Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο έκτος τόμος αφορά μία από τις δραματικότερες περιόδους της ελληνικής ιστορίας, τη Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922). Το διεθνές πολιτικό παρασκήνιο την επαύριον του Α' Παγκοσμίου Πολέμου είναι καθοριστικό για τις ελληνικές εθνικές διεκδικήσεις με τις πολιτικές στρατηγικές επιλογές των Μεγάλων Δυνάμεων να συνδέονται άμεσα με τις εξελίξεις στο εσωτερικό της Ελλάδας. Η απόφαση για την ελληνική εμπλοκή στο μικρασιατικό μέτωπο αποτελεί ριψοκίνδυνο εγχείρημα, άποψη που δεν συμμερίζεται το μεγαλύτερο τμήμα του πολιτικού κόσμου της χώρας, με εξαίρεση τον Μεταξά και το ΚΚΕ....

Οι εξελίξεις από την ήττα των Περσών μέχρι την ενοποίηση της Ελλάδος υπό τον Φίλιππο Β', η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και η συνακόλουθη διάλυση της Περσικής Αυτοκρατορίας παρουσιάζονται στον δεύτερο τόμο, που αναφέρεται στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Οι πόλεμοι των επιγόνων για τη διεκδίκηση της Μικρός Ασίας μετά τον θάνατο του Μακεδόνα στρατηλάτη δημιουργούν νέα βασίλεια (Πόντος, Βιθυνία, Καππαδοκία, Πέργαμος και Κιλικία), τα οποία καταλύονται ύστερα από την κατάκτηση της περιοχής από τους Ρωμαίους. Κατά τη διάρκεια της pax romana οι μικρασιατικές πόλ...

Η οθωμανική περίοδος αποτελεί το αντικείμενο πραγμάτευσης του τέταρτου τόμου. Εξωτερικά και εσωτερικά προβλήματα υπονομεύουν προοδευτικά την ισχύ του Βυζαντίου, αφαιρώντας τη δυνατότητα συγκροτημένης και σθεναρής αντεπίθεσης για την αναχαίτιση της τουρκικής επιδρομής στα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία συρρικνώνεται διαρκώς έως την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, το 1453, που οριοθετεί την οριστική μετάβαση στην οθωμανική κυριαρχία. Ύστερα από μια περίοδο βίαιων εξισλαμισμών, οι ορθόδοξοι υπήκοοι οργανώνονται υπό τη σκέπη του πατριάρχη ο οποίος...

Μια βροντερή φωνή, ακούστηκε τότε, μέσα στο πλήθος, στα Σουβουτζούκια. Όλοι στη θάλασσα. Όλοι για την Μυτιλήνη. Η φυγή, που οι Τούρκοι επεδίωκαν, είχε πετύχει. Μπήκαν μέσα στα χωριά οι Σπαχήδες, με τους τσέτες και έγινε αυτό, που πριν απ' αυτούς, είχε γράψει γι' αυτούς, ο μεγάλος Βίκτωρ Ουγκώ, ο οποίος είπε: "Θέλεις να καταστρέψεις μια πόλη; Δεν χρειάζεσαι τίποτε άλλο, παρά έναν τούρκο και ένα δαδί".

Η "Μάστιγα της Ασίας" αποτελεί μια συγκλονιστική προσωπική μαρτυρία του διπλωμάτη Τζορτζ Χόρτον, που υπηρετούσε ως γενικός πρόξενος των ΗΠΑ στη Σμύρνη τα χρόνια της Μικρασιατικής Καταστροφής. Ως αυτόπτης μάρτυρας, καταδεικνύει τις οργανωμένες σφαγές των Ελλήνων και των Αρμενίων από τους Τούρκους και την παθητική στάση που κράτησαν οι Μεγάλες Δυνάμεις. "Η "Μάστιγα της Ασίας" είναι ένα βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί από όποιον ενδιαφέρεται έστω και ελάχιστα να κατανοήσει τα πολύπλοκα και αποφεύξιμα γεγονότα που οδήγησαν στην καταστροφή της πόλης της Σμύρνης... Η αφήγηση τ...

