Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το κείμενο τούτο αποτελεί ανεπτυγμένη μορφή της ομιλίας μου στα πλαίσια των εκδηλώσεων του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών (Μέγαρον-Plus). Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2012. Πρόθεσή μου ήταν και είναι να προχωρήσω σε συστηματικότερη κατανόηση του νεοελληνικού πνευματικού πολιτισμού υπό το πρίσμα της συμβολικής του χρόνου του, ώστε να φωτισθούν καλύτερα κάποιες συστατικές δυσχέρειες της παραγωγικής μας συνυπάρξεως με το σημερινό ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτισμικό περιβάλλον, παροξυστική φανέρωση των οποίων βιώνουμε οδυνηρά κατά την παρούσα κρίση.

Ο Άγιος Αυγουστίνος είχε πει ότι γνωρίζει την απάντηση αρκεί να μην του τεθεί η ερώτηση. Ωστόσο, μόλις προσπαθούσε να εξηγήσει τι είναι ο χρόνος δεν γνώριζε πλέον την απάντηση. Μέρος του προβλήματος είναι η περίπλοκη φύση της ερώτησης. Κάθε άτομο προσεγγίζει την ερώτηση "Τι είναι χρόνος;" από διαφορετική οπτική. Έτσι, οδηγούμαστε στο να αναρωτιόμαστε κατά πόσο ο χρόνος είναι γραμμικός ή κυκλικός, κατά πόσο έχει τέλος, εάν είναι δυνατόν το ταξίδι στο χρόνο, πώς εμφανίζεται η εμπειρία της ροής του χρόνου, πώς ρυθμίζονται τα δικά μας εσωτερικά ρολόγια και πώς η γλώσσα μας συλλ...

Ο Χρόνος, ο πανδαμάτορας, ήταν και θα είναι πάντοτε ο μεγάλος κυρίαρχος στο αιώνιο παιχνίδι της ζωής. Γνήσιο τέκνο του η Λήθη, γεννιέται από το πέρασμά του, ευδοκιμεί και ακμάζει στις χώρες του παρελθόντος. Ο άνθρωπος ανήμπορος να τον δαμάσει, θέτει απέναντί του ανάχωμα την Αλήθεια του με "φυσικά" υλικά την Τέχνη και τη Γλώσσα του. Χιλιάδες χρόνια τώρα, το ελληνικό τοπίο αποτελεί αέναο τροφοδότη εικόνων και λέξεων, πολύτιμων αρωγών στην κατασκευή αυτού του αναχώματος. Ο "Χρονομύστης" καταβάλλει μια ελάχιστη προσπάθεια να μιλήσει για όλα αυτά στη δική του γλώσσα, με μ...

Στις 6 Απριλίου του 1922 στο Παρίσι, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και ο Ανρί Μπερξόν έκαναν δημόσια έναν διάλογο για τη φύση του χρόνου. Ο Αϊνστάιν έκρινε ότι η θεωρία του Μπερξόν για τον χρόνο ήταν απλουστευτική, ψυχολογικά ερμηνευμένη και ασυμβίβαστη με τα ποσοτικά δεδομένα της φυσικής. Ο Μπερξόν, που ως φιλόσοφος έγινε διάσημος για το επιχείρημα ότι ο χρόνος δεν θα έπρεπε να ερμηνεύεται αποκλειστικά και μόνο μέσα από την σκοπιά της επιστήμης, κατέκρινε την θεωρία του Αϊνστάιν ως μια μεταφορά της μεταφυσικής στην επιστήμη, με πλήρη αδιαφορία για τα πιο άδηλα στοιχεία του χρόνου....

