Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Τζωρτζ Γκάμοφ είναι ένας φυσικός που θέλησε και πέτυχε να φέρει τις δυσνόητες θεωρίες της φυσικής - σχετικότητα, σωματιδιακή θεωρία - στο πλατύ κοινό. Κι όχι μόνο αυτό! Αλλά και να τις κάνει ελκυστικές, μαγευτικές. Φυσικά για να γίνει κάτι τέτοιο χρειάστηκαν αρκετές έξυπνες ιδέες. Επινόησε τον κ. Τόμπκινς, ένα τραπεζικό υπάλληλο, που μπλέκει και χάνεται στη ζούγκλα της φυσικής. Εκεί ζει απίθανες περιπέτειες χάρις σε δύο νέα ευρήματα του Γκάμοφ: Στους κόσμους που ο κ. Τόμπκινς περιπλανιέται η "σταθερά δράσης" του Πλανκ είναι πολύ μεγάλη, ή η ταχύτητα του φωτός αρκετά μικρή...

Χρησιμοποιώντας της πιο σύγχρονες αντιλήψεις της φυσικής, ο συγγραφέας καταδεικνύει τον σχετικό χαρακτήρα των τεσσάρων «παγκόσμιων σταθερών», που συνδέονται με τα ονόματα των Νεύτωνα, Boltzmann, Planck, και Αϊνστάιν. Θέτει ακόμη το πρόβλημα της αντικειμενικότητας της φυσικής και των ορίων της επιστήμης.

Αυτό το βιβλίο άρχισε σε μια προσπάθεια να εξαχθεί ο Νόμος Βαρύτητας του Νεύτωνα (ΝΒΝ), θεωρητικά, αφού όπως είναι γνωστό, αυτός ο περίφημος νόμος έχει εξαχθεί από την παρατήρηση της κίνησης είτε ουράνιων σωμάτων (Πλανήτες γύρω από τον'Ηλιο-Νόμοι του Kepler·) ή από πτώση αντικειμένων στη Γη (και γιατί όχι από το περίφημα μήλο του Νεύτωνα, αν πράγματι συνέβη). Βασικά όμως, αυτός ο νόμος προέρχεται από τους έξυπνους χειρισμούς της υπάρχουσας γνώσης εκείνης της εποχής από τον Νεύτωνα. Στη φυσική, όταν θέλουμε να εισαγάγουμε νέες ιδέες, αρχίζουμε να αναπτύσσουμε στο μυαλό μα...

Τα δοκίμια που συνθέτουν τον τόμο αυτόν αποτελούν δημοσιεύματά μου σε ξένα κυρίως περιοδικά ή συλλογικούς τόμους μετά το 1994 έως σήμερα, μαζί με μία νέα μελέτη μου που αναφέρεται στη σχέση της Αριστοτελικής φυσικής φιλοσοφίας με τη σύγχρονη επιστήμη. Συνεκτικός τους ιστός είναι η προσπάθεια να αναδείξω τη βαθιά συγγένεια που συνδέει τον Αριστοτέλη με τη σύγχρονη επιστημονική σκέψη. Το εγχείρημα αυτό αποτελεί μία νέα πρόταση ανάγνωσης της Αριστοτελικής φυσικής φιλοσοφίας, ώστε να ανασκευασθεί η παγιωμένη αντίληψη για την "παταγώδη", όπως χαρακτηρίσθηκε, "αποτυχία" του Α...

Δύναμη, πίεση, ορμή, ισχύς, ενέργεια. Ένα μπερδεμένο κουβάρι εννοιών που αντέχει στο χρόνο και στη διδασκαλία, κάτι που γνωρίζουν «όσοι τολμούν να διδάξουν». Οι λόγοι της αντίστασης πολλοί: από τα εμπόδια που ορθώνει η γλώσσα της καθημερινής ζωής μέχρι τον τρόπο σκέψης και την αιτιακή δομή των συλλογισμών μας. Ακολουθώντας τα μονοπάτια της σκέψης και ταξιδεύοντας στην ιστορία της Φυσικής το βιβλίο αυτό επιχειρεί να αναδείξει τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν μερικά από τα φωτεινότερα πνεύματα στην προσπάθειά τους να θέσουν το ερμηνευτικό πλαίσιο της Μηχανικής του 17ου, 18ου...

