Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Οι παροιμίες, εκ του πάροιμος (παρά + οίμος = δρόμος), είναι λαϊκά αποφθέγματα, που αλληγορικά ή ειρωνικά εκφράζουν μια εμπειρικά βεβαιωμένη αλήθεια. Κατά τον Αριστοτέλη, οι παροιμίες "μεταφοραί απ' είδος επ' είδος είσι", δηλαδή παρομοιώσεις που έγιναν αποδεκτές απ' όλους, οι οποίες επιλέχθησαν σε διάφορες περιστάσεις από ιδιόρρυθμους ανθρώπινους λόγους και πράξεις για να χαρακτηρίσουν, επί το αστειότερον, το ιδιόρρυθμο και παράλογο αυτών. Συγγενείς με τις παροιμίες, αλλά διαφορετικές στην ουσία, είναι οι παροιμιακές λέξεις και φράσεις, δηλαδή εκφράσεις χαρακτηριστικέ...

Η θάλασσα. Ποιος μπορεί να αντισταθεί στη μεγαλοπρέπεια, τη δύναμη και την απεραντοσύνη της, στα πλάτη και τα βάθη της. Ο άνθρωπος, από τα αρχαία χρόνια, θέλησε να τη δαμάσει τόσο για να γνωρίσει το άγνωστο που κρυβόταν πέρα από αυτή, όσο και από την ανάγκη της επιβίωσης. Ανάγκη ακόμα μεγαλύτερη για τα νησιά μας και τους κατοίκους τους, καθώς μόνο αρμενίζοντας στην επιφάνειά της μπορούσαν να επικοινωνήσουν, να εμπορευτούν, αλλά και να τρυγήσουν καλύτερα τον πλούτο που έκρυβε μέσα της. Από την ανάγκη αυτή γεννήθηκε η ναυπηγική, η κατασκευή δηλαδή ξύλινων πλωτών μέσων, που με...

Στο σχολείο μαθαίνουμε για τα κατορθώματα των αρχαίων Αθηναίων και Σπαρτιατών, του Μεγαλέξανδρου, των βυζαντινών αυτοκρατόρων, των ηρώων της επανάστασης του '21 και των πολιτικών και στρατιωτικών του νεοελληνικού κράτους. Αλλά δε μαθαίνουμε σχεδόν τίποτα από την ιστορία του χωριού που μεγαλώσαμε. Κι όμως η προσωπικότητά μας διαμορφώθηκε όχι από τη γνώση των κατορθωμάτων του Μιλτιάδη και του Βουλγαροκτόνου, αλλά από τις αξίες και τις πράξεις των ανθρώπων του χωριού μας ή της μικρής πόλης που μεγαλώσαμε. Με τις αξίες αυτές που διαμόρφωσαν μέσα στους αιώνες οι πρόγονοι συγχωρι...

Σε αυτό το πρωτότυπο βιβλίο, ο Νίκος Σαραντάκος διαλέγει τους πιο νόστιμους και ζουμερούς καρπούς και σας παραθέτει ένα ιστορικό, γλωσσικό, λογοτεχνικό και λαογραφικό συμπόσιο με περισσότερα από 40 φρούτα και ξηρούς καρπούς. Πώς και πότε έφτασε στα μέρη μας ο κάθε καρπός; Τι έλεγαν γι' αυτόν οι αρχαίοι και οι Βυζαντινοί συγγραφείς; Ποια ήταν τα παλαιότερα ονόματά του αλλά και οι διαλεκτικές ονομασίες του; Ποια είναι η ετυμολογία του στα ελληνικά και σε άλλες γλώσσες; Ποιες παροιμιακές και ιδιωματικές φράσεις υπάρχουν στην ελληνική γλώσσα γι' αυτόν και, γενικότερα, ποια...

Σαχά ισί, βαρό νι νάι στη ρομανί, τη γλώσσα των Ρομά, σημαίνει "Τσουκνίδες έχει, αλεύρι δεν έχει". Το συγκεκριμένο τραγούδι συνοδεύει έναν πολύ παλιό και βαρύ χορό, ο οποίος φέρει την τουρκική ονομασία νταουλαρί τσαλάρ, που σημαίνει τα "νταούλια παίζουν" και χορεύεται σε ποικίλες παραλλαγές από διαφορετικές εθνοτικές ομάδες της περιοχής. Οι γεροντότεροι Ρομά πληροφορητές ανακαλούσαν πολύ συχνά στη μνήμη τους το συγκεκριμένο τραγούδι/χορό. Τα συναισθήματα αντιφατικά: πόνος, χαρά και νοσταλγία. Πέρα από όλα τα άλλα, με αυτό τον τρόπο είχαν την ευκαιρία να περιγράψουν τις οδυν...

