Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η συλλογή των "Δοκιμίων για τον Μαρξ", του Νίκου Θεοτοκά και του Γιώργου Σταθάκη, δημοσιεύεται σε αυτό που συνήθως αποκαλούμε "ανύποπτο χρόνο". Στο γενικότερο κλίμα της υποχώρησης των μαρξιστικών και των μαρξολογικών αναζητήσεων, οι συγγραφείς του τόμου αποφάσισαν να προασπίσουν έργοις ορισμένες από τις αναλυτικές αρετές της μαρξιστικής παράδοσης -και, μάλιστα, τόλμησαν να το πράξουν εκμεταλλευόμενοι ακριβώς την αδράνεια και την αναδίπλωση ως ερεθίσματα νηφάλιου και γόνιμου αναστοχασμού. Παρ' ότι όμως η ανά χείρας έκδοση εμφανίζεται σε "ανύποπτο χρόνο", δεν είναι η ίδια διό...

Αν και γράφτηκε εδώ και πενήντα χρόνια, η λαμπρή μελέτη του συγγραφέα για τη ζωή και τη σκέψη του Μαρξ έχει πλέον αναγνωριστεί ως κλασική στη σύγχρονη έρευνα και θεωρείται ως η σπουδαιότερη συνοπτική μελέτη που έχει παρουσιαστεί για τον συγγραφέα του Κεφαλαίου.

Ο Καρλ Μαρξ είναι ένας από τους λίγους ανθρώπους που με τη θεωρία και τη δράση του άλλαξε ριζικά τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας. Οι ιδέες του, από την αρχή, έγιναν αντικείμενο πολλών συζητήσεων, αντιπαραθέσεων αλλά και διαστρεβλώσεων. Σήμερα, η βαθειά κρίση του συστήματος, έχει φέρει τον Μαρξ ξανά στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Ακόμα και αστοί οικονομολόγοι αναφέρονται στην ανάλυσή του για τον καπιταλισμό και τις κρίσεις του. Όμως, παρουσιάζουν τις ιδέες του αποστεωμένες από το επαναστατικό τους περιεχόμενο. Αυτό το βιβλίο έχει στόχο να αναδείξει την πραγ...

Η βασική θέση αυτού του βιβλίου μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: οι εξαντλητικοί αγώνες που οι επαναστάτες όλου του κόσμου διεξάγουν σε πολλά μέτωπα έχουν σαν επακόλουθο να βλέπουν την ανθρώπινη ζωή μονάχα από την άποψη της ιδεολογίας τους είτε να αναγνωρίζουν αυτά μονάχα τα γεγονότα της κοινωνικής ζωής που σχετίζονται σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό με τη σκέψη και τη δράση τους. [...] (από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Το κίνημα του Μάη του 1968 κι η κληρονομιά του είχε την αξία ότι προκάλεσε διαφωνία σχετικά με το πρόβλημα της επαναστατικής οργάνωσης. Μολαταύτα, ο αγώνας διεξάγεται μέσα σε μεγάλη σύγχυση, καθώς 40 χρόνια σταλινικής ιδεολογίας και πρακτικής θόλωσαν σιγά-σιγά την έννοια του μπολσεβίκικου σχεδίου. Η κριτική του λενινισμού απ' το αντί-εξουσιαστικό κίνημα στηρίζεται στην παράδοση της διαμάχης ανάμεσα στον αυθορμητισμό και την οργάνωση. [...] (Frederic Bon, από τον πρόλογο)

Ο αναγνώστης θα βρει στο μικρό τούτο βιβλίο ανθολογημένα μερικά άρθρα, που τα περισσότερά τους έχουν γίνει δυσεύρετα. Καλύπτοντας μια περίοδο που εκτείνεται από το 1964 στο 1975, καταλαβαίνει κανείς γιατί φρόντισα να τα χρονολογήσω: όχι μόνο για να θυμίσω τη χρονική συγκυρία, δηλαδή τις συνθήκες κάτω από τις οποίες δημοσιεύτηκαν (η ψυχανάλυση, π.χ., δεν έχαιρε και μεγάλης εκτίμησης μεταξύ των κομμουνιστών, όταν δημοσίευσα, στα 1964, το "Φρόυντ και Λακάν")· αλλά επίσης για να σημειώσω, πώς μερικές θέσεις που θα συναντήσει κανείς στα πρώτα κείμενα, έχουν κιόλας αναθεωρηθεί....