Η "μάστιγα της Ασίας" δεν είναι ένα ιστορικό αφήγημα. Είναι η συγκλονιστική προσωπική μαρτυρία του έντιμου διπλωμάτη George Horton, που υπηρετούσε ως γενικός πρόξενος των ΗΠΑ στη Σμύρνη τα χρόνια της Μικρασιατικής τραγωδίας. Φωτίζει, παραστατικά και αντικειμενικά, πολλές πτυχές της Μεγάλης Περιπέτειας. Κυρίως, όμως, αποδεικνύει και στιγματίζει την "προδοσία" των Μεγάλων Δυνάμεων και τις οργανωμένες σφαγές των Ελλήνων και Αρμενίων από τους Τούρκους.

Αι σελίδες αύται, γραφείσαι παρά στρατιώτου, δεν επιλαμβάνονται ποσώς της πολιτικής θέσεως του Μικρασιατικού ζητήματος. Επεζητήθη, απλώς, η παροχή εις συμπεπυκνωμένας γραμμάς πάντων εκείνων των στοιχείων, όσα θα χρησιμεύσωσιν εις τον αναγνώστην, ίνα μορφώση πεποίθησιν επί την ακμήν, την έκτασιν, και τα δίκαια του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Τα στοιχεία ταύτα ανεζητήθησαν, όλως αντικειμενικώς, κυρίως εις συγγραφείς ξένους, ανήκοντας αδιαφόρως εις Έθνη φίλα ή μη προς την Ελλάδα. Εάν εκρίθη ορθή η σύντομος αναδρομή εις το παρελθόν, τούτο εγένετο, ουχί διά να στηριχθώσιν επ' αυτ...

Στο βιβλίο αυτό απεικονίζονται και περιγράφονται 512 νομίσματα που έκοψαν οι πόλεις της Μικράς Ασίας στα χρόνια της ρωμαϊκής κυριαρχίας. Τα νομίσματα αυτά απεικονίζουν με μοναδικό τρόπο, εντελώς διαφορετικό από ό,τι οι επιγραφές, οι πάπυροι ή οι φιλολογικές πηγές, τη ζωή όχι μόνο των Ελλήνων αλλά και των υπόλοιπων κατοίκων της περιοχής, βαθιά εξελληνισμένων στην πλειονότητά τους. Σ' αυτά δεν αποκαλύπτεται μόνον η κληρονομιά του παρελθόντος, αλλά αντικατοπτρίζεται και η απώλεια της πολιτικής ελευθερίας και της αυτοδιάθεσης των κατοίκων της Μικράς Ασίας, καθώς και ο περιορισ...

Η μνήμη των Ελλήνων προσφύγων της Μικράς Ασίας, του Πόντου, της Θράκης και οι αντίστοιχες πολιτισμικές τους ταυτότητες χρειάζονται υλικά και πνευματικά μέσα για να μεταδοθούν από γενιά σε γενιά. Το νομοθετικό πλαίσιο που θεσπίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων, επέδρασε καταλυτικά στους Μικρασιάτες πρόσφυγες και τους απογόνους τους, ώστε να προχωρήσουν περαιτέρω στη διαδικασία δημιουργίας μνημείων και τόπων μνημόνευσης, τα οποία συμβάλλουν σημαντικά στο δικαίωμα της μνήμης του Προσφυγικού Ελληνισμού.

Προσπαθήσαμε να δούμε τη Μικρά Ασία ως ενιαίο σύνολο, υιοθετώντας μια κριτική προσέγγιση της ιστορίας ενταγμένη στα πλαίσια της σχέσης αιτίας και αποτελέσματος, παραμένοντας όσο ήταν δυνατόν πιστοί στις θεμελιώδεις αρχές μας. Το τμήμα που βάλαμε κάτω από τον μεγεθυντικό μας φακό είναι οι εκτοπισμοί πληθυσμών στη Μικρά Ασία. Από τους αρχαιότατους χρόνους μέχρι σήμερα η Ανατολή έγινε πολλές φορές μάρτυρας της βίαιης απομάκρυνσης των κατοίκων της. Εξετάσαμε χονδρικά όλες αυτές τις περιπτώσεις. Το ενδιαφέρον μας είναι κατά βάση προσανατολισμένο στις περιπτώσεις εκτοπισμού που σ...

