Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η ερμηνεία των ονείρων είναι κατά τον Φρόυντ η βασιλική οδός για την προσπέλαση του ασυνειδήτου. Όμως το όνειρο -τη θεωρία του οποίου συνέχισε καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του να επεξεργάζεται ο ιδρυτής της ψυχανάλυσης καθώς και άλλοι σημαίνοντες ψυχαναλυτές- είναι και ένα δίκτυο όπου σωματικές και ψυχικές διεγέρσεις, εικόνες, λέξεις, εμπειρίες σύγχρονες και διαχρονικές του ονειρευομένου βρίσκουν την εγγραφή τους σε πολλαπλά επίπεδα ψυχικής διεργασίας. Η Άννα Ποταμιάνου εξετάζει τις διαδικασίες οργάνωσης του ονείρου κατά την απρόσκοπτη όπως και τη διαταραγμένη ανέλιξη, φωτ...

Η πολιτική του ψυχαναλυτή πραγματώνεται κατ' ουσίαν στην καθοδήγηση της θεραπείας που αναλαμβάνει. Πρόκειται για "πολιτική" επειδή κινητοποιείται η "εξουσία" και δη η εξουσία του λόγου και της μεταβίβασης, δηλαδή η ισχύς της λίμπιντο και της απόλαυσης. Ο ψυχαναλυτής, ως θεματοφύλακας της εξουσίας, τη χρησιμοποιεί και τη χειρίζεται, όχι βέβαια προς ίδιον όφελος, αλλά "σύμφωνα με την επιθυμία του", τις πτυχές της οποίας ανέδειξε ο Λακάν μιλώντας για "επιθυμία του ψυχαναλυτή", και εξειδικεύοντας έτσι τον άνευ προηγουμένου χαρακτήρα της στην ιστορία της ανθρωπότητας. Τα καυτ...

"Πάντως, θα ήταν πιο εύκολο αν, πού και πού, έλεγαν "Α, όχι! Α, όχι!"" Παλιά οι γυναίκες έλεγαν "όχι", τώρα λένε "ναι". Το πρόβλημα είναι πως η ελευθερία που κατέκτησαν εκείνες δε δημιουργεί συμμετρικά άνδρες ακόμα πιο ελεύθερους. Αυτό που έχασε σε θρίαμβο η ανδρική σεξουαλικότητα (ένδοξα ή άδοξα) το κέρδισε σε ανασφάλεια και σε ερωτηματικά. Ως εκ τούτου, (ξανα)έγινε ενδιαφέρουσα. Τώρα που επικρατεί η ισότητα των δύο φύλων, η ανδρική κυριαρχία έχει χάσει κάτι από την ησυχία της, η φαλλοκρατία έχει πέσει σε λήθαργο. Βασιζόμενος σε αφηγήσεις ανδρών που συνέλεξε από το ντιβ...

Ποια είναι τα επιτελέσματα του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού στην κλινική και στον σύγχρονο κοινωνικό δεσμό; Η συστηματοποίηση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής σε παγκόσμια κλίμακα δημιουργεί παντού καταστάσεις αφόρητης και ανυπόφορης ύπαρξης, από όπου προκύπτουν αγώνες και προβληματισμοί. Διαπιστώνουμε ότι όσο λιγότερο ικανοποιητικά απαντά ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός στις βασικές ανθρώπινες ανάγκες, τόσο περισσότερο φαίνεται ανίκητος, παρ’ όλες τις αλλεπάλληλες κρίσεις. Πώς να ξανακτίσουμε έναν νέο τρόπο ζωής σε πείσμα του καπιταλιστικού λόγου; Μπορούμε να βασιστούμε στη...

Στην παρούσα μελέτη ξεδιπλώνονται μερικές από τις ιστορίες ανθρώπων που αντιμετωπίστηκαν από την ψυχαναλύτρια-συγγραφέα, το σύνολο των οποίων δίνει μια εικόνα της ψυχικής πολυπλοκότητας και του τρόπου με τον οποίο οι ασυνείδητες διεργασίες καθορίζουν εν πολλοίς -και εν αγνοία μας- τη ζωή. Στο τέλος συζητούνται ζητήματα που απαιτούν λεπτούς χειρισμούς και γνώση της δυσκολίας τους, όπως τα αρνητικά συναισθήματα των μητέρων προς τα παιδιά τους και η αυτοκτονικότητα.

