Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Τα τέσσερα κεφάλαια του βιβλίου επιχειρούν μια κάθετη διερεύνηση αντίστοιχων όρων-προβλημάτων της τραγωδίας με σκοπό να διαπιστώσουν τη στάση των ποιητών απέναντι σε αυτά - συγκεκριμένα: έχοντας ως αφετηρία μια ενιαία βάση, που συγκροτείται από τα κοινά και αναλλοίωτα χαρακτηριστικά του είδους, και προχωρώντας προς την επιφάνεια, όπου τα σχετικά φαινόμενα παρουσιάζονται διαφοροποιημένα, τα κείμενά μου καταγράφουν μια σειρά μετασχηματισμών της κλασικής δραματουργίας, οι οποίοι προκύπτουν κατά την εφαρμογή ορισμένων βασικών νόμων. Για να κερδίσουν σε εγκυρότητα τα τελικ...

Εντελώς λανθασμένη θα ήταν η εντύπωση ότι το "δίπτυχο" των κειμένων που περιλαμβάνονται στον τόμο αυτόν μαρτυρεί διχασμό ενδιαφερόντων, ένα είδος σχιζοφρένειας δηλαδή - κάθε άλλο μάλιστα. Αν και η στροφή μου προς την πρακτική του θεάτρου άρχισε όταν είχα ήδη συμπληρώσει ακριβώς μια εικοσαετία θεωρητικής ενασχόλησης με το αρχαίο ελληνικό δράμα, αυτές οι δύο δραστηριότητες εξακολουθούν έκτοτε να συνυπάρχουν - κάτι περισσότερο: να αλληλοσυμπληρώνονται. Δύο διευκρινίσεις θα αιτιολογήσουν και τη στροφή και τη συνύπαρξη: α) η φιλολογική ειδίκευσή μου στον συγκεκριμένο χώρο προέκυ...

Με τρόπο πρωτότυπο και συναρπαστικό, συνδυάζοντας την εμβριθή μελέτη βασικών αρχαιοελληνικών κειμένων με την ανθρωπολογία και την κοινωνικοπολιτική ιστορία, το βιβλίο αυτό επιχειρεί να κατανοήσει την ανάπτυξη της πρώιμης αρχαιοελληνικής γραμματείας μέσα από το πρίσμα της διαμόρφωσης του κράτους. Οι διαφορές στην αναπαράσταση της τελετουργίας και της ανταπόδοσης (είτε πρόκειται για ανταλλαγή δώρων είτε για εκδίκηση) ανάμεσα στο ομηρικό έπος και την αθηναϊκή τραγωδία δεν μπορούν να ερμηνευτούν μόνο με λογοτεχνικούς όρους· απαιτούν ιστορική εξήγηση. Ο Όμηρος είναι προϊόν της π...

Στη μελέτη αυτή επιχειρείται η ερμηνεία της τραγωδίας Ηρακλής του Ευριπίδη, με συνδυασμό ερμηνευτικών εργαλείων της αριστοτελικής ποιητικής και της σύγχρονης θεωρίας του θεατρικού κειμένου. Κάθε ένα από τα τρία μέρη της αντιστοιχεί κάθε φορά σε έναν από τους τρεις θεματικούς ρόλους (σωτήρα, διώκτη, ικέτη) που αναλαμβάνει διαδοχικά ο κεντρικός ήρωας και που συγκροτούν το μοτίβο της ικετείας, το οποίο αποτελεί τη βάση για τη δραματική οργάνωση και τη θεματική συνοχή αυτού του δράματος. Καθώς πρόκειται για μια τραγωδία που περιέχει συναίρεση αντιθέσεων σε μέγιστο βαθμό - όπως...

Τι θα συνέβαινε αν ξαφνικά ανακαλύπταμε τα χαμένα έργα των αρχαίων δραματουργών μας; Μήπως θα άλλαζε η αντίληψή μας για την εικόνα που προβάλλουν τα σωζόμενα δράματα και το ήθος τους; Το βιβλίο αυτό προσπαθεί να ανιχνεύσει με τη βοήθεια των σπαραγμάτων που έχουν διασωθεί από πάπυρους και έμμεσες πηγές τη συγγραφή ενός από τα σημαντικότερα χαμένα αριστουργήματα του μεγάλου δραματουργού που φαίνεται ότι άσκησε τεράστια επιρροή στους ποιητές της εποχής του. Η ιστορία του Αχιλλέα, του πρώτου θεατρικού έργου που μας πληροφορεί για την ομοφυλοφιλία ως τρόπο ζωής των αρχαίων Ελλή...

