Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

... Προϊόν των προβληματισμών, που αφορούν την κατανόηση των απαρχών του ψυχικού οργάνου και της εφαρμογής του στην κλινική, είναι αυτό το βιβλίο. Στη συγγραφή αυτού του έργου θα ακολουθήσω την εξέλιξη του ψυχικού οργάνου από τις πρώτες εγγραφές μέχρι την πλήρη εξέλιξή του (ερέθισμα-διέγερση, ένστικτο, ενόρμηση και παράγωγά της). Περιττό να υπογραμμίσω πως η γένεση και η εξέλιξη του ψυχισμού δεν είναι πρωτίστως γραμμικές και για την ύφανσή του στηριζόμαστε κυρίως σε υποθέσεις και "μυθικές αρχές", όπως έλεγε ο Freud. Τόσο η προοδευτική όσο και η παλινδρομική φορά χαρακτηρίζο...

Η χρήση του ψυχικού κενού που μπορεί να αφήσει πίσω του μια σχέση με σημαντικό αντικείμενο (μητέρα, σύντροφο, φίλο, αναλυτή) φέρνει τον εγκαταλελειμμένο αντιμέτωπο με οδυνηρές πλευρές του εαυτού του. Η διαχείριση του κενού θα φανερώσει εάν είχε την ψυχική συγκρότηση να υπερβεί την απώλεια ή εάν θα παραδοθεί σε ένα εξίσου επώδυνο και περίπλοκο δίκτυο προβληματικών σχέσεων με ουσίες ή με πρόσωπα.

Ο καθένας μας κουβαλάει την πρώτη του οικογένεια. Αυτή είναι η εσωτερική μας ομάδα. Με σιγουριά, μια κι έχουμε εξοικειωθεί με τους ψυχικούς συναγελασμούς αυτής της οικογένειας, θα την περιφέρουμε με ασυνείδητο τρόπο -αλλά και πολύ συνειδητά κάποιες φορές- ως φυσική συμπεριφορά στους δημόσιους συγχρωτισμούς, στις εργασιακές σχέσεις, αλλά και στις ερωτικές μας συναλλαγές. Ο τρόπος που συντροφεύουμε τους φίλους, τους εραστές και τον εαυτό μας οργανώνεται ως συναισθηματική παιδεία σε αυτή την οικογένεια. Το παιδί αναζητά πρότυπα και τα αντιγράφει. Ο απόγονος που μεγαλώνουμε,...

Ο Massimo Recalcati διερευνά εδώ ένα θέμα-κλειδί της θεωρίας του Λακάν: την επιθυμία και τα αινίγματά της. Είναι σαν να βρισκόμαστε σε μια γκαλερί με πορτρέτα, στα οποία απεικονίζονται τα διάφορα πρόσωπα της ανθρώπινης επιθυμίας: η ζηλόφθονη επιθυμία, η επιθυμία του Άλλου, η επιθυμία του τίποτα, η επιθυμία και το άγχος, η σεξουαλική επιθυμία, η ερωτική επιθυμία, η επιθυμία θανάτου, η επιθυμία του αναλυτή. Προκύπτει έτσι μια σύνθεση απλή αλλά και ελκυστική, η οποία μπορεί να θεωρηθεί η πιο αποτελεσματική και κατανοητή εισαγωγή στη σκέψη του Λακάν.

Με τον Ζάχερ-Μαζώχ ξετυλίγεται ένα σύμπαν φαντασίωσης και αγωνίας, γεμάτο από πέτρινες γυναίκες, παρενδυτικούς, επιβαλλόμενες ποινές, σταυρώσεις, ακόμη και τιμωρίες για σφάλματα τα οποία δεν έχουν καν διαπραχθεί. Από την κάθε πόζα το καλλιτεχνικό πνεύμα δημιουργεί ένα έργο τέχνης, ενώ το νομικό πνεύμα παγιώνει άτεγκτα συμβόλαια μεταξύ θύματος και δημίου. Ο Ζιλ Ντελέζ αναδεικνύει πως ο μαζοχισμός δεν αποτελεί ούτε το αντίθετο ούτε το συμπλήρωμα του σαδισμού αλλά έναν κόσμο ξεχωριστό, με διαφορετικές τεχνικές και διαφορετικά επιτελέσματα.