Πρακτικά της Διημερίδας του Σωματείου "Το Μεγάλο μας Σπίτι". Το Μεγάλο μας Σπίτι άνοιξε τις πόρτες του το 2015 στην Αθήνα. Η ιστορική συγκυρία μέσα στην οποία γεννήθηκε ήταν αυτή μιας βαθιάς κοινωνικής και οικονομικής κρίσης με σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα του κοινωνικού δεσμού. Πρόκειται για έναν χώρο όπου μια συλλογικότητα υποδέχεται το κάθε παιδί και τους γονείς του με σεβασμό απέναντι στον μοναδικό τους τρόπο να σχετίζονται, διευκολύνοντας τη μεταξύ τους συνάντηση. [...] Το Μεγάλο μας Σπίτι είναι μια συλλογικότητα που βρίσκεται στο σταυροδρόμι όπου συναντιέται...

Στο τέλος της δεκαετίας του 1970, η διακήρυξη του θανάτου των ιδεολογιών θεμελιωνόταν στην κατάρρευση των μεγάλων μπλοκ της ολοκληρωτικής σκέψης που είχαν συγκροτηθεί από τα τέλη του 19ου αιώνα και οργάνωσαν τις μεγάλες καταστροφές του αιώνα που ακολούθησε. Όμως η ιδεολογία, ως ψυχική και συλλογική θέση, δεν πεθαίνει ποτέ. Το να διακηρύσσεται ο θάνατός της είναι σαν να αγνοείται το γεγονός ότι η ιδεολογία δεν ορίζεται μόνο από το περιεχόμενό της, αλλά από μια ιδιότυπη, επαναλαμβανόμενη και διαδιδόμενη ψυχο-νοητική θέση, η οποία μακράν του να έχει απολέσει κάτι από το σθένος...

Ο εμφύλιος πόλεμος παραβιάζει και διαστρέφει όλα εκείνα τα στοιχεία που συγκροτούν την ατομική και κοινωνική ζωή. Οι δε επιπτώσεις του εμφυλίου στην εξωτερική και ενδοψυχική πραγματικότητα είναι καταλυτικές. Η αναζήτηση των συνεπειών του Εμφυλίου στην ελληνική κοινωνία, εβδομήντα χρόνια μετά, είναι δύσκολο εγχείρημα. Ακόμη περισσότερο όταν η ανακίνηση του θέματος επηρεάζεται από σύγχρονες εξελίξεις. Οι εμπειρίες των ψυχαναλυτών μέσω των συνειρμών των αναλυομένων τούς προσφέρουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν την αντίληψη που έχουν οι απόγονοι για τα βιώματα των προγόνων τους...

Η παρούσα μελέτη ξεδιπλώνει σύντομα και με τη βοήθεια κλινικών παραδειγμάτων την πολυπλοκότητα της έννοιας του ψυχικού τραύματος και τις αναπάντεχες συνέπειές του τόσο στη ζωή του αναλυομένου όσο και στην ψυχαναλυτική διαδικασία. Δείχνει επίσης με πόση προσοχή και σοβαρότητα οφείλει ο αναλυτής να προσεγγίσει έναν ψυχικά τραυματισμένο άνθρωπο ο οποίος, ζώντας συχνά μέσα σε μια ομίχλη ισχύος, επιτυχίας και αυτοπεποίθησης, στο βάθος αισθάνεται μόνος και εύθραυστος.

