Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το έργο "Ο μεταιχμιακός χώρος του εγκλήματος - Η εγκληματικότητα στην αρχαία ελληνική τραγωδία και στη σύγχρονη ελληνική νομολογία" αποτελεί μια εγκληματολογική μελέτη με αντικείμενο την αρχαία ελληνική τραγωδία, στο μικροσκόπιο της οποίας μπαίνουν οι ήρωες και ηρωίδες αυτής, ο Ορέστης, ο Οιδίποδας, η Κλυταιμνήστρα, η Μήδεια και οι εγκληματικές τους πράξεις, και κατασκευάζονται οι ιδεότυποι τους. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται περιπτώσεις εγκληματιών από τη σύγχρονη ελληνική νομολογία των ποινικών δικαστηρίων και διερευνάται η υπαγωγή τους στους ιδεότυπους των τραγικών ηρώων...

Στη μελέτη αυτή ο γάλλος ελληνιστής Pierre Vidal-Naquet θέτει ορισμένα ερωτήματα για τη σχέση τραγωδίας και πολιτικής στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία κάνοντας ταυτόχρονα αναφορά στους τρεις "πειρασμούς" που απειλούν την ερμηνεία της: στην αναζήτηση του "ρεαλιστικού στοιχείου", στην ανάλυσή της σε σχέση με τα πολιτικά γεγονότα της εποχής και τέλος στην τάση να την προσαρμόζουμε στα σημερινά δεδομένα, τάση ικανή να μας ξεγελάσει αφού "ο διάλογος με το παρελθόν προϋποθέτει πάντα μια αφετηρία από το παρόν". Ένα κείμενο εργαλείο για την ουσιαστική κατανόηση του ρόλου της αρχαία...

Το τραγικό δράμα μας διδάσκει ότι οι σφαίρες του λογικού, της τάξης και της δικαιοσύνης είναι τρομαχτικά πεπερασμένες κι ότι καμιά πρόοδος στην επιστήμη μας ή στα τεχνικά μας μέσα δεν κατορθώνει να μεταθέσει τα περιορισμένα όριά τους. Έξω και μέσα στον άνθρωπο υπάρχει το "άλλο" του κόσμου. Δώστε του όποιο όνομα σας αρέσει: αόρατο ή κακόβουλο θεό, τυφλή μοίρα, επιταγές της κόλασης ή ωμή λύσσα του κτηνώδους αίματός μας. Αυτό το "άλλο" μας στήνει καρτέρι στα σταυροδρόμια. Μας περιγελά και μας αφανίζει. Σε ορισμένες σπάνιες περιπτώσεις, μετά την καταστροφή, μας οδηγεί σε μιαν α...

Το βιβλίο αυτό διερευνά τη σχέση της ρητορικής με το δράμα και ιδαίτερα τη θέση της στο έργο του Σοφοκλή. Από την αναλυτική προσέγγιση των τραγωδιών αναδεικνύεται το πράγματι έντονο ρητορικό και επικοινωνιακό στοιχείο τους, προκύπτει η αμφίθυμη στάση του δραματουργού απέναντι στη δύναμη του λόγου και τις τεχνικές της πειθούς, ενώ διανοίγονται και νέοι ερμηνευτικοί δρόμοι μέσω αυτής της οπτικής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανίχνευση των φιλοσοφικών παραμέτρων που συνδέονται με το λόγο και τα επιχειρήματα στο έργο του Σοφοκλή, π.χ. η σχέση φύσης και νόμου, ρητορικής...

