Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Με τη συνείδηση ότι η ανθρωπολογία - η μελέτη του ανθρώπου και του πολιτισμού του - είναι βαθιά ριζωμένη στη Δυτική εμπειρία, η συνοπτική αυτή εισαγωγή στο συγκεκριμένο θέμα ξεκινάει από την αρχαιότητα, με συγγραφείς όπως ο Ηρόδοτος και ο Αριστοτέλης, συνεχίζει με τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, για να φτάσει ως τον 19ο αιώνα, οπότε η ανθρωπολογική σκέψη αποκτά πιο συγκροτημένη και συστηματική μορφή. Ωστόσο, το βιβλίο εστιάζει κυρίως στον 20ό αιώνα, καλύπτοντας όλα τα ρεύματα της αμερικανικής, της βρετανικής και της γαλλικής ανθρωπολογικής παράδοσης. Περιλαμβάνει, επίσης,...

Για τους Έλληνες, η εμμονή της Δύσης στην εικόνα του κλασικού πολιτισμού θέτει ένα οδυνηρό δίλημμα: σε ποιο βαθμό πρέπει να προσπαθήσουν να ανταποκριθούν στις αξιώσεις της; Έτσι κι αλλιώς, υπάρχουν δύο ανταγωνιστικές θεωρήσεις για την Ελλάδα. Η μία, η "ελληνίζουσα", θεμελιωμένη στο συσσωρευμένο υλικό της ευρωπαϊκής επιστήμης, απευθύνεται σ' εκείνους που υποστήριξαν την ελληνική υπόθεση στο εξωτερικό ή την έθεσαν στην υπηρεσία των συμφερόντων διαφόρων ελίτ. Η άλλη, η "ρωμαίικη", αφορά την αυτογνωσία, την αίσθηση που έχει ένας Έλληνας για το τι σημαίνει στην πράξη να είσαι Έλ...

Η πολυπολιτισμικότητα είναι το κυρίαρχο φαινόμενο της εποχής μας. Όλες οι κοινωνίες αναζητούν τρόπους για να εξασφαλίσουν την αρμονική συμβίωση διαφορετικών ταυτοτήτων και πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων. Κάτω από το πρίσμα της πολιτισμικής ανθρωπολογίας και της ανθρώπινης οικολογίας εξετάζονται η σημερινή ποικιλότητα πολιτισμών και οι κυριότερες διαστάσεις της πολιτισμικής ταυτότητας. Ταυτότητες φυλετικές, εθνικές και "έθνικ", όπου μέσα από τη βιολογική ενότητα του ανθρώπινου είδους, που συνεχώς αποκαλύπτεται από την παλαιοανθρωπολογία και τη βιολογία, αναδεικνύεται το πλήθο...

Το μέρος εκείνο της γραπτής επικοινωνίας που αφορά την πρόσληψη, δηλαδή η ανάγνωση, έχει αποτελέσει πρόσφατα αντικείμενο μελέτης από πολλές σκοπιές: της ρητορικής, της κοινωνιολογίας, της ιστορίας, της ψυχανάλυσης και φυσικά της ψυχογλωσσολογίας. Οι μελετητές της αρχαίας Ελλάδας, ωστόσο, έχουν δώσει έμφαση στην πράξη της γραφής, αναλύοντας τις σχέσεις της με την εξέλιξη του αρχαίου πολιτισμού. Το βιβλιογραφικό κενό έρχεται να καλύψει η παρούσα μελέτη, στην οποία φωτίζονται οι αντιλήψεις και οι πρακτικές που σχετίζονταν με την ανάγνωση της πρώτης αλφαβητικής γραφής, μια ανάγ...

Οι μελέτες για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό δίνουν συνήθως ιδιαίτερη έμφαση σε αντιθέσεις λ.χ. Έλληνες-βάρβαροι, ψυχή-σώμα, άντρας-γυναίκα. Η τελευταία αυτή αντίθεση είχε ιδιαίτερη σημασία σε έναν πολιτικό μηχανισμό που βασιζόταν στον αποκλεισμό των γυναικών και χαρακτηριζόταν από την προβολή προτύπων αρρενωπότητας και ανδρείας από τα οποία απουσίαζε κάθε θηλυκό στοιχείο. "Οι εμπειρίες του Τειρεσία" καταρρίπτουν αυτή την αντίληψη του απόλυτου διαχωρισμού, αναζητώντας τα σημεία εκείνα στα οποία συναντώνται η ανδρική ταυτότητα και το θηλυκό στοιχείο. Αντλώντας παραδείγματα α...