1.864 παροιμίες -αποστάγματα της ανεξάντλητης και εμπνευσμένης λαϊκής θυμοσοφίας- με διαχρονική αξία, παρουσιασμένες σε έξι ενότητες: ζεύγη από παροιμίες και γνωμικά, με αντιθετικό μεταξύ τους νόημα· παροιμίες και γνωμικά με την ερμηνεία τους· η σημασία παροιμιών που προέρχονται από μύθους ή πραγματικά περιστατικά· ανθολόγηση παροιμιών με εύκολη ερμηνεία· παροιμίες βωμολοχικές ή με άσεμνο περιεχόμενο και γνωμικά που εκφράζουν ιδιοτέλεια και εγωισμό· περίφημα γνωμικά για το όνομα "Γιάννης".

"Χρόνια τώρα παρατηρώ τους απλοϊκούς, αυθεντικούς και γνήσιους ηλικιωμένους ανθρώπους στα Ημαθιώτικα Πιέρια και δεν έχω παρά να εκφράσω το θαυμασμό μου για την απλότητά τους την αξιοπρέπεια, την τιμιότητα, την ειλικρίνεια, την καθαρότητα της ψυχής, τη διάθεση για προσφορά, την ντομπροσύνη, την φιλοξενία, την αλληλεγγύη και άλλες πολλές αξίες που θεωρώ πως έρχονται από τα βάθη των αιώνων και που μας παραπέμπουν στην αρχαιότητα και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Αυτοί οι άνθρωποι είναι οι γνήσιοι άνθρωποι της ελληνικής υπαίθρου που, χωρίς να το ξέρουν, κουβαλούν μέσα τους την...

Με σκωπτικό, ειρωνικό ή υβριστικό, κάποτε με επαινετικό λόγο, ανάλογα με την ψυχική και θυμική διάθεση της στιγμής, ο Λέσβιος χαρακτηρίζει συμπεριφορές ήθους, σωματικά και ψυχικά χαρίσματα ή ψεγάδια με αξιοθαύμαστη ακρίβεια. Στην παρούσα έκδοση καταγράφονται στη λεσβιακή ντοπιολαλιά λέξεις που συνήθιζαν ή συνηθίζουν να εκστομίζουν οι κάτοικοι, θέλοντας να δώσουν διέξοδο σε εσωτερικές τους παρορμήσεις. Ένα ιδιότυπο γλωσσάρι από λέξεις που στην ιδιωματική τους χρήση, ως δείγματα κοινωνικής συμπεριφοράς, προσδιορίζουν έναν κώδικα ηθικής με τον οποίο κρίνονται και αξιολ...

Η προφορική παράδοση των Λειψών υφαίνει την ιστορία του νησιού από τη μυθική Καλυψώ έως σήμερα, ιστορεί τις ζωές των ανθρώπων που πέρασαν και άφησαν τα υλικά τους αποτυπώματα, κι εκείνων που εξακολουθούν να περνούν ώσπου να γίνουν ανάμνηση και αφήγηση. Αυτός ο χρόνος, μιας αιωνιότητας και μιας αέναης επανάληψης, προβάλλεται στο νησιωτικό ανάγλυφο και τελικά το διαμορφώνει, μέσα από κατασκευές, συλλογικές μετακινήσεις των σωμάτων και εμφανίσεις στοιχειών και οραμάτων. Η μελέτη αποτελεί προϊόν μακρόχρονης επιτόπιας έρευνας. Η κοινότητα των Λειψών λειτουργεί ως εθνογραφικό...

Η Νεστάνη Αρκαδίας έχει μια μακραίωνη ιστορία, τα ίχνη της οποίας χάνονται στα βάθη των αιώνων. Σήμερα η Νεστάνη προσπαθεί να διατηρήσει την παράδοση και τα έθιμά της. Το τραγούδι με τον Λόγο του, ήταν και θα παραμείνει ο κρίκος που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, αφού οι Νεστανιώτες και οι Νεστανιώτισσες ποτέ δεν έπαψαν να τραγουδούν και να χορεύουν τα τραγούδια τους. Η καταγραφή και συλλογή του λαογραφικού υλικού άρχισε κάπου στις αρχές της δεκαετίας του '80 και στηρίζεται στην εμπειρική καταγραφή και κατάταξη των τραγουδιών με στόχο να βοηθήσει κάθε μελλοντικό επιστήμο...