Ο Γιώργος Χειμωνάς είναι ευρύτερα γνωστός για το πρωτότυπο συγγραφικό του έργο. Με το βιβλίο αυτό η Ουρανία Τουτουντζή, αναδεικνύει τη -λιγότερο γνωστή- μεταφραστική του εργασία, φωτίζοντας τον τρόπο με τον οποίο ο Χειμωνάς προσέγγιζε τους Έλληνες τραγικούς. "Η πιστότητα είναι απαραβίαστος νόμος της μετάφρασης", έλεγε ο ίδιος. Με τις μεταφράσεις του, στις Βάκχες και τη Μήδεια του Ευριπίδη, την Ηλέκτρα του Σοφοκλή, κατόρθωσε όχι απλώς να μεταφέρει στη σύγχρονη γλώσσα την αφηγηματική δομή των τραγωδιών αλλά και να καταδείξει αυτό που ο ίδιος ονόμαζε "οντογνωσιολογικά κοιτά...

Τον κατηγόρησαν για μισογυνισμό, όμως αυτός, ο μισογύνης, έπλασε μερικούς από τους πιο συγκλονιστικούς γυναικείους χαρακτήρες της λογοτεχνίας. Τον είπαν ορθολογιστή, όμως αυτός, ο ορθολογιστής, έδειξε με τον πιο άμεσο τρόπο τη δύναμη που έχουν οι θεοί πάνω στην ανθρώπινη ζωή. Ίσως γι' αυτό, εξαιτίας των αντιφάσεών του, ο Ευριπίδης είναι ο πιο σύγχρονος από τους τρεις μεγάλους τραγικούς του 5ου π.Χ. αιώνα. Στη βιογραφία που του αφιερώνει η μεγάλη ελληνίστρια Μαρί Ντελκούρ τον παρουσιάζει ως έναν άνθρωπο δεμένο με την εποχή του, αν και σε μόνιμη σύγκρουση μαζί της, στραμμέ...

Το ανά χείρας πόνημα γεννήθηκε από την ανάγκη να μελετήσουμε συστηματικά τον απόηχο των σοφιστικών συζητήσεων στο "Φιλοκτήτη" του Σοφοκλή. Τα κεφάλαια του ανά χείρας βιβλίου επικεντρώνονται στην εξονυχιστική επισκόπηση των δραματικών δρωμένων υπό το πρίσμα των κεντρικότατων στη σοφιστική προβληματική ζητημάτων του νόμου και της φύσεως, της διττής υφής της ρητορικής πειθούς, της κοινωνικής θεωρίας των σοφιστών και του περίφημου σοφιστικού σχετικισμού. Τα πορίσματα της επιχειρούμενης ανάλυσης μας οδηγούν σε μια καινοφανή και ολιστική πρόσληψη των ρόλων που διαδραματίζουν οι τ...

Σε αυτόν εδώ τον τόμο -που θα ακολουθήσει όσο γίνεται γρηγορότερα κι ένας δεύτερος- αποφασίσαμε να συγκεντρώσουμε εφτά μελέτες, δημοσιευμένες στη Γαλλία και στο εξωτερικό, γιατί αυτές ακριβώς οι εργασίες εντάσσονται στα πλαίσια μιας κοινής έρευνας, που γίνεται εδώ και πολλά χρόνια κι έχει γι΄ αφετηρία της τη διδασκαλία του Louis Gernet. Τι εννοούμε ακριβώς με τον τίτλο "Μύθος και τραγωδία"; Οι τραγωδίες, βέβαια, δεν είναι μύθοι. Αντίθετα μάλιστα, μπορεί κανείς να υποστηρίξει πως το τραγικό είδος εμφανίζεται στο τέλος του 6ου π.Χ αιώνα, όταν η γλώσσα του μύθου δεν βρίσκεται...

Όταν το 1972 συγκεντρώσαμε και παρουσιάσαμε τις εφτά μελέτες, που αποτέλεσαν τον πρώτο τόμο του "Μύθος και τραγωδία" ("Mythe et tragedie"), τον οποίο δέχτηκε να εκδώσει ο Francois Maspero, γράψαμε, με κάποια απερισκεψία ίσως, ότι αυτόν τον πρώτο τόμο θα τον ακολουθούσε όσο γινόταν συντομότερα κι ένας δεύτερος. Είχαμε μάλιστα την ιδέα, χωρίς όμως να την εκφράσουμε, ότι κι ένας τρίτος δεν θα ήταν, στο κάτω κάτω, κάτι το ανέφικτο. [...] Όπως και το προηγούμενο έργο, έτσι και ο τόμος αυτός μπορεί, σε μια πρώτη ματιά, να φανεί ότι αποτελείται από ανομοιογενή κομμάτια: δέκα μελέ...

