Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στην "Πτύχωση", ο Ζύλ Ντελέζ υποστηρίζει ότι τα έργα του Λάιμπνιτς αποτελούν τη βάση της φιλοσοφίας του Μπαρόκ, καθώς και των θεωριών που αναλύουν τη σύγχρονη τέχνη και επιστήμη. Η έννοια της μονάδας, ένα μοντέλο έκφρασης της σύγχρονης αισθητικής, αντιμετωπίζεται ως πτύχωση του χώρου, της κίνησης και του χρόνου. Επίσης, ο κόσμος ερμηνεύεται σαν ένα "σώμα" από άπειρες πτυχώσεις και επιφάνειες, οι οποίες συστρέφονται και διαπλέκονται διαμέσου του συμπιεσμένου χρόνου και χώρου. Ο Ντελέζ υποστηρίζει ότι ο Λάιμπνιτς, εκτός των άλλων, υπήρξε ο πρόδρομος των σύγχρονων απόψεων περί...

Το έργο του Φρήντριχ Σίλλερ "Περί της αισθητικής παιδείας του ανθρώπου σε μια σειρά επιστολών" (1975) αποτελεί ένα θεμελιακό έργο της κλασικής γερμανικής φιλοσοφίας. Πραγματεύεται όχι μόνο την αισθητική αλλά και την ανθρωπολογία, την ηθική, τη μεταφυσική καθώς και τη φιλοσοφία της ιστορίας και του πολιτισμού.

Τα δύο κείμενα που περιέχονται σε αυτόν τον τόμο τα χωρίζει ένα διάστημα 23 χρόνων (1979-2002). Γράφτηκαν και τα δυο από διακεκριμένους πρόσφυγες από την πρώην Ανατολική Ευρώπη - ο Ferenc Feher είναι Ούγγρος, πρώην σύζυγος της Agnes Heller και μαθητής στη νεότητά του, όπως κι εκείνη, του ίδιου του Λούκατς· ο Krzysztof Ziarek, λίγο νεώτερος, είναι Πολωνός- στις Ηνωμένες Πολιτείες και συζητούν τρεις μεγάλες φιλοσοφικές μορφές του εικοστού αιώνα -τον Γκέοργκ Λούκατς, τον Τέοντορ Β. Αντόρνο και τον Μάρτιν Χάιντεγγερ- που ασχολήθηκαν κατά ιδιάζοντα τρόπο με τα αισθητικά ζητήματα...

Ποια είναι η ιδιαίτερη συμβολή του 20ου αιώνα στη θεώρηση της έννοιας της τέχνης; Σ' αυτό το ερώτημα αποπειράται να απαντήσει η προκείμενη ανθολογία, παραθέτοντας ένα ευρύ φάσμα προσεγγίσεων από πέντε διαφορετικές θεωρητικές, λογοτεχνικές και φιλοσοφικές παραδόσεις, την αγγλική, την αμερικανική, την αυστριακή, τη γαλλική και τη γερμανική. Κείμενα δύο σημαντικών θεωρητικών της τέχνης των αρχών του 20ου αιώνα, του Αλόις Ριγκλ και του Άμπυ Βάρμπουργκ, δημοσιεύονται για πρώτη φορά στα ελληνικά, θέτοντας το ζήτημα της σχέσης της τέχνης με τα ιδεολογικά και τα κοινωνικά της συ...

Ένας Γερμανός φιλόσοφος, ο Martin Heidegger, βλέπει έναν πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου Van Gogh που απεικονίζει ένα ζευγάρι παπούτσια. Ο πίνακας τον εντυπωσιάζει και του αφιερώνει ένα εκτενές σχόλιο. Ένας Αμερικανός ιστορικός τέχνης, ο Meyer Schapiro, διαβάζει το σχόλιο του φιλοσόφου και διατυπώνει γραπτώς τις αντιρρήσεις του. Ένας Γάλλος φιλόσοφος, ο Jacques Derrida, διαφωνεί και με τους δύο, προχωρεί σε μια συγκριτική ανάγνωση των θέσεών τους και συγγράφει επ' αυτού ένα δοκίμιο. Τέλος ο Αμερικανός ιστορικός, ο Σαπίρο, επανέρχεται -έχοντας υπόψη του, χωρίς να το ομολογεί, τ...