Το ιστορικό παράδειγμα του ολοκληρωτισμού, που σημάδεψε τον εικοστό αιώνα, με τον υποβιβασμό του ανθρώπινου όντος σε "homo sacer, άνθρωπο φονεύσιμο", οδηγεί αναπόφευκτα στη διαπίστωση ότι η "Kulturarbeit", η "εργασία της κουλτούρας", μολονότι προδιαγράφεται ως η μόνη δυνατότητα ανάκαμψης από τη βαρβαρότητα και ανασύστασης μιας εκ νέου κατοικήσιμης ανθρώπινης πραγματικότητας, δεν εξελίσσεται υποχρεωτικά ευθύγραμμα, ούτε και αποκλειστικά υπό την έννοια της "προόδου". Τίποτε δεν εμποδίζει την εμφάνιση πρωτόγνωρων ή την επανεμφάνιση παρόμοιων ατομικών και συλλογικών μορφών βαρβ...

Στο παρόν βιβλίο επιχειρείται κατ' αρχάς ένα είδος "αποκατάστασης της επιγραφής", με τον τρόπο της αρχαιολογίας, συμπληρώνοντας, κατασκευάζοντας, ερμηνεύοντας, ώστε να αναδειχθεί και να προταθεί ένα ολοκληρωμένο κείμενο με νόημα. Παράλληλα, διερευνώνται οι σχέσεις που αναφύονται μεταξύ της μετουσίωσης και άλλων ψυχικών διεργασιών. Η χαρτογράφησή τους φωτίζει επιπλέον άλλες, αθέατες και σημαίνουσες πλευρές της ψυχικής λειτουργίας.

Καθώς μια γυναίκα προεταοιμάζεται να γίνει μητέρα, αντιμετωπίζει μια εμπειρία που δεν μοιάζει με καμία άλλη στη ζωή της. Η γέννηση του μωρού της θα της δώσει νέα κατεύθυνση στις προτιμήσεις και στις απολαύσεις της και, πιθανότατα, θα επαναπροσδιορίσει μερικές από τις αξίες της. Καθώς υποβάλλεται σε αυτή τη μοναδική ψυχική μεταμόρφωση, νέες ελπίδες, φόβοι και προτεραιότητες την καθοδηγούν. Η απόκτηση ενός παιδιού επηρεάζει όλες τις στενές σχέσεις της και ο ρόλος της στην ιστορία της οικογένειάς της αλλάζει. Με αυτή την έννοια, στους πολλούς μήνες που προηγούνται και ακολ...

Στο μελέτημα η συγγραφέας εκθέτει τα αποτελέσματα που μπορεί να έχει στη ζωή ενός ανθρώπου μια μνήμη βίαιου συναισθήματος από την πρώτη βρεφική ή παιδική ηλικία του, την οποία δεν μπορεί να διαχειριστεί. Η άγνωστη, σκοτεινή της προέλευση είναι εκείνη που τον θέτει στο έλεος επικίνδυνων παρορμήσεων αυτοκαταστροφής ή επίθεσης σε άλλους, προκειμένου να εκτονωθεί το συναίσθημα που τον ταλανίζει. Μεγάλη σημασία στην ανάλυση έχουν δύο πράγματα· το πρώτο είναι ο αναλυτής να διαθέτει την εμπειρία και την ετοιμότητα ώστε να εμπεριέξει όλα αυτά που εκκενώνει ο αναλυόμενος. Το δε...

Το 1958 το Όνομα-του-Πατρός συνιστά για τον Λακάν τον Άλλο του νόμου, τον Άλλο του Άλλου, ενώ η διάκλειση του Ονόματος-του-Πατρός ορίζεται ως εκείνο "το έλλειμμα που δίνει στην ψύχωση την ουσιαστική της συνθήκη μαζί με τη δομή που τη διαχωρίζει από τη νεύρωση". Εντούτοις, στην ύστερη διδασκαλία, το καθεστώς του Άλλου διαφοροποιείται: Ο Άλλος διαγράφεται· κατ’ αυτόν τον τρόπο, το Όνομα του-Πατρός αμφισβητείται ως υποστηρικτής του νόμου και περνά στον πληθυντικό. Η λειτουργία του -αυτή τού ονοματοδοτείν [nommer a]- δύναται να υποκατασταθεί. Έτσι, βρισκόμαστε πέραν του Ο...

