκε, σχεδίασε και έθεσε στην οδό της πραγμάτωσής του ο Μανόλης Χατζηδάκης με την έκδοση του πρώτου τόμου το 1987 μας υπενθυμίζει ότι το ΙΝΕ μελετά τη νεοελληνική ιστορική εμπειρία συνολικά, προσπαθώντας να περιλάβει στη θεματολογία τω...

Σκοπός του βιβλίου αυτού είναι ο συνδυασμός της γνώσης του παρελθόντος με τα σημερινά υλικά. Είναι για να δουν οι μελλοντικοί, αλλά και οι νυν εικονοποιοί τον τρόπο να δημιουργούν κάτι που η διάρκεια ζωής του να ξεπερνάει τις εικόνες των προγόνων μας, μιας και η δικιά μας γενιά έχει την πολυτέλεια να χρησιμοποιεί όλα τα σύγχρονα μέσα. Παρουσιάζονται επίσης διάφορες σπάνιες τεχνικές και τρόποι για την τεχνητή παλαίωση της εικόνας. Τελειώνοντας ο αναγνώστης την ανάγνωση του βιβλίου θα είναι σε θέση να γνωρίζει τους τρόπους κατασκευής και θα έγκειται αποκλειστικά στη συνεί...

Mέσα από τα θέματα: "εικόνα και προσευχή", "ο όρος εκκλησιαστική ζωγραφική", "η σημασία και το περιεχόμενο της εικόνας", "η θεολογία και η αισθητική της εικόνας", "η κρητική σχολή - μία ιστορικοθεολογική προσέγγιση", "ο τρόπος που μας αποκαλύπτεται το πρόσωπο ενός αγίου" και "η θεολογία της εικόνας του Νυμφίου", ο συγγραφέας, ως μελετητής (θεολόγος-θεωρητικός της βυζαντινής τέχνης) και συντηρητής των εικόνων, καταθέτει εδώ την προσωπική του σχέση με τις εικόνες και την τέχνη τους, συνοψίζοντας μέσα στα επτά αυτά δοκίμια την εικονολογική του σκέψη. Κατά την διάρκεια πολλ...

Η εικόνα είναι μία αγιογραφία και όχι μία "ζωγραφιά θρησκευτική". Έχει τον δικό της χαρακτήρα, τους ιδιαίτερους κανόνας της, και δεν προσδιορίζεται από την τέχνη ενός αιώνος ή μιας εθνικής ιδιοφυίας, αλλ' από το αν μένει πιστή στον προορισμό της, που είναι παγκόσμιος. Η εικόνα είναι μια έκφραση της θείας οικονομίας που συνοψίζεται στη διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που λέγει : "Ο Θεός έγινε άνθρωπος για να γίνη ο άνθρωπος Θεός ". Η Εκκλησία έδωσε τόση σημασία στην Εικόνα, ώστε κήρυξε πως η νίκη κατά των εικονομάχων στάθηκε θρίαμβος της Ορθοδοξίας, θρίαμβος που εορτάζετ...

Το Άγιον Όρος, το Περιβόλι της Παναγίας, όπως ονομάσθηκε για πρώτη φορά από τον διάσημο εκείνο μοναχό Καισάριο Δαπόντε τον Ξηροποταμηνό, αποτελεί, κατά αρχαία παράδοση, κλήρο της Υπεραγίας Θεοτόκου. Η παρουσία Της δεσπόζει στην αγιορείτικη ζωή. Κατά το ωραιότατο εγκώμιο του σοφώτατου Αθωνίτη και μεγάλου πατρός της Εκκλησίας μας αγίου Γρηγορίου του Παλαμά στον πρώτο επώνυμο όσιο του Άθωνα, Πέτρο τον Αθωνίτη, η Παναγία θα είναι για τους Αγιορείτες μοναχούς Φύλακας, Έφορος, Ιατρός, Τροφός, Κηδεμόνας και Πρέσβειρα στον Υιό Της. Η προστασία και η φροντίδα της Θεοτόκου αποδεικνύ...