Το βιβλίο αυτό υπήρξε αποτέλεσμα μακρόχρονης βιβλιογραφικής και αρχειακής έρευνας· παράλληλα, εμπλουτίζεται με συνεντεύξεις προερχόμενες από πρωτογενές, αδημοσίευτο υλικό του Σπουδαστηρίου Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, από επιτόπια έρευνα της συγγραφέως καθώς και από παλιότερο και νεότερο φωτογραφικό υλικό. Οι προφορικές μαρτυρίες των ανθρώπων που έζησαν -πολλοί από αυτούς εξακολουθούν να ζουν- στο Πήλιο, αναδεικνύουν όψεις της συλλογικής μνήμης, στοιχειοθετούν αναμνήσεις της καθημερινότητάς τους και εντάσσονται σε θεματικές ενότητες που καλύπτουν ευρύτερους τομείς τ...

Ο "Θησαυρός νεοελληνικών αινιγμάτων" περιλαμβάνει 800 αινίγματα με τις παραλλαγές τους, δηλαδή ένα σύνολο περίπου 6.500 κειμένων τα οποία προέρχονται από διάφορα μέρη της Eλλάδας και άλλες ελληνόφωνες περιοχές. Στην εκτενή εισαγωγή του πρώτου αυτού τόμου, αναπτύσσονται τα κύρια ζητήματα που σχετίζονται με το αίνιγμα. Συγκεκριμένα, διερευνώνται οι περιστάσεις στις οποίες λέγονται τα αινίγματα, συζητιούνται τα προβλήματα ταξινόμησης του υλικού και γίνεται ανάλυση της μορφολογίας και της λειτουργίας του αινίγματος. Τέλος, εξετάζεται το περιεχόμενο του αινιγματικού λόγου και, μ...

Στις χαρές, κάθε που ελπίζουν και όποτε γιορτάζουν, για γεγονότα είτε αναπάντεχα είτε μικρά και καθημερινά, οι άνθρωποι δίνουν ευχές· καλές ευχές. Αλλά και όταν φοβούνται, όταν νιώθουν ότι απειλούνται ή όποτε αδικούνται, δίνουν ευχές -με εξαιρετικά αρνητικό περιεχόμενο, όμως-, επειδή έχουν την εντύπωση πως έτσι θα αποκαταστήσουν την αδικία. "Για καλό και για κακό", από τα ομηρικά έπη μέχρι το δημοτικό τραγούδι, από τις παροιμίες και τα παραμύθια μέχρι το Θέατρο Σκιών, και από τις τοπικές παραδόσεις μέχρι τα έργα του Παπαδιαμάντη, λέξεις και εκφράσεις, ευχές και κατάρες,...

Οι παροιμίες είναι λαϊκά αποφθέγματα τα οποία, άλλοτε αλληγορικά, άλλοτε ειρωνικά και περιπαικτικά, εκφράζουν μια αλήθεια που την έχει επιβεβαιώσει η εμπειρία της ζωής, χωρίς συνήθως να έχουν άμεσο διδακτικό σκοπό. Οι παροιμίες συμπυκνώνουν εμπειρίες, έθιμα, κανόνες πατροπαράδοτης συμπεριφοράς, με μεγάλη ποικιλία και, ενίοτε, είναι αντιφατικές μεταξύ τους, καθώς καθρεφτίζουν πολλές και διαφορετικές εκδοχές της αντίληψης της ζωής. Τα γνωμικά είναι σύντομες φράσεις που εκφράζουν μια πρακτική αλήθεια, συνήθως με μη αλληγορικά τρόπο, και δίνουν εν συντομία μια λογική αρχή,...

[...] Το βιβλίο "Πανηγύρια ατο Αιγαίο" είναι το αποτέλεσμα της προσπάθειας να προσεγγίσω, να περιγράψω βιωματικά, να ερευνήσω αλλά και ν' αποτυπώσω φωτογραφικά αυτόν τον τεράστιο πλούτο του πολιτισμού μας. Τα πανηγύρια του Αιγαίου είναι κορυφαία στιγμή της κοινωνικής ζωής των νησιωτών, ενώ παράλληλα αποτελούν μοναδικό πυρήνα διαφύλαξης της πολιτισμικής ταυτότητας του νησιού, δημιουργώντας έτσι την προϋπόθεση για τη διάσωση της στο χρόνο. Η παρούσα έκδοση δεν φιλοδοξεί να θεωρηθεί λαογραφική έρευνα. Μακριά από εμένα μια τέτοια πρόθεση - ούτε τα επιστημονικά εφόδια διαθέτω...