Μια πρωτότυπη μελέτη, η οποία καλύπτει ένα ιδιαίτερο και ξεχωριστό θέμα: τη σχέση της πολιτισμικής ανθρωπολογίας με την εκπαίδευση και αυτά που η πρώτη μπορεί να προσφέρει στη δεύτερη. Οι στόχοι του βιβλίου, το οποίο απευθύνεται τόσο σε όσους εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα με τα της εκπαίδευσης όσο και στον μη ειδικό αναγνώστη, είναι πολλαπλοί: πρώτον, να αποσαφηνιστεί ότι οι λειτουργίες της εκπαίδευσης δεν συνίστανται μόνο στη μετάδοση συγκεκριμένων γνώσεων· δεύτερον, να διευκρινιστεί ότι η μάθηση και η εκπαίδευση επεκτείνονται και έξω από τις "μαθητικές τάξεις"· τρίτον, να το...

Όταν εξετάζεται το φαινόμενο της οικογένειας, και γενικότερα της κοινωνικότητας, συχνά εκχωρείται στην ψυχολογία ο,τιδήποτε ανήκει στο πεδίο των αισθημάτων. Όμως τα αισθήματα, ακόμη και τα πιο αυθόρμητα, έχουν κι αυτά κοινωνική προέλευση. Χρειάζεται επομένως μια θεώρηση του εξουσιαστικού πλαίσιου και του συσχετισμού οικονομικών και συμβολικών δυνάμεων που διέπουν τις σχέσεις μέσα και ανάμεσα στις οικογένειες· και μαζί μια νέα αναλυτική τεχνική ικανή να παρακολουθεί τη συγκρότηση και την κυκλοφορία των αισθημάτων μεταξύ γονέων και παιδιών, ή μεταξύ των ίδιων των παιδιών, και...

Οι κύριοι της αλήθειας, όπως προβάλλουν μέσα από τις σελίδες του Marcel Detienne, είναι τρία πρόσωπα σύνθετα και πολυδιάστατα, που διαθέτουν, στο πλαίσιο του κοινωνικού και πολιτισμικού συστήματος της αρχαϊκής Ελλάδας, ένα προνόμιο αδιάσπαστα δεμένο με το θεσμικό τους ρόλο. Τα τρία αυτά πρόσωπα είναι ο ποιητής, ο μάντης και ο δίκαιος βασιλιάς: το προνόμιο που μοιράζονται από κοινού είναι η κατοχή, η διακίνηση και η διαχείριση της "Αλήθειας". Ταυτόχρονα "κύριοι", "τεχνίτες" και "δάσκαλοι" της "Αλήθειας", όπως δηλώνει η λέξη "maitre", διαχειρίζονται μιαν "Αλήθεια" που υπερβαί...

Με ποια προσέγγιση θα πρέπει να νοήσουμε την πόλη; Ήδη στους Έλληνες συγκρούονταν, πάνω στην ασπίδα του Αχιλλέα, η εν ειρήνη πόλη και η εμπόλεμη πόλη. Δύο μοντέλα προσφέρονται σ' εμάς: το ανθρωπολογικό, που εστιάζεται στα ήθη και τις δοξασίες, και το ιστορικό, που δίνει προνομιακή θέση στις πολιτικές αποφάσεις και τις πολεμικές συγκρούσεις. Η Nicole Loraux υποβάλλει σε κριτική τη σύγχρονη ανθρωπολογία της αρχαίας Ελλάδας. Μήπως αυτή η τελευταία "ξαναψύχρανε" την ελληνική πόλη εστιάζοντας την προσοχή στο κέντρο, το μέσον, την εξισωτική κατανομή και την εναλλαξιμότητα των πολ...