Στην παρούσα μελέτη εξετάζονται πτυχές της σχέσης Θεωρητικής Φυσικής και των Μαθηματικών, όπως διαμορφώθηκε από τη δεκαετία του 1980 και μετά. Αφορμή αποτέλεσαν κάποιες σκέψεις του Κορνήλιου Καστοριάδη, τις οποίες ο Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος αντιπαραθέτει και μελετά συγκριτικά με ανάλογες παρατηρήσεις του διαπρεπούς μαθηματικού Δημήτρη Χριστοδούλου, αλλά και του φυσικού και φιλοσόφου της επιστήμης Βασίλη Γ. Σακελλαρίου. Θίγονται μια σειρά σειρά από ζητήματα, όπως το κατά πόσο είναι «αναγκαία» η αυστηρή μαθηματική θεμελίωση μιας θεωρίες της Φυσικής. Ένα από τα συμπεράσματα ε...

Από τον 6ο αιώνα προ Χριστού μέχρι σήμερα, από την Ιωνία μέχρι τις ΗΠΑ, από τις πρώτες ιδέες για την κίνηση μέχρι τη θεωρία του χάους, αυτό το βιβλίο είναι μια συναρπαστική διαδρομή στον χρόνο, στον χώρο και στην ανθρώπινη σκέψη. Η Ιστορία της Φυσικής δεν θα ήταν σωστή ιστορία, αν δεν περιείχε και τις ιστορίες των Φυσικών (ή των φυσικών φιλοσόφων). Σύντομη και περιεκτική, αυτή η αναδρομή κερδίζει με άνεση τα στοιχήματα της πληρότητας και της σαφήνειας, αλλά και ένα ακόμα, ίσως το πιο δύσκολο για βιβλία αυτού του είδους: το στοίχημα της καθήλωσης του αναγνώστη από σε...

Ένα κλασικό στο θέμα του βιβλίο, το οποίο γράφτηκε πριν από είκοσι χρόνια αλλά σήμερα παραμένει εξίσου επίκαιρο. "Το βιβλίο αυτό δεν είναι μια μελέτη για τη θρησκεία. Αντίθετα, αναφέρεται στις επιπτώσεις της σύγχρονης φυσικής σε θέματα που άλλοτε ήταν αποκλειστικό προνόμιο της θρησκείας. [...] Δεν είναι επίσης επιστημονικό σύγγραμμα. Είναι ένα βιβλίο για την επιστήμη και τις γενικότερες συνέπειές της. Αναπόφευκτα θα χρειαστεί να εξηγήσουμε ορισμένες επιστημονικές λεπτομέρειες, όμως η ανάπτυξή τους δεν θα είναι ούτε συστηματική ούτε πλήρης. Ο αναγνώστης δεν πρέπει να ανησ...

Τον 17ο αιώνα συντελέστηκε μια μεγάλη "επανάσταση" στην σκέψη και την αντιμετώπιση του ανθρώπου σε ότι αφορά την Φύση. Ο άνθρωπος όχι μόνο ζήτησε να γνωρίσει ακόμη περισσότερο την Φύση αλλά και να κυριαρχήσει και να υποτάξει τα φυσικά φαινόμενα στις δικές του ανάγκες και τους στόχους. Τότε δημιουργήθηκε μια νέα μέθοδος γνώσης της Φύσης. Στις μέχρι τότε γνωστές δηλαδή, την παρατήρηση και τα μαθηματικά, προστέθηκε μια ακόμη το πείραμα και τότε γεννήθηκε η Κλασική Φυσική η οποία πλέον πήρε και τον χαρακτηρισμό της επιστήμης. Η νέα αυτή αντιμετώπιση της Φύσης από τον άνθρωπο...

Η Φιλοσοφία και η Φυσική αλληλεπιδρούν και επηρεάζουν η μία την άλλη. Η Φιλοσοφία αρχικά όρισε τα θεμέλια της Φυσικής. Σήμερα όμως, είναι ιδιαίτερα μεγάλη και η επίδραση της Φυσικής σε κλάδους της Φιλοσοφίας που ασχολούνται με τις εννοιολογικές βάσεις της ανθρώπινης αντίληψης και της ικανότητας κατανόησης της φύσης. Από τον Ντετερμινισμό, που θεωρεί το Σύμπαν σαν μια τεράστια μηχανή η οποία λειτουργεί αιτιοκρατικά, διαμέσου του Υλισμού και του Εμπειρισμού, οι θετικιστές δεν δέχονται τίποτα που δεν θα μπορούσε να παρατηρηθεί άμεσα ως αληθινό, ενώ υποστηρίζουν ότι τα πάντα πρ...