Η μακραίωνη αναμέτρηση των δύο κληρονόμων της ημιεξελληνισμένης ανατολικής Μεσογείου -δηλαδή της βυζαντινής κοινωνίας και της κοινωνίας του Ισλάμ- λήγει το 1453 με την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους. Το έργο του Σ. Βρυώνη περιγράφει νηφάλια τη διαδικασία του εξισλαμισμού και παράλληλα δείχνει πώς ο βυζαντινός πολυεθνικός πολιτισμός κατάφερε με τη σειρά του να επιδράσει στον τουρκικό, για να γεννηθεί ένας καινούριος: ο λαϊκός πολιτισμός της Μικράς Ασίας.

Ο Καππαδόκης Σεραφείμ Ν. Ρίζος, ο Σινασίτης συγγραφέας, μαζί με πολλούς άλλους αντιλαμβάνεται την ιστορία της πατρίδας του όχι μόνον ως αποτέλεσμα αρχειακής έρευνας αλλά και ως βίωμα: ο αφηγητής του παρελθόντος μεταφέρει πραγματολογικά στοιχεία από έντυπα τεκμήρια, αλλά και από άγραφες, ιδίως πηγές. Η αξία αυτού του τύπου της εξιστόρισης έγκειται στην μοναδικότητα των πληροφοριών που αποθησαυρίζει. Πρόκειται για μαρτυρίες γηγενών, τώρα πια, με το πέρασμα του χρόνου αναντικατάστατες. [...] Μια υποδειγματική στο είδος της δίτομη εργασία, με την οποία ο Ρίζος συγκροτεί ένα γε...

Ο Καππαδόκης Σεραφείμ Ν. Ρίζος, ο Σινασίτης συγγραφέας, μαζί με πολλούς άλλους αντιλαμβάνεται την ιστορία της πατρίδας του όχι μόνον ως αποτέλεσμα αρχειακής έρευνας αλλά και ως βίωμα: ο αφηγητής του παρελθόντος μεταφέρει πραγματολογικά στοιχεία από έντυπα τεκμήρια, αλλά και από άγραφες, ιδίως πηγές. Η αξία αυτού του τύπου της εξιστόρισης έγκειται στην μοναδικότητα των πληροφοριών που αποθησαυρίζει. Πρόκειται για μαρτυρίες γηγενών, τώρα πια, με το πέρασμα του χρόνου αναντικατάστατες. [...] Μια υποδειγματική στο είδος της δίτομη εργασία, με την οποία ο Ρίζος συγκροτεί ένα γε...

Ο αρχαίος και βυζαντινός πολιτισμός έχει καταστραφεί εκεί όπου έπρεπε (σύμφωνα με την πολιτική της Τουρκίας) να αναδειχθεί/επιβληθεί ο σελτζουκικός/οθωμανικός που σήμερα διέπει μέσα από τα μνημεία (η αποκλειστικότητα σε τζαμιά και ιεροδιδασκαλεία) την πολιτική διεκδίκησης της εύνοιας της ιστορίας, μέχρι του σημείου να επιβάλλει την σιωπή της. [...] Τα προβλήματα δεν μπορούν να επιλυθούν τοπικά. Ακόμα και η απόδοσή τους ως προβλημάτων διατοπικών είναι ξεπερασμένη. Σε παγκόσμια σφαίρα θα πρέπει να αναζητηθούν νέες αφετηρίες και νέοι φορείς για νέους κώδικες. Και σε μια τέτοι...

Η Σύλλη απείχε 8 χλμ. από το Ικόνιο, την πρωτεύουσα της Λυκαονίας, εντάσσεται όμως πολιτισμικά στην Καππαδοκία. Ήταν μια ανθούσα ελληνική κωμόπολη που διακρινόταν για τον έντονα βυζαντινό χαρακτήρα της, για τις εκκλησίες και τα μοναστήρια της που ήταν λαξευμένα σε βράχους, για τα ιδιόλεκτα ελληνικά που μιλούσαν οι κάτοικοί της και για τα αξιόλογα σχολεία της. Ξεχώριζε επίσης για την ιδιαίτερη επίδοση των κατοίκων της στο εμπόριο, που της χάρισε σημαντικό πλούτο, καθώς και για τα ενδιαφέροντα λαογραφικά της δρώμενα. Ο συγγραφέας, που έλκει την καταγωγή του από την ελληνορθό...