Οι νάνοι, οι παραμορφωμένοι, οι τυφλοί, οι ομοφυλόφιλοι, οι ψυχικά πάσχοντες, τα μέλη φυλετικών ή θρησκευτικών μειονοτήτων, όλοι μοιράζονται ένα κρίσιμο χαρακτηριστικό: είναι κοινωνικά «μη φυσιολογικοί» και κινδυνεύουν έτσι να θεωρηθούν λειψοί ως άνθρωποι. Όταν οι λεγόμενοι κανονικοί άνθρωποι τους αντιμετωπίζουν απορριπτικά, πολύ συμπονετικά ή απλώς αμήχανα, κύριο μέλημά τους είναι η απόκλιση αυτών των ατόμων κι όχι το σύνολο της προσωπικότητάς τους. Το κλασικό αυτό βιβλίο του πρωτοπόρου κοινωνιολόγου Έρβινγκ Γκόφμαν είναι μια μελέτη των περιστάσεων όπου οι φυσιολογικοί συν...

Κοινός τόπος είναι τώρα ότι η Εθνολογία και η Ανθρωπολογία έχουν αντικείμενο το "άλλο", το "διαφορετικό", θα έλεγα το "εξωτικό". Πως καθορίζεται όμως το "άλλο"; Πρόκειται για λαούς απομακρυσμένους από μας γεωγραφικά; Πρόκειται για εθνότητες, των οποίων ο τρόπος ζωής δεν έχει τίποτα κοινό με το δικό μας; Η επικρατούσα σήμερα άποψη είναι ότι η έννοια του "διαφορετικού", της "ετερότητας" είναι πολύ σχετική. Το πρόβλημα έχει επανατοποθετηθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια που οι εθνολόγοι και οι κοινωνικοί ανθρωπολόγοι έχουν αρχίσει να μελετούν τις δικές τους κοινωνίες και τους...

Μια συνταγή για το πώς να γίνουμε όλοι πλούσιοι. Ο εξελικτικός τυφλοσούρτης του Δαρβίνου. Χωρίς βιασύνες όμως. Αργά και υπομονετικά. Όχι στα πεταχτά και με τις αρπαχτές που αφειδώς υπόσχονται διάφορες άλλες οδηγίες εγγυημένου δήθεν πλουτισμού. Δύο οι στέρεες εγγυήσεις, αντιθέτως, της εξελικτικής πρότασης: η διαφάνεια των επιλογών και, κυρίως, ο απεριόριστος σχεδόν χρόνος που έχει η φύση μπροστά της για να διορθώσει τα λάθη της. Οι μεγαλόπνευστες ιδέες περιττεύουν. Δεν υπάρχει επίσης, ούτε και μας χρειάζεται, επιτελικό σχέδιο. Ο κομψός σχεδιασμός γίνεται καθ' οδόν και στηρίζ...

Τι σχέση υπάρχει ανάμεσα στα ανθρώπινα όντα και τα άλλα ζώα ή τα διάφορα ανθρώπινα απολιθώματα που έχουν ανακαλυφθεί; Υπάρχει τρόπος να το βρούμε; Η θέση του ανθρώπου στην εξέλιξη υποστηρίζει ότι υπάρχει και ότι το πρώτο βήμα είναι να παρατηρήσουμε καλύτερα τα δικά μας μοναδικά χαρακτηριστικά Το βιβλία αυτό αρχίζει από τα υπάρχοντα ζώα και δείχνει γιατί οι χιμπαντζήδες και οι γορίλλες θεωρούνται οι πιο κοντινοί ζώντες συγγενείς μας. Τα επόμενα κεφάλαια καταπιάνονται με τα ευρήματα ανθρώπινων απολιθωμάτων προκειμένου να εξετάσουν ποια ήταν τα πρώτα ανθρώπινα όντα, πότε χρησ...

Η πολυδιάστατη αυτή μελέτη του προσκυνήματος στην Παναγία της Τήνου συνδυάζει την εθνογραφική περιγραφή με τη θεωρητική εποπτεία και το προσωπικό βίωμα. Εστιάζοντας υποδειγματικά σ' έναν τόπο-κλειδί της νεοελληνικής θρησκευτικής ζωής, αναδεικνύει το ρόλο της λαϊκής θρησκείας και λατρείας και τη στενή αλληλεπίδραση κοινωνίας, εκκλησίας και πολιτείας στην σύγχρονη Ελλάδα.