Μέσα από την ανάγκη της κοινωνίας για διάλογο γεννιέται μια τέχνη. Αυτή η απλή δήλωση μας δείχνει την αρχή της τραγωδίας και, παρ' όλα τα σύνθετα επιχειρήματα σχετικά με την καταγωγή της τραγικής τέχνης, το θέμα μάλλον δεν είναι περισσότερο πολύπλοκο απ' αυτό. Για τους Έλληνες η ιστορία της καταγωγής αυτού του τραγικού θεάτρου μοιάζει να είναι μια πολύ σύντομη ιστορία ειπωμένη με τον τρόπο του Μπρεχτ, για να μεταδώσει μάλλον την ιστορία του παρόντος παρά έναν αντικειμενικό κόσμο σε μια μακρινή εποχή. Ο Αριστοτέλης, όταν θεώρησε σκόπιμο ως φιλόσοφος να ασχοληθεί με το θέμα γ...

Ένα από τα γοητευτικότερα στοιχεία στην τραγωδία είναι ο τρόπος αφήγησης μιας ιστορίας γνωστής, που παρουσιάζεται για να συγκινήσει, να διδάξει και να νικήσει, μέσα σε ένα εξαιρετικά ανελαστικό συμβατικό μορφολογικό περίγραμμα. Θα θεωρούσε κανείς ότι η τραγωδία απαντάει συνολικά, ως λογοτεχνικό είδος, στο γνωστό ερώτημα της λογοτεχνικής κριτικής, αν το θέμα της αφήγησης ή ο τρόπος της αφήγησης ορίζουν την αξία του λογοτεχνικού έργου· κατά την τραγωδία, την ορίζει ο τρόπος. [...]

Ένα από τα γοητευτικότερα στοιχεία στην τραγωδία είναι ο τρόπος αφήγησης µιας ιστορίας γνωστής, που παρουσιάζεται για να συγκινήσει, να διδάξει και να νικήσει, µέσα σε ένα εξαιρετικά ανελαστικό συµβατικό µορφολογικό περίγραµµα. Θα θεωρούσε κανείς ότι η τραγωδία απαντάει συνολικά, ως λοτοτεχνικό είδος, στο γνωστό ερώτηµα της λογοτεχνικής κριτικής, αν το θέµα της αφήγησης ή ο τρόπος της αφήγησης ορίζουν την αξία του λοτοτεχνικού έργου· κατά την τραγωδία, την ορίζει ο τρόπος. Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται µια όσο γίνεται σαφής και σύντοµη παρουσίαση των σωζόµενων τραγωδιών τ...

Αυτά τα δύο κείμενα πραγματεύονται τη ρηξικέλευθη μετάφραση της "Αντιγόνης" και του "Οιδίποδος Τυράννου" του Σοφοκλή από τον Xαίλντερλιν, για να αναδείξουν τον απώτερο σκοπό του Γερμανού ποιητή, που δεν ήταν άλλος από τη συγγραφή μιας "γνήσιας νεωτερικής τραγωδίας". Τη χαιλντερλιανή μετάβαση από τη μετάφραση στο θέατρο πραγματοποίησε και ο Λακού-Λαμπάρτ, αφενός επιμεταφράζοντας στα γαλλικά και τις δύο χαιλντερλιανές γερμανικές μεταφράσεις, για να παρουσιαστούν στη θεατρική σκηνή, αφετέρου συμμετέχοντας στη σκηνοθεσία της "Aντιγόνης" και προβαίνοντας στη δραματική επεξεργασί...