H ψυχανάλυση έχει κατακτήσει πολλά μετά την Ερμηνεία των ονείρων, όμως δεν θα ήταν τίποτα χωρίς αυτή την ορμητική βρυσομάνα δημιουργικών συλλήψεων, χωρίς αυτό το μνημειώδες συμβολικό τοπόσημο ενός ολόκληρου πνευματικού αιώνα, ενός ολόκληρου πολιτισμού. Η πασίγνωστη φράση του Φρόυντ ότι "το όνειρο είναι η βασιλική οδός για το ασυνείδητο" δείχνει και τα ίχνη της προσπάθειάς του. Παράλληλα με την αποκρυπτογράφηση του ονείρου οδηγείται, αναπόφευκτα, στην ανακάλυψη των σημαντικών προταγμάτων της θεωρίας του, που κάνουν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους μέσα στις σελίδες τηςΤraumd...

"Με την παρέμβασή μας, δεν εγκαταστήσαμε ένα γραφείο αναλυτή μέσα στο ίδρυμα, ούτε αντικαταστήσαμε τον ψυχοθεραπευτή με τον αναλυτή, αλλά δοκιμάσαμε να μετακινήσουμε τον ιδρυματικό μηχανισμό μέσα στο πεδίο της κλινικής όπως εκείνη ορίζεται από τη φροϋδική θεωρία της αιτιότητας. Όπως το ζήτημα δεν είναι να ξέρουμε αν η ψυχανάλυση μπορεί να συγκαταταχθεί μαζί με τις άλλες επιστήμες, αλλά αν η επιστήμη μπορεί να λάβει υπόψη της την ψυχανάλυση, έτσι και όσον αφορά το ψυχιατρικό ίδρυμα το ζήτημα δεν είναι να ξέρουμε αν η ψυχανάλυση μπορεί να συγκαταλεχθεί ανάμεσα στις θεραπείες...

Ένα από τα πιο σημαντικά κλινικά κείμενα το οποίο έγραψε ο Freud στα 70 του χρόνια, αναθεωρώντας τις ως τότε απόψεις του για το ακανθώδες ζήτημα του άγχους. Εδώ διατυπώνει τη λεγόμενη δεύτερη θεωρία του για το άγχος, αναφερόμενος σε παιδικό άγχος, άγχος επί πραγματικού, νευρωτικό άγχος, αυτόματο άγχος και κυρίως στο άγχος ως σήμα κινδύνου απέναντι σε κάθε απειλητική κατάσταση, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε αναστολή ή σε διαμόρφωση συμπτώματος έχοντας ως ενέδρα του το εγώ.

Τι βλέπει, τι συλλαμβάνει ο ψυχαναλυτής κατά την πρώτη συνάντηση; Ποιος είναι ο ιδιαίτερος και αναντικατάστατος ρόλος του; Αυτό μας δίνει να καταλάβουμε η Maud Mannoni μέσα από τριάντα περιπτώσεις, σε όλο το φάσμα της ψυχοπαθολογίας, από τις απλές σχολικές δυσκολίες και τις χαρακτηρολογικές διαταραχές μέχρι τις σωματικές αντιδράσεις και τις αρχές της ψύχωσης. Μιλάει επίσης για το σύμπτωμα και το νόημά του, για τη σχέση της ψυχανάλυσης με τις ψυχολογικές δοκιμασίες (τεστ) και την παιδαγωγική.

Αυτό το βιβλίο είναι ένα ταξίδι στα σαράντα χρόνια ψυχαναλυτικής εργασίας της συγγραφέως. Κάθε κεφάλαιο είναι ανεξάρτητο από τα άλλα και αναπτύσσει ένα ιδιαίτερο θέμα. Η ψυχανάλυση στην Γαλλία, η μεταβίβαση, ο πατρικός ρόλος σήμερα, η ψυχική αμφιφυλία, το άρρωστο σώμα, η ανθρώπινη καταστροφικότητα... Η κλωστή που τα ενώνει όλα δεν είναι παρά το ερώτημα πως λειτουργεί η ενόρμηση ανάμεσα στο βιολογικό σώμα και στην ψυχική λειτουργία που συνίσταται από αναπαραστάσεις και συναισθήματα, και ιδιαίτερα πως παράγει την σκέψη.