Η ανθολογία περιλαμβάνει τα σημαντικότερα κείμενα που συγκροτούν τη θεωρία της μινιμαλιστικής και της εννοιολογικής τέχνης γραμμένα κυρίως τους ίδιους τους καλλιτέχνες που συμμετείχαν στις μείζονες καλλιτεχνικές ρήξεις της δεκαετίας του 1960. Από τον Ντόναλντ Τζαντ ώς τον Σολ Λε Ουίτ και από τον Ρόμπερτ Μόρις ώς τον Τζόζεφ Κοσούτ και την ομάδα Art & Language, οι καλλιτέχνες αυτοί υποστηρίζουν θεωρητικά την καλλιτεχνική τους πρακτική, μέσω της οποίας για πρώτη φορά (στην ιστορία της δυτικής τέχνης) οι παλαιές κατηγορίες "ζωγραφική" και "γλυπτική" δέχονται μια τόσο σφοδρή και...

Η μελέτη του γερμανού ποιητή Φρειδερίκου Σίλλερ ανήκει στα φιλοσοφικά του έργα που αποτέλεσαν τον άλλο κλάδο της ενασχόλησής του, πέρα από την ποίηση και το θέατρο. Είναι γραμμένη σε μορφή επιστολών προς τον προστάτη του πρίγκιπα του Augustenberg. Πρόκειται για μια φιλοσοφική πραγματεία , στην οποία ο Σίλλερ ασχολείται με το αισθητικό φαινόμενο σε σχέση με το πολιτικό ζήτημα της ελευθερίας. Στην πραγματικότητα, ο Σίλλερ εδώ μας αποκαλύπτεται ως εκφραστής της μεγάλης παράδοσης του γερμανικού ιδεαλισμού που -αντιφατικά όσο και χαρακτηριστικά- άνοιξε το δρόμο στις φιλοσοφίες τ...

Το βιβλίο αυτό είναι μια κριτική επισκόπηση του συνόλου της αισθητικής σκέψης, την οποία παρακολουθεί στην ιστορική της εκδίπλωση αφού προηγουμένως σταθμίσει το ανθρωπολογικό εύρος των φαινομένων που εμπίπτουν στην έννοια της. Κριτική επισκόπηση με την έννοια ότι στην άρθρωση των μεγάλων αισθητικών θεωριών πασχίζει να διακρίνει ειδικές κοινωνιοπολιτισμικές δομές που δεν είναι εκ πρώτης όψεως εμφανείς στις διατυπώσεις τους, και ιστορική εκδίπλωση τους με την έννοια ότι τις ακολουθεί κατά τη χρονική τους ανάδυση, επισημαίνοντας τις ρήξεις που τέμνουν αυτή την ακολου...

Μια ερμηνεία της φροϋδικής αισθητικής, η οποία διέρχεται από την ανάγνωση του φροϋδικού corpus στο σύνολό του. Συμπτωμική ανάγνωση, η οποία αποκρυπτογραφεί το φροϋδικό κείμενο ως έναν συμβιβασμό που το αναγκάζει να πει περισσότερα απ' ό,τι ομολογεί στην αμιγώς θεωρητική του διάσταση. Η διάσταση αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι ο Φρόυντ είναι δέσμιος της παραδοσιακής θεολογικής και ναρκισσιστικής ιδεολογίας. Ο συγγραφέας όμως του έργου "Το μέλλον μιας αυταπάτης" δεν θα μπορούσε να αποκαλύπτει την ιδεολογική ψευδαίσθηση και ταυτόχρονα να συνεχίζει να αποδέχεται...

[...] Έξι συμπληρωματικά δοκίμια και μια εμπλουτισμένη βιβλιογραφία περιλαμβάνονται στη δεύτερη έκδοση του έργου, η οποία δημοσιεύτηκε το 1980 και αποτελεί τη βάση για την παρούσα έκδοση. Τα δοκίμια αυτά εξετάζουν κριτικά την αποκαλούμενη "θεσμική θεωρία της τέχνης", τον αισθητικό ρόλο που ενδέχεται να παίζουν τα κριτήρια ταυτότητας για τα έργα τέχνης, τη λειτουργία της κριτικής δραστηριότητας, της αναπαράστασης και της διά των αισθήσεων αντίληψης, καθώς και ένα ζήτημα το οποίο είχε σκοπίμως παραλειφθεί από την πρώτη έκδοση: τη φύση της αισθητικής αξίας. Επιπροσθέτως, κα...