Αφορμή για την έρευνα των ζητημάτων εικονολογίας στο έργο του Θεοδώρου Στουδίτη στάθηκαν από τη μια μεριά οι θεολογικές σπουδές μου και η ενασχόλησή μου με την ιστορία της βυζαντινής τέχνης και από την άλλη η συμμετοχή μου, το καλοκαιρινό εξάμηνο του 1985, κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο Ινστιτούτο Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Βιέννης, στο σεμινάριο με θέμα "Ikonoklasmus" του αείμνηστου καθηγητή Herbert Hunger. Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου αυτού ο σοφός δάσκαλος με παρότρυνε να μελετήσω από εικονολογική σκοπιά αρχικά τα κείμενα του Ιωάνν...

Στην Τήνο, το Ιερό νησί, καθημερινά καταφθάνουν πλήθη πιστών, για να προσκυνήσουν, να προσευχηθούν και να λάβουν την ευλογία της Παναγίας. Αυτό το μικρό πόνημα, έχει σκοπό να βοηθήσει τον αναγνώστη να κατανοήσει, το χρονικό της εύρεσης της Ιεράς και Θαυματουργικής Εικόνας της Παναγίας. Στο βιβλίο επίσης αναδύεται η μορφή της Αγίας Πελαγίας στην οποία η Θεοτόκος εμφανίστηκε και της υπέδειξε το σημείο όπου βρισκόταν η εικόνα. Συγγραφέας του είναι η φιλόλογος Ελένη Δάκη - Καλαμαρά που χρόνια τώρα περνάει ένα μεγάλο μέρος του χρόνου της στην Τήνο. Για την συγγραφή του βιβλίου σ...

Τα μνημεία αποδεικνύουν ότι κατά την βυζαντινή εποχή η μοναδική εορταστική εικόνα της Πεντηκοστής έφερε την επιγραφή "Η Πεντηκοστή". Η διαμόρφωση της εικόνας της Καθόδου του Αγίου Πνεύματος έγινε αμέσως μετά την εικονομαχική εποχή, στα χρόνια του Μεγάλου Φωτίου. Η αξία του βιβλίου του π. Νικολάου Ozoline σχετικά με την εικόνα της Πεντηκοστής έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι ο συγγραφέας, έχοντας λάβει μία κατάρτιση θεολογικής βάσης, προσπάθησε να εξοικειωθεί, με τις μεθόδους και τα δεδομένα της ιστορίας της τέχνης. Πιθανώς κάποια από τα συμπεράσματά του να τύχουν κριτικής...

Στη σειρά με τίτλο «Παναγίες των Ελλήνων» περιλαμβάνεται σύντομη, αλλά υπεύθυνη παρουσίαση της ιστορίας των πιο γνωστών, και αγαπητών στους Έλληνες, εικόνων της Υπεραγίας Θεοτόκου. Η αγάπη και η τιμή που αποδίδεται σ' αυτές γίνονται φανερές όταν συμβεί να εκτεθούν σε προσκύνηση στην πρωτεύουσα η άλλες ελλαδικές πόλεις. Τότε διαπιστώνεται πόση είναι η ευλάβεια ακόμα και των θεωρούμενων κοσμικών ανθρώπων, που «στήνονται» σε «ουρές» τεράστιες προκειμένου να ασπασθούν την ιερή εικόνα, να αποθέσουν ενώπιον της Θεοτόκου ένα λουλούδι, να ανάψουν το κερί τους και κυρίως να της εκμυ...

Η συναρπαστική ιστορία των εικόνων, που βρίσκονται σήμερα σκορπισμένες απ' άκρη σ' άκρη του Ορθόδοξου κόσμου. Ξεκινώντας από το Λούβρο, η βυζαντινολόγος Τάνια Βελμάνς καταγράφει όλες τις εικόνες που βρίσκονται σπαρμένες στις χώρες από τη Μεσόγειο ώς τη Ρωσία, ιχνογραφώντας συγχρόνως και τις κρίσιμες καμπές της ιστορίας τους, από τη γέννησή τους ως την περίοδο της Εικονομαχίας και από την Εικονομαχία ως τη στιγμή που οι εικόνες βρήκαν τη θέση τους στα μεγάλα μουσεία της σύγχρονης εποχής. Λατρευτικά αντικείμενα ή αριστουργήματα μιας μεγάλης τέχνης με εντελώς ιδιαίτερο ύφος...