Στο μικρό αυτό μελέτημα, μέσα από όνειρα που ανακοινώνονται από το παιδί στον πατέρα, στη μητέρα, στη γιαγιά, έρχονται στο φως μη λεκτικοποιημένα συναισθήματα των ενηλίκων που αποκτούν κεντρική θέση στα όνειρα των παιδιών. Στόχος είναι να εμβαθύνουμε στη διαδικασία της ανάλυσής τους, φέρνοντας στο φως ασυνείδητες συγκρούσεις που τείνουν να γίνουν τραυματικές, ώστε να ερμηνευθούν και, ως εκ τούτου, να εξασθενήσει η καταστροφική τους ορμή.

Από την τοξοβολία έως τη διαμόρφωση του εν τω γίγνεσθαι ψυχαναλυτή και την ψυχική του λειτουργία στην ανάλυση και στη ζωή, τίθενται πολλά ζητήματα. Κατά τον Φρόυντ, "φαίνεται σχεδόν ότι το αναλύειν αποτελεί το τρίτο από τα ανέφικτα επαγγέλματα στα οποία μπορεί κανείς να είναι εκ προοιμίου βέβαιος για την ανεπαρκή επιτυχία του. Τα δύο άλλα που είναι γνωστά από πολύ παλιά είναι το εκπαιδεύειν και το κυβερνάν". Τι να σκεφτεί κανείς για τους δρόμους που οδηγούν στην άσκηση ενός "σχεδόν ανέφικτου"επαγγέλματος, αν όχι ότι είναι δύσβατοι, δύσκολοι, επώδυνοι, κι ότι απαιτούν υπομον...

Oι Μπρόυερ και Φρόυντ μας παρουσιάζουν στο βιβλίο αυτό μια καινοφανή για την εποχή τους αντίληψη περί υστερίας και, συγχρόνως, το πρώτο πλαίσιο για τη γέννηση της ψυχαναλυτικής θεωρίας. Οι υστερικές γυναίκες δεν είναι πια εκφυλισμένες ή νοητικά καθυστερημένες, όπως ήθελε η προγενέστερη ψυχιατρική παράδοση. Καθώς το άγχος, το τραύμα, η οδυνηρή ανάμνηση σοβούν βασανιστικά στο επώδυνο και δυσφορικό τους σώμα, ο μηχανισμός της υστερίας θα μελετηθεί στην κομβική σχέση μεταξύ ψυχικού και σωματικού, μεταξύ βιώματος, ανάμνησης και συμπτώματος. Το ασυνείδητο είναι πλέον ένα δεδομένο...

Το 1958 το Όνομα-του-Πατρός συνιστά για τον Λακάν τον Άλλο του νόμου, τον Άλλο του Άλλου, ενώ η διάκλειση του Ονόματος-του-Πατρός ορίζεται ως εκείνο "το έλλειμμα που δίνει στην ψύχωση την ουσιαστική της συνθήκη μαζί με τη δομή που τη διαχωρίζει από τη νεύρωση". Εντούτοις, στην ύστερη διδασκαλία, το καθεστώς του Άλλου διαφοροποιείται: Ο Άλλος διαγράφεται· κατ’ αυτόν τον τρόπο, το Όνομα του-Πατρός αμφισβητείται ως υποστηρικτής του νόμου και περνά στον πληθυντικό. Η λειτουργία του -αυτή τού ονοματοδοτείν [nommer a]- δύναται να υποκατασταθεί. Έτσι, βρισκόμαστε πέραν του Ο...

H Κατρίν Μιγιό σκιαγραφεί στο βιβλίο αυτό "τον δικό της Λακάν", όπως λέει η ίδια. Σύντροφος του Ζακ Λακάν τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ψυχαναλύτρια και συγγραφέας, η Μιγιό γράφει με μια ματιά τρυφερή, παιγνιώδη και ταυτόχρονα θαυμαστική. Μας αποκαλύπτει έναν άνθρωπο απλό και γενναιόδωρο στις σχέσεις του με τους άλλους, ελεύθερο στη συμπεριφορά του και στον τρόπο του να υπάρχει, επίμονο, ορμητικό και άφοβο. Συγχρόνως φωτίζει κάποια κεντρικά θέματα της διδασκαλίας του και διανθίζει το κείμενο με πρόσωπα και καταστάσεις από το ευρύτερο περιβάλλον του μεγάλου στοχαστ...