Το βιβλίο "Άνθρωπος και Χρόνος" είναι ένας διάλογος μεταξύ των δύο ποιητών, στον οποίο η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ εκπροσωπεί τον Άνθρωπο, ενώ ο Δημήτρης Βίκτωρ υποδύεται τον Χρόνο. Εδώ οι δύο ποιητές ανακεφαλαιώνουν, με μεστό και συμπυκνωμένο τρόπο, τα πορίσματά τους από τις μακροχρόνιες εμπειρίες τους από την ζωή μέσα στον Χρόνο. Ο διάλογος διεξάγεται σε πεζό λόγο, στον οποίο όμως εγκιβωτίζονται ποιήματα και θραύσματα ποιημάτων. Έτσι η λογική ανάλυση τρέφεται γόνιμα και υποβλητικά από την αίσθηση, το αίσθημα και τη διόραση.

Ο ανθρώπινος βίος ορίζει την παρουσία και την διάρκειά του "εντός" ενός πλαισίου παρελθόντος, παράδοσης και κληρονομιάς, σε μια βραδύτητα αιώνων. Η φρενήρης επιτάχυνση του χρόνου και η πλημμυρίδα δεδομένων εκ μέρους της σύγχρονης επιστήμης, τεχνολογίας, οικονομικής πρωτοκαθεδρίας, πολιτικής αδράνειας, διαμορφώνουν ένα ογκώδες "εκτός", που εισβάλλει στο "εντός" για να το ανασκευάσει, όταν δεν το καταργεί. Έχοντας χαρτογραφήσει και δεσμεύσει τα ανθρώπινα, κάθε ατόμου ξεχωριστά, διαχειρίζεται και παγιώνει ένα προκαθορισμένου μέλλοντος "εντός". Ο άνθρωπος, υποκείμενο υποχρεώσεω...

Ανακοινώσεις, διαλέξεις, κείμενα σε καταλόγους έκθεσης, με τη σφραγίδα του φιλοσόφου της "λιβιδινικής οικονομίας". Σκέψη στοχαστικής ωριμότητας που επιζητεί να ακουστεί από ένα ευρύτερο, όχι όμως ανυποψίαστο, κοινό. Ο χρόνος ως οντολογικό αίνιγμα, οι χρονικότητες, μέσα στον ύστερο καπιταλισμό, μέσα στη μετανεωτερικότητα, αποτελούν εδώ βασικό άξονα. Είτε πρόκειται για τον χρόνο-προθεσμία μέχρι την ηλιακή έκρηξη, που θα σημάνει το τέλος της επίγειας ζωής, είτε πρόκειται για το «τώρα», την ακαριαία διάλειψη του χρόνου που απαιτείται στην αισθητική πρόσληψη της παρουσίας, πριν...

Η ιστορία μας ξεκινά στο γύρισμα του προηγούμενου αιώνα, με τον νεαρό Χέρμπερτ Τζορτζ Γουελς να γράφει το πρώτο του βιβλίο -μια φανταστική ιστορία που συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο- με τίτλο "Η Μηχανή του Χρόνου". Εκείνη την εποχή πλήθος παραγόντων -φιλοσοφικών και τεχνολογικών- συνετέλεσαν στη ριζική μεταβολή της αντίληψης που είχαμε για την έννοια του Χρόνου. Η πρόοδος προέλαυνε ασταμάτητη -ο ηλεκτρικός τηλέγραφος, οι ατμομηχανές και ο σιδηρόδρομος, η ανακάλυψη θαμμένων πολιτισμών και η τελειοποίηση των ρολογιών- και τούτο ήταν καλό για τον οπτιμιστή της τε...

Η αιωνιότητα προηγείται του χρόνου με το "πριν" και το "μετά". Στον χρόνο τα πάντα περνούν, ενώ στην αιωνιότητα τα πάντα είναι μονίμως παρόντα χωρίς μέλλον και παρελθόν. Πως όμως να μετάσχουμε στην αιωνιότητα αφού είμαστε στο χρόνο; Οι σημερινοί άνθρωποι βρισκόμαστε πολύ μακριά από τον Πλωτίνο, όμως κάτι κοινό υπάρχει ανάμεσα σε εκείνον και σε εμάς : Σκεπτόμαστε τον χρόνο εν χρόνω .