H Κατρίν Μιγιό σκιαγραφεί στο βιβλίο αυτό "τον δικό της Λακάν", όπως λέει η ίδια. Σύντροφος του Ζακ Λακάν τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ψυχαναλύτρια και συγγραφέας, η Μιγιό γράφει με μια ματιά τρυφερή, παιγνιώδη και ταυτόχρονα θαυμαστική. Μας αποκαλύπτει έναν άνθρωπο απλό και γενναιόδωρο στις σχέσεις του με τους άλλους, ελεύθερο στη συμπεριφορά του και στον τρόπο του να υπάρχει, επίμονο, ορμητικό και άφοβο. Συγχρόνως φωτίζει κάποια κεντρικά θέματα της διδασκαλίας του και διανθίζει το κείμενο με πρόσωπα και καταστάσεις από το ευρύτερο περιβάλλον του μεγάλου στοχαστ...

Οι τρεις αυτοί όροι, "συνειδητό", "προσυνειδητό" και "ασυνείδητο", είναι εύχρηστοι και μας αφήνουν μεγάλη ελευθερία κίνησης· υπό τον όρο να μην ξεχνάμε πώς, αν απ' την περιγραφική άποψη υπάρχουν δυο είδη ασυνείδητου, απ' τη δυναμική άποψη υπάρχει μόνο ένα. Μεταγενέστερες όμως ψυχαναλυτικές έρευνες έδειξαν πως κι αυτές οι διακρίσεις ήταν ανεπαρκείς. Τούτο παρουσιάζεται καθαρά στην ακόλουθη κατάσταση, που μας φαίνεται καίρια. Φανταζόμαστε τις ψυχικές διαδικασίες ενός προσώπου ότι συνιστούν μια συναφή οργάνωση και λέμε πως η οργάνωση αυτή αποτελεί το "Εγώ" του προσώπου. Απ...

Από την τοξοβολία έως τη διαμόρφωση του εν τω γίγνεσθαι ψυχαναλυτή και την ψυχική του λειτουργία στην ανάλυση και στη ζωή, τίθενται πολλά ζητήματα. Κατά τον Φρόυντ, "φαίνεται σχεδόν ότι το αναλύειν αποτελεί το τρίτο από τα ανέφικτα επαγγέλματα στα οποία μπορεί κανείς να είναι εκ προοιμίου βέβαιος για την ανεπαρκή επιτυχία του. Τα δύο άλλα που είναι γνωστά από πολύ παλιά είναι το εκπαιδεύειν και το κυβερνάν". Τι να σκεφτεί κανείς για τους δρόμους που οδηγούν στην άσκηση ενός "σχεδόν ανέφικτου"επαγγέλματος, αν όχι ότι είναι δύσβατοι, δύσκολοι, επώδυνοι, κι ότι απαιτούν υπομον...

Oι Μπρόυερ και Φρόυντ μας παρουσιάζουν στο βιβλίο αυτό μια καινοφανή για την εποχή τους αντίληψη περί υστερίας και, συγχρόνως, το πρώτο πλαίσιο για τη γέννηση της ψυχαναλυτικής θεωρίας. Οι υστερικές γυναίκες δεν είναι πια εκφυλισμένες ή νοητικά καθυστερημένες, όπως ήθελε η προγενέστερη ψυχιατρική παράδοση. Καθώς το άγχος, το τραύμα, η οδυνηρή ανάμνηση σοβούν βασανιστικά στο επώδυνο και δυσφορικό τους σώμα, ο μηχανισμός της υστερίας θα μελετηθεί στην κομβική σχέση μεταξύ ψυχικού και σωματικού, μεταξύ βιώματος, ανάμνησης και συμπτώματος. Το ασυνείδητο είναι πλέον ένα δεδομένο...