Η "Αισθητική" ή "Φιλοσοφία της τέχνης" και πιο συγκεκριμένα "Φιλοσοφία των καλών τεχνών" του Hegel αποτελεί ένα από τα μείζονα έργα της γερμανικής φιλοσοφικής παράδοσης και πιο συγκεκριμένα της γερμανικής αισθητικής παράδοσης, όπως αυτή διαμορφώθηκε κυρίως από την "Κριτική της κριτικής δύναμης" του Kant, αλλά και από τα έργα των Winckelmann, Schelling, Lessing, Schiller, Schlegel, Novalis, Tieck κ.ά. H «Αισθητική» του Hegel αποτέλεσε αντικείμενο κριτικής στον 20ο αιώνα τόσο από τον Heidegger, όσο και από τους Adorno και Gadamer, κυρίως για την θέση που αποδόθηκε στον Hegel...

...Η μέθοδος του Αντόρνο δεν είναι αποκλειστικώς "εκ των κάτω", αλλά προκύπτει συγχρόνως, και από τη μέθοδο "εκ των άνω". Ο ίδιος επιστρέφει στην πάλαιαν αντίληψη περί της ανιδιοτέλειας της τέχνης, όχι όμως από ρομαντική νοσταλγία παρωχημένων αισθητικών θεωριών, αλλά από αντίδραση προς το ωμό πνεύμα του βιομηχανοποιημένου και εμπορευματοποιημένου πολιτισμού. Αυτή η εν μέρει επιστροφή του Αντόρνο στο δόγμα "η τέχνη για την τέχνη" συντελείται ύστερα από κριτική θεώρηση παλαιών και νέων αισθητικών δεδομένων και προϋποθέτει βαθιά γνώση των συνθηκών δημιουργίας τους, κατά την αξ...

Ο Γκυ ντε Μωπασσάν δημοσίευσε το διήγημα "Παλιά πράγματα" στην εφημερίδα Ζιλ Μπλάς (Gil Blas), στο φύλλο της 29ης Μαρτίου 1882, με το ψευδώνυμο Μωφρινιέζ (Maufrigneuse), που ενίοτε χρησιμοποιούσε. Ο "Λουδοβίκος Φίλιππος ή ο εσωτερικός χώρος" αποτελεί το τρίτο κεφάλαιο του κειμένου "Παρίσι, πόλη του 19 "Στοές" (Das Passagen-Werk). Αυτή η συνοπτική εκδοχή απεστάλη από τον Μπένγιαμιν στον Αντόρνο τον Μάιο του 1935. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Μαξ Χόρκχαϊμερ ζήτησε από τον Μπένγιαμιν να συντάξει ένα δεύτερο κείμενο στα γαλλικά, το οποίο θα απηύθυνε σε έναν Αμερικανό μαικήνα ε...

[...] To ερώτημα δεν είναι αν μπορώ να αγαπήσω κάποιον που είναι πράγματι άσχημος -καλώς ή κακώς, έτσι φαίνονται να κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι- αλλά κατά πόσον μπορώ να αγαπήσω κάποιον τον οποίο θεωρώ άσχημο· και προσωπικά πιστεύω ότι αυτό είναι αδύνατον. Όμως στο μέτρο που θεωρώ έναν άνθρωπο ωραίο -πράγμα το οποίο, στον έναν ή τον άλλο βαθμό, είναι ζήτημα έρωτα- η ζωή θα μου φαίνεται καλύτερη μαζί του παρά χωρίς αυτόν. Τούτο το στοιχείο της προσδοκίας και οι κίνδυνοι τους οποίους ενέχει είναι ουσιώδη για το ωραίο, το οποίο μαραίνεται όταν δεν υπόσχεται κάτι περισσότερ...

Το βιβλίο χωρίζεται σε έξι (6) κεφάλαια, στα οποία πρωταγωνιστεί η "Φρανκφούρτη" ως θεωρία και βίωμα του συγγραφέα. Στο πρώτο κεφάλαιο: "Η κριτική θεωρία ως μετακριτική της φιλοσοφικής παραδόσεως" αναλύονται θέματα της κλασικής φιλοσοφίας υπό το φως της κριτικής θεωρίας. Στο δεύτερο κεφάλαιο: "Αισθητική θεωρία και τέχνη" καταγράφεται ο κριτικός προβληματισμός σχετικώς με την τέχνη και την αισθητική. Στο τρίτο κεφάλαιο: "Εφηρμοσμένη κριτική φιλοσοφία της τέχνης" αναλύονται έργα και δημιουργοί με θεωρητικό άξονα την κριτική θεωρία, η οποία να ανασυγκροτείται ως αισθητική θεωρ...