Στο βιβλίο αυτό ο Αντριου Λεβίν, μέσα από μια δημιουργική προσέγγιση της ρουσσωικής κοινωνικής και πολιτικής φιλοσοφίας, επιχειρηματολογεί υπέρ του μαρξικού κομμουνισμού με τη μορφή ενός κανονιστικού ιδεώδους. Κεντρικό ρόλο στο θεωρητικό εγχείρημα του Λεβίν παίζει η πολυσήμαντη έννοια της γενικής βούλησης, έννοια που έφρε στο φιλοσοφικό προσκήνιο με ιδιαίτερη ένταση ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ. Εξίσου σημαντική για την ανάλυση του Λεβίν αναδεικνύεται και η συγκριτική προσέγγιση της φιλελεύθερης προς τη ρουσσωική-μαρξική πολιτική θεωρία. Αξιοποιώντας, συνολικότερα, την πλούσια φιλοσοφι...

"Η λεγόμενη λοιπόν, πρωταρχική συσσώρευση, είναι απλώς η ιστορική λειτουργία που χωρίζει τον παραγωγό από τα μέσα παραγωγής. Φαίνεται πρωταρχική, γιατί αποτελεί την προϊστορία του Κεφαλαίου και του καπιταλιστικού συστήματος παραγωγής". "Ιδιαίτερα σπουδαίες είναι οι εποχές όπου μεγάλες ανθρώπινες μάζες, αποσπάστηκαν ξαφνικά και απότομα από τα μέσα της συντήρησής τους και ρίχτηκαν στην αγορά, υπό μορφή προλετάριων, εκτός νόμου. "Αλλά αυτοί, οι νέοι απελεύθεροι, μόνον όταν απογυμνώθηκαν από όλα τα μέσα παραγωγής τους και από όλες τις εγγυήσεις συντήρησης, που τους παρείχαν ο...

Προϊόν του σαπισμένου καπιταλισμού ο σύγχρονος αναρχισμός, κάθε άλλο παρά αντισύστημα όπως διατείνονται οι οπαδοί του, μα "υποκατάστημα" του συστήματος για "άτακτα παιδιά", θα συντροφεύει το γεννήτορά του έως το θάνατο και θα ενταφιασθεί μαζί του. Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι πρέπει να υποσταλεί η σημαία της εναντίον του πάλης. Αντίθετα, χρέος είναι να καταδεικνύεται πάντα ο αντιεπιστημονικός κι αντεπαναστατικός του χαρακτήρας οι κοινωνικές, πολιτικές και ιδεολογικές του ρίζες... Οι αντιδραστικοί συκοφαντούν τον Κομμουνισμό και τον ταυτίζουν με τον αναρχισμό. Ο χαρακτηρισμό...

...Η ιστορία δεν μας έχει δώσει ως τώρα επιτυχημένο πείραμα δημοκρατικού δρόμου προς τον σοσιαλισμό: απεναντίας μας έδωσε αρνητικά παραδείγματα προς αποφυγήν και σφάλματα για μελέτη, πράγμα όχι αμελητέο. Ασφαλώς, μπορεί κανείς ν' αντιτείνει, στο όνομα φυσικά του ρεαλισμού (του ρεαλισμού της δικτατορίας του προλεταριάτου ή του ρεαλισμού των άλλων, των υγιώς σκεπτομένων νεοφιλελεύθερων) πως αν αυτός ο δημοκρατικός σοσιαλισμός δεν υπήρξε ακόμη πουθενά είναι διότι είναι ανέφικτος. Ίσως: δεν έχουμε πια την χιλιαστική πίστη, τη βασισμένη σε μερικούς σιδερένιους νόμους μιας αναπόφ...

Ο στόχος του παρόντος κειμένου ήταν διπλός. Πρώτον, να παρουσιάσει τον λογικό σκελετό της έννοιας "τρόπος παραγωγής". Δεύτερον να εκμεταλευθεί το δυναμικό αυτής της έννοιας προκειμένου να εντάξει τις διάφορες όψεις της επιστήμης της φυσικής και να εντοπίσει τις σχέσεις μεταξύ τους στο εσωτερικό του ενιαίου πλαισίου που παρέχει η εν λόγω έννοια. Πρέπει να υπογραμμιστεί ακόμα μια φορά ότι οι πλέον θεμελειώδεις όψεις της φυσικής (τις οποίες χαρακτηρίζουμε ως τα τρία συγκροτησιακά στοιχεία της φυσικής, μέσα στο δίκτυο των μεταξύ τους σχέσεων), δηλαδή αυτές που συνιστούν τη γνωσ...