Το αρχαίο δράμα διατηρεί μεν την ελληνική του πατρότητα, η αναζήτηση όμως και η έρευνα για τη σκηνική του πραγμάτωση είναι σήμερα οικουμενική. Ως κλασσικό είδος θεάτρου δεν υπακούει στις δεσμεύσεις του χώρου και του χρόνου, αφού η διαχρονικότητα και η καθολικότητα των ιδεών, που εκφράζει, υπερβαίνουν τις χρονικές και τοπικές συντεταγμένες αλλά και η πολυσημία του και η αινιγματικοτητα του, το καθιστούν πρόσφορο έδαφος για ποικίλες σκηνοθετικές αναγνώσεις και διαφορετικές σκηνικές ερμηνείες. Σκηνοθέτες σε κάθε γωνιά της γης δοκιμάζονται στο corpus της αρχαίας ελληνικής δρ...

Στον τόμο συγκεντρώνονται εκατόν-επτά κριτικά κείμενα του Τάσου Λιγνάδη (1926-1989) σχετικά με ελληνόφωνες παραστάσεις αρχαίου δράματος, που δόθηκαν στην Ελλάδα κατά το διάστημα 1975-1989. Οι κριτικές, που δημοσιεύτηκαν κατά χρονολογική σειρά στην εφημερίδα Εσπερινή (1975), στο περιοδικό Επίκαιρα των εκδόσεων Πάπυρος (1976-1979), στην εφημερίδα Μεσημβρινή (1980-1982) και, πολύ πιο αθρόα, στην εφημερίδα Καθημερινή (1983-1989), προσφέρουν ένα πανόραμα των θεατρικών προσεγγίσεων του αρχαίου δράματος κατά τη συγκεκριμένη δεκαπενταετία, το οποίο συνθέτουν μια πληθώρα διαφορετικώ...

Η ανάλυση των "Κρητών" αναπόφευκτα θα εστιάσει σε δύο σημεία των σωζόμενων αποσπασμάτων, για τα οποία μπορούμε να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα και άποψη, και από τα οποία, σε συνδυασμό με τα σωζόμενα έργα, μπορεί να προκύψουν πολύτιμες πληροφορίες για τη θέση που κατέχουν οι Κρήτες στο έργο του μεγάλου τραγικού, καθώς και για τη σκέψη του Ευριπίδη. Αυτά είναι α) η Πάροδος των μυστών του Ιδαίου Διός (απ. Ι), και β) ο μονόλογος της Πασιφάης (απ. III, στ. 4-41). Για όλα τα υπόλοιπα fragmenta μόνον υποθετικά και αβέβαια συμπεράσματα θα ήμασταν σε θέση να συναγάγουμε. Οι "Κ...

Σε αυτό το βιβλίο εξετάζουμε -στη μακρά πορεία από το έπος στην τραγωδία- τη μυθολογική μορφή της Κλυταιμνήστρας, για να κατανοήσουμε πώς κατέληξε να ενσαρκώνει το κατεξοχήν γυναικείο αντι-πρότυπο. Εμβαθύνουμε στις παραλλαγές του μύθου, εστιάζοντας την προσοχή μας στη ροπή της τραγικής ηρωίδας προς την ανατροπή. Η πρωτοφανής τόλμη της να περιφρονεί την κατεστημένη ηθική, σπάζοντας τους φραγμούς που χωρίζουν τον γυναικείο κόσμο από τον αντρικό, την τοποθετεί στον καταδικαστέο χώρο όσων δεν έχουν πια θέση στην κανονικότητα της ζωής στην οικογένεια και στην πόλη. Το παράδοξ...

Σ' αυτό το δράμα μεταφράζεται και σχολιάζεται το αγαπημένο θέμα του Ευρυπίδη, συγγενείς να βρίσκονται σε επικίνδυνη αποστολή και να κινδυνεύουν να σκοτώσει ο ένας τον άλλον γιατί δε γνωρίζονται μεταξύ τους, κρατώντας τους θεατές σε μεγάλη αγωνία με την τελική κάθαρση να εκπληρώνει τον σκοπό της τραγωδίας.