Αυτό που μου κάνει εντύπωση, αν μπορούμε να ξεκινήσουμε από τον Ντυσάν, είναι ότι, από μια ορισμένη άποψη, φαίνεται δύσκολο να είναι κανείς καλλιτέχνης, αν δεν είναι ταυτόχρονα φιλόσοφος. Δεν εννοώ ότι ο καλλιτέχνης θα πρέπει να διαβάσει Πλάτωνα ή Αριστοτέλη, εννοώ ότι πρέπει να θέτει το ερώτημα του τι διακυβεύεται, πρέπει να αναρωτηθεί για την ουσία αυτού που κάνει. Αυτό ακριβώς το ερώτημα είναι το πιο ενδιαφέρον που μπορεί να αναζητηθεί στα έργα τέχνης που σήμερα είναι τα πιο ισχυρά· είναι το γεγονός το οποίο καθιστά αυτά τα έργα πιο ενδιαφέροντα. Αυτό που διακυβεύεται εί...

Στον τόμο αυτό επιχειρείται μια συνοπτική παρουσίαση της αρχαίας ελληνικής αισθητικής, ειδικότερα της αρχαϊκής και της κλασικής εποχής. Στα δέκα του κεφάλαια καταγράφονται κυρίως οι απόψεις των Ελλήνων για το ωραίο και την τέχνη, έτσι όπως διατυπώθηκαν ιστορικά, απο την ομηρική εποχή μέχρι τον Αριστοτέλη. Στο πρώτο μέρος περιλαμβάνονται οι απόψεις, μεταξύ άλλων, του Ομήρου, του Ησίοδου και των λυρικών ποιητών, ενώ στο δεύτερο εκείνες των ποιητών και των καλλιτεχνών της κλασικής εποχής, των Πυθαγορείων, του Δημοκρίτου, των σοφιστών, του Σωκράτη, του Πλάτωνα και του Αριστ...

Homo Aestheticus ή το ερώτημα της τέχνης σήμερα. Αρχίζοντας από τις απαρχές της νεότερης Αισθητικής, το 17ο αιώνα, το βιβλίο αυτό επιχειρεί να διαγράψει την πορεία της αισθητικής σκέψης μέχρι τη μετανεωτερικότητα. Μεγάλοι του σταθμοί θα είναι καταρχάς η προκαντιανή σκέψη, αλλά και ο ίδιος ο Kant με κυρίαρχο το ερώτημα κατά πόσον είναι δυνατή μια οποιαδήποτε αισθητική λογομαχία. Ο Hegel και η επιστροφή στο απόλυτο, ή η μετατροπή της τέχνης σε "τέχνη εξόδου από την τέχνη" και επιστροφής στη θρησκεία. Και, βέβαια, ο Nietzsche και η κατάλυση της τέχνης με τη στενή έννοια προς ό...

Η δημιουργική αισθητικότητα Ο στοχασμός του Πωλ Βαλερύ μάς ξαφνιάζει-τα κείμενα του παρόντος βιβλίου προαναγγέλλουν μία Αισθητική. Διακρίνουμε ότι έχουμε να κάνουμε με μία φιλοσοφική θεώρηση πάνω στην τέχνη η οποία, όμως, δεν πραγματοποιείται. Ενώ περιμένουμε ένα λόγο περί της Αισθητικής, βρισκόμαστε σε ένα κείμενο πάνω στην αίσθηση. Στο κείμενό του "Ο Λεονάρδος και οι φιλόσοφοι" τονίζει ότι αυτοί που ασχολούνται με την τέχνη νοιώθουν τον μεγάλο πειρασμό να κάνουν Αισθητική· να περάσουν από την αίσθηση στην Αισθητική. Όμως, ο Βαλερύ στη "Γενική έννοια της τέχνης" κάνει κ...

"Πέρα από τις διαμάχες σχετικά με την κρίση της τέχνης ή το θάνατο της εικόνας που αναπαράγουν την ατέρμονη σκηνή του "τέλους της ουτοπίας", το κείμενο αυτό θέτει μερικούς από τους όρους κατανόησης του δεσμού που συνδέει την αισθητική με την πολιτική. Προτείνει, προς τον σκοπό αυτό, να επανέλθουμε στην αρχική εγγραφή των καλλιτεχνικών πρακτικών στον καταμερισμό των χρόνων και των χώρων, του ορατού και του μη ορατού, του λόγου και του θορύβου, που ορίζει ταυτόχρονα τον τόπο και το διακύβευμα της πολιτικής. Μπορούμε τότε να διακρίνουμε τα ιστορικά καθεστώτα των τεχνών ως ιδια...