Αναρίθμητες εικόνες της Παναγίας υπάρχουν σ' όλον τον ορθόδοξο κόσμο και πολλές απ' αυτές έχουν τη χάρη της θαυματουργίας. Στη Ρωσία, ειδικότερα, μόνο οι επώνυμες εικόνες της, με πολυάριθμα αντίγραφα η καθεμιά, υπολογίζονται σε επτακόσιες, από τις οποίες, σύμφωνα με το Ημερολόγιο της Ρωσικής Εκκλησίας, διακόσιες ογδόντα περίπου είναι θαυματουργές και εορτάζονται λειτουργικά. Απέραντη είναι η ευλάβεια του ρωσικού λαού προς τις εικόνες της Θεοτόκου, που βρίσκονται διάσπαρτες στους ναούς και στα μοναστήρια της απέραντης χώρας του. Ορισμένες έπαιξαν σπουδαιότατο ρόλο στον εκκλ...

Θαυματουργές και ονομαστές Εικόνες της Παναγίας Παναγία, η Πανάχραντος και Υπερευλογημένη μητέρα όλων μας... Η Θεοτόκος, το ιερότερο από τα πρόσωπα της Ορθοδοξίας, δοξάζεται σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Πλήθος προσκυνημάτων είναι αφιερωμένα στη Χάρη της. Προς τιμήν της φιλοτεχνήθηκαν Ιερές Εικόνες μεγάλης θρησκευτικής και ιστορικής αξίας. Ύμνοι, τροπάρια, ακολουθίες και εορτές έχουν την αναφορά τους στην Ουράνια Μητέρα μας η οποία αποτελεί στήριγμα, ελπίδα και παρηγοριά για χιλιάδες Ορθοδόξους Χριστιανούς. Τα πολλά αφιερώματα, με τα οποία είναι κατάφορτες οι Θεομητορ...

Κανείς μας δεν επιθυμεί να συντηρήσει την σκοτεινή πλευρά του, να σταθεί στο περιθώριο, στη σκιά της ύπαρξης του. Στις περιγραφόμενες εικόνες συναντούμε κάποια σκιερά σημεία, κάτω από διάφορες όψεις. Μας καλούν να παρουσιαστούμε μπροστά τους, κουβαλώντας μαζί τις δικές μας σκιές, τις κρίσεις μας, τις συγκρούσεις μας. Οι εικόνες δεν είναι μόνο ένας καθρέπτης προς την αυτογνωσία, έχει αποδειχτεί ότι συνιστούν μια πρωτοποριακή μέθοδο, η οποία μας επιτρέπει να προσεγγίσουμε τους πυρήνες ανάπτυξης των ενοχών μας και των αιτίων τους. Επειδή αυτές καθ΄ αυτές οι εικόνες είναι η...

Στον ανά χείρας τόμο δημοσιεύονται μελέτες που αναφέρονται κυρίως σε ζητήματα εικονογραφίας. Από γεωγραφικής απόψεως καλύπτονται περιοχές όπως η Κωνσταντινούπολη, το Άγιον Όρος, η Θράκη, η Λήμνος, η Πάτρα και τα Επτάνησα, η Ήπειρος, η Μακεδονία και η Θεσσαλία. Επιχειρείται η ανάλυση εικονογραφικών και τεχνοτροπικών ζητημάτων, τα οποία προσεγγίζονται και από την οπτική γωνία της ιστορίας των ιδεών, λαμβάνεται επίσης υπ' όψιν το ιστορικό πλαίσιο εντός του οποίου δημιουργήθηκαν τα καλλιτεχνικά ρεύματα, δραστηριοποιήθηκαν οι ζωγράφοι και φιλοτεχνήθηκαν τα έργα τέχνης. Οι μελ...

Οι εικόνες αντιστέκονται και καρτερούν. Αντιστέκονται στη φθορά γιατί είναι κάτι περισσότερο από έργα χειρών ανθρωπίνων. Είναι μορφές αγίων, μορφές γεγονότων της Θείας Οικονομίας, έργα που χέρια ανθρώπων με φόβο και συναίσθηση τύπωσαν, έγραψαν, αναζωγράφισαν ξανά και ξανά πάνω σε τοίχους, πάνω σε σανίδια, παντού. Οι εικόνες είναι εκεί, ολόκληρες, μισοκατεστραμμένες, φθαρμένες, αβάστακτα παρούσες και περιμένουν. Υπομονετικά, ανυπόμονα άλλοτε προσκαρτερούν τους περιηγητές, τους προσκυνητές, τους ανθρώπους των πόλεων πέρα απ' τις θάλασσες και τις στεριές. Οι εικόνες, μάρτυρ...