Αντίθετα με άλλα πεδία της ανθρώπινης νόησης, όπως η τέχνη, η θρησκεία ή η πολιτική -τα οποία προηγήθηκαν του φιλοσοφικού στοχασμού και ενδεχομένως να ζήσουν περισσότερο από αυτόν- η νεότερη φυσική γεννήθηκε ως μέρος της φιλοσοφίας και διατήρησε μέχρι τις μέρες μας μια γνήσια φιλοσοφική μέριμνα για τη σαφήνεια και τη συνεκτικότητα των ιδεών της. Επομένως, οποιαδήποτε εισαγωγή στη φιλοσοφία της φυσικής θα πρέπει να εστιάζεται στην εννοιολογική ανάπτυξη της ίδιας της φυσικής. Ο συγγραφέας παρακολουθεί την εξέλιξη της φυσικής από τον 17ο μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα -από τον...

Αγαπητέ μου φίλε, σε ευχαριστώ πολύ που μου επέτρεψες να διαβάσω το βιβλίο που πρόσφατα ολοκλήρωσες, με τίτλο "Η ύλη και το πνεύμα". Είναι ένα λαμπρό βιβλίο, το οποίο, κατά την άποψή μου, δεν έχει ανάλογό του σε ότι αφορά την περιεκτικότητα και το βάθος της ανάλυσής του. Η ριζοσπαστική σου προσέγγιση και ο εμβριθώς διαλεκτικός τρόπος με τον οποίο πραγματεύεσαι μια ευρεία γκάμα περίπλοκων προβλημάτων είναι υποδειγματικά, από κάθε πλευρά. Ελπίζω να το διαβάσουν πάρα πολλοί άνθρωποι, όχι μόνο στη Γαλλία και στην Ελλάδα, αλλά παντού. Γιατί ο τρόπος που διαπραγματεύεσαι τα ζητήμ...

Η προσκόλληση στη μηχανιστική άποψη του κόσμου, όπως διατυπώθηκε από τον Νεύτωνα και τον Καρτέσιο, μας έφερε στο επικίνδυνο χείλος του ολέθρου. Ο Fritjof Capra, αφού απορρίψει όλες αυτές τις ιδέες σαν άχρηστες, απαρχαιωμένες και ξεπερασμένες, αναζητάει μια νέα άποψη, πιο ουσιαστική, πιο πραγματική, προσαρμοσμένη στις ανακαλύψεις της σύγχρονης φυσικής, όπως τις περιέγραψε στο βιβλίο του με τίτλο Το Ταό και η Φυσική. Πρόκειται για μιαν ολιστική άποψη του κόσμου που αγκαλιάζει κάθε πτυχή της σύγχρονης ζωής: ιατρική, ψυχολογία, οικονομία, πολιτική, οικολογία, φυσική. Το βιβλίο...

Η προσκόλληση στη μηχανιστική άποψη του κόσμου, όπως διατυπώθηκε από τον Νεύτωνα και τον Καρτέσιο, μάς έφερε στο χείλος του ολέθρου. Ο Φρίντγιοφ Κάπρα, αφού απορρίψει όλες αυτές τις ιδέες ως απαρχαιωμένες και άχρηστες, αναζητά μια νέα άποψη, πιο ουσιαστική, πιο πραγματική, καλύτερα προσαρμοσμένη στις ανακαλύψεις της μοντέρνας φυσικής, όπως τις περιέγραψε στο προηγούμενο βιβλίο του: ΤΟ ΤΑΟ ΚΑΙ Η ΦΥΣΙΚΗ. Η ΚΡΙΣΙΜΗ ΚΑΜΠΗ αναπτύσσει πλέον μια ολιστική άποψη του σύγχρονου κόσμου που αγκαλιάζει κάθε πτυχή της ζωής: ιατρική, ψυχολογία, οικονομία, πολιτική, οικολογία, φυσική....

Το βιβλίο αυτό αντιστοιχεί σε ένα μάθημα που δίδαξα κατά τη δεκαετία του '80 επί έξι (ή επτά;) έτη στους τεταρτοετείς φοιτητές του Φυσικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επρόκειτο για ένα μάθημα με ασαφή τίτλο και απροσδιόριστο περιεχόμενο. Επιχείρησα τότε να διαμορφώσω μια διδασκαλία ανάλυσης των θεμελίων της Φυσικής. Ποιο είναι όμως το νόημα και η χρησιμότητα ενός τέτοιου μαθήματος και, αντίστοιχα, του σημερινού βιβλίου; Βάση της διδασκαλίας της Φυσικής είναι η ανάλυση των φυσικών θεωριών, η λύση προβλημάτων και η εξοικείωση με την πειραματική πρακτική. Εντούτοις,...