Ο Γιώργος Χειμωνάς είναι ευρύτερα γνωστός για το πρωτότυπο συγγραφικό του έργο. Με το βιβλίο αυτό η Ουρανία Τουτουντζή, αναδεικνύει τη -λιγότερο γνωστή- μεταφραστική του εργασία, φωτίζοντας τον τρόπο με τον οποίο ο Χειμωνάς προσέγγιζε τους Έλληνες τραγικούς. "Η πιστότητα είναι απαραβίαστος νόμος της μετάφρασης", έλεγε ο ίδιος. Με τις μεταφράσεις του, στις Βάκχες και τη Μήδεια του Ευριπίδη, την Ηλέκτρα του Σοφοκλή, κατόρθωσε όχι απλώς να μεταφέρει στη σύγχρονη γλώσσα την αφηγηματική δομή των τραγωδιών αλλά και να καταδείξει αυτό που ο ίδιος ονόμαζε "οντογνωσιολογικά κοιτά...

Η "Γένεσις της Τραγωδίας" είναι το τελευταίο έργο του Εδουάρδου Συρέ, του διάσημου συγγραφέα που έγραψε τους "Μεγάλους Μύστες". Δόθηκε για πρώτη φορά υπό την μορφή πέντε μεγάλων διαλέξεων και έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής. Η ουσία των διαλέξεων αφορά τον εσωτερισμό του θεάτρου και την προσπάθεια που πρέπει να γίνει για να αφυπνισθεί εκ νέου η ανθρώπινη ψυχή, μέσω του ιερού δράματος: Το "Μυητικό Θέατρο" κατά την διάρκεια της Ανθρώπινης Εξέλιξης · Η Ιερή Χορεύτρια στο Θέατρο της Αρχαίας Ινδίας · Το Μυστήριο του Διονύσου και ο Διθύραμβος · Η εφηβική ηλικία του Αισχύλου στην Ελευ...

Το παρόν βιβλίο περιέχει διάφορα άρθρα του συγγραφέα που δημοσιεύτηκαν σε φιλολογικά περιοδικά σε διάφορες περιόδους της μακρόχρονης εκπαιδευτικής του σταδιοδρομίας ή διασκευασμένη ύλη εισηγήσεών του σε επιμορφωτικές συναντήσεις που οργάνωσαν εκπαιδευτικοί φορείς. Όλα έχουν έναν κοινό άξονα: αναφέρονται σε πολυσυζητημένα αλλά άλυτα προβλήματα που σχετίζονται με την Αντιγόνη του Σοφοκλή. Η συγκέντρωση των άρθρων αυτών σε ένα βιβλίο τα καθιστά πιο προσιτά σε κάθε ενδιαφερόμενο, αυξάνει την αποτελεσματικότητά τους και μπορεί να παράσχει σημαντική βοήθεια τόσο στο μάχιμο εκπαιδ...

Ένα από τα γοητευτικότερα στοιχεία στην τραγωδία είναι ο τρόπος αφήγησης μιας ιστορίας γνωστής, που παρουσιάζεται για να συγκινήσει, να διδάξει και να νικήσει, μέσα σε ένα εξαιρετικά ανελαστικό συμβατικό μορφολογικό περίγραμμα. Θα θεωρούσε κανείς ότι η τραγωδία απαντάει συνολικά, ως λογοτεχνικό είδος, στο γνωστό ερώτημα της λογοτεχνικής κριτικής, αν το θέμα της αφήγησης ή ο τρόπος της αφήγησης ορίζουν την αξία του λογοτεχνικού έργου· κατά την τραγωδία, την ορίζει ο τρόπος. [...]

Ο φόβος στη μελέτη αυτή για το θέατρο του Αισχύλου, δεν είναι φόβος μπροστά στα παρόντα δεινά, αλλά τρόμος και αγωνία για τα επερχόμενα. Και καθώς δεν είναι έλλογη ανησυχία αλλά πανικός, συνοδεύεται από όλα τα φυσιολογικά συμπτώματα, που προκαλούν οι συμφορές· δρα πάνω στα όργανα, φέρνει σύγχυση και τονίζει κατά τρόπο μοναδικό τον εξωλογικό χαρακτήρα του φόβου. Η βούληση των θεών φαντάζει μυστηριώδης και ως εκ τούτου αυθαίρετη. Ο φόβος είναι απόδειξη της ενοχής, υποκατάστατο των τύψεων που στέλνουν οι θεοί προαναγγέλοντας την τιμωρία που πρόκειται να επιβάλουν. Ώστε ο φόβο...

Ο T.B.L. Webster υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους συγχρόνους μελετητές της αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Εδίδαξε στο University College London Ελληνική κλασσική φιλολογία και συνέγραψε σημαντικότατες εργασίες για όλες τις περιόδους αυτής (βλ. πίνακα στις πρώτες σελίδες του βιβλίου). Στις εργασίες του αυτές ο αείμνηστος Άγγλος Ελληνιστής αναζητεί τη σχέση λόγου και τέχνης, με την ευρύτερη εννοιολογική σημασία της, ενώ συγχρόνως τοποθετεί τα δημιουργήματα των αρχαίων που μελετά στα όρια της εποχής που γεννήθηκαν αυτά. Το βιβλίο «Εισαγωγή στον Σοφοκλή» ("An Introduction to...