Στο μικρό αυτό μελέτημα, μέσα από όνειρα που ανακοινώνονται από το παιδί στον πατέρα, στη μητέρα, στη γιαγιά, έρχονται στο φως μη λεκτικοποιημένα συναισθήματα των ενηλίκων που αποκτούν κεντρική θέση στα όνειρα των παιδιών. Στόχος είναι να εμβαθύνουμε στη διαδικασία της ανάλυσής τους, φέρνοντας στο φως ασυνείδητες συγκρούσεις που τείνουν να γίνουν τραυματικές, ώστε να ερμηνευθούν και, ως εκ τούτου, να εξασθενήσει η καταστροφική τους ορμή.

Ένα από τα πιο σημαντικά κλινικά κείμενα το οποίο έγραψε ο Freud στα 70 του χρόνια, αναθεωρώντας τις ως τότε απόψεις του για το ακανθώδες ζήτημα του άγχους. Εδώ διατυπώνει τη λεγόμενη δεύτερη θεωρία του για το άγχος, αναφερόμενος σε παιδικό άγχος, άγχος επί πραγματικού, νευρωτικό άγχος, αυτόματο άγχος και κυρίως στο άγχος ως σήμα κινδύνου απέναντι σε κάθε απειλητική κατάσταση, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε αναστολή ή σε διαμόρφωση συμπτώματος έχοντας ως ενέδρα του το εγώ.

Τι βλέπει, τι συλλαμβάνει ο ψυχαναλυτής κατά την πρώτη συνάντηση; Ποιος είναι ο ιδιαίτερος και αναντικατάστατος ρόλος του; Αυτό μας δίνει να καταλάβουμε η Maud Mannoni μέσα από τριάντα περιπτώσεις, σε όλο το φάσμα της ψυχοπαθολογίας, από τις απλές σχολικές δυσκολίες και τις χαρακτηρολογικές διαταραχές μέχρι τις σωματικές αντιδράσεις και τις αρχές της ψύχωσης. Μιλάει επίσης για το σύμπτωμα και το νόημά του, για τη σχέση της ψυχανάλυσης με τις ψυχολογικές δοκιμασίες (τεστ) και την παιδαγωγική.

Αυτό το βιβλίο είναι ένα ταξίδι στα σαράντα χρόνια ψυχαναλυτικής εργασίας της συγγραφέως. Κάθε κεφάλαιο είναι ανεξάρτητο από τα άλλα και αναπτύσσει ένα ιδιαίτερο θέμα. Η ψυχανάλυση στην Γαλλία, η μεταβίβαση, ο πατρικός ρόλος σήμερα, η ψυχική αμφιφυλία, το άρρωστο σώμα, η ανθρώπινη καταστροφικότητα... Η κλωστή που τα ενώνει όλα δεν είναι παρά το ερώτημα πως λειτουργεί η ενόρμηση ανάμεσα στο βιολογικό σώμα και στην ψυχική λειτουργία που συνίσταται από αναπαραστάσεις και συναισθήματα, και ιδιαίτερα πως παράγει την σκέψη.

"Με την παρέμβασή μας, δεν εγκαταστήσαμε ένα γραφείο αναλυτή μέσα στο ίδρυμα, ούτε αντικαταστήσαμε τον ψυχοθεραπευτή με τον αναλυτή, αλλά δοκιμάσαμε να μετακινήσουμε τον ιδρυματικό μηχανισμό μέσα στο πεδίο της κλινικής όπως εκείνη ορίζεται από τη φροϋδική θεωρία της αιτιότητας. Όπως το ζήτημα δεν είναι να ξέρουμε αν η ψυχανάλυση μπορεί να συγκαταταχθεί μαζί με τις άλλες επιστήμες, αλλά αν η επιστήμη μπορεί να λάβει υπόψη της την ψυχανάλυση, έτσι και όσον αφορά το ψυχιατρικό ίδρυμα το ζήτημα δεν είναι να ξέρουμε αν η ψυχανάλυση μπορεί να συγκαταλεχθεί ανάμεσα στις θεραπείες...