Η αρχαία ελληνική τραγωδία παρουσιάζει στην σκηνή ιστορίες που ήταν από πριν απολύτως γνωστές στους πρώτους θεατές της. Το παρόν βιβλίο με την χρησιμοποίηση πρόσφατων αφηγηματικών θεωριών εξερευνά τις αφηγηματικές στρατηγικές που στηρίζουν την περίπλοκη σχέση μεταξύ του τραγικού ποιητή και του καλλιεργημένου κοινού του. Εξετάζει πώς αυτές οι πολύπλοκες ιστορίες σχεδιάστηκαν τυπικά από τον Αισχύλο και πήραν δραματική μορφή που προκαλούσε αγωνία· και κατόπιν, αφού τα αφηγηματικά πρότυπα παγιώθηκαν, πώς αυτά τα πρότυπα διαδοχικώς διασκευάσθηκαν, υπονομεύθηκαν, ξεπεράσθηκαν ή α...

Το βιβλίο «Σοφοκλής, ο μεγάλος τραγικός» φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα εφαλτήριο για την κατανόηση της ζωής, της εποχής και του έργου ενός φωτεινού ανθρώπου, του Σοφοκλή, ο οποίος κάλυψε σχεδόν ολόκληρο τον 5ο αιώνα, τον πιο ένδοξο της ελληνικής ιστορίας. Γιατί αυτό ήταν η Αθήνα την εποχή του Σοφοκλή: Μια «λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας» του πολιτισμού, στην οποία νωρίτερα από οποιαδήποτε άλλη γνωστή μας κοινωνία, το σύνολο των πολιτών είχε αποκτήσει τακτική, ουσιαστική και δυναμική συμμετοχή στα κοινά. Η έκδοση δεν στέκεται σε ειδικά φιλολογικά ζητήματα και λογοτεχνικές αναλύσει...

Οι δύο αποφασιστικοί νεωτερισμοί του βιβλίου είναι, πρώτο, ότι κατανόησε το διονυσιακό φαινόμενο στους Έλληνες: για πρώτη φορά προσφέρεται μια ψυχολογική ανάλυση του φαινομένου, το οποίο βλέπει ως ρίζα ολόκληρης της ελληνικής τέχνης. Δεύτερο, κατανοεί τον σωκρατισμό: για πρώτη φορά ο Σωκράτης αναγνωρίζεται ως όργανο της ελληνικής αποσάθρωσης, ως τυπικός παρακμιακός. Η "ορθολογικότητα" εναντίον του ενστίκτου. Η "ορθολογικότητα" με κάθε τίμημα ως επικίνδυνη δύναμη που υπονομεύει τη ζωή!

Στον αστερισμό των επτά σωζόμενων τραγωδιών του Σοφοκλή, η Αντιγόνη θεωρείται το λαμπρότερο αστέρι. Αυτή η υπερβολική, συχνά, εκτίμηση αφορούσε άλλοτε τη μορφή της ηρωίδας, άλλοτε το ίδιο το έργο, άλλοτε έναν ασαφή συνδυασμό και των δύο. "Έχετε δίκιο όσον αφορά την Αντιγόνη", έγραφε ο Σέλλεϋ στον Τζων Γκίζμπορν τον Οκτώβριο του 1821. "Τι υψηλή εικόνα γυναίκας! Και τι να πει κανείς για τα χορικά, ιδιαίτερα για το λυρικό κομμό του ισόθεου θύματος; Και οι απειλές του Τειρεσία, και το πόσο γρήγορα βγαίνουν αληθινές; Κάποιοι από εμάς έχουμε αγαπήσει μιαν Αντιγόνη, σε μια προηγού...

Η τραγωδία δεν στηρίζεται σε μια αποσαφηνισμένη αντίληψη για τον χρόνο· προκύπτει μάλλον από την έλλειψή της και συμβάλλει με τα μέσα της στον σχηματισμό της -κατ' ανάγκην, αφού το ίδιο της το θέμα δεν είναι κάθε φορά παρά μια ορισμένη χρονική κρίση. Ο καθένας από τους τρεις μεγάλους τραγικούς έχει όμως τον δικό του τρόπο να σκηνοθετεί την κρίση αυτή, αλλάζοντας τους συσχετισμούς γνωστού και άγνωστου: στον Αισχύλο κινητήριος μοχλός της είναι η άγνοια της αποφαστιστικής στιγμής, στον Σοφοκλή η αβεβαιότητα επεκτείνεται στο τι θα συμβεί, στον Ευριπίδη ο πολλαπλασιασμός των απρ...