Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το ανά χείρας πόνημα γεννήθηκε από την ανάγκη να μελετήσουμε συστηματικά τον απόηχο των σοφιστικών συζητήσεων στο "Φιλοκτήτη" του Σοφοκλή. Τα κεφάλαια του ανά χείρας βιβλίου επικεντρώνονται στην εξονυχιστική επισκόπηση των δραματικών δρωμένων υπό το πρίσμα των κεντρικότατων στη σοφιστική προβληματική ζητημάτων του νόμου και της φύσεως, της διττής υφής της ρητορικής πειθούς, της κοινωνικής θεωρίας των σοφιστών και του περίφημου σοφιστικού σχετικισμού. Τα πορίσματα της επιχειρούμενης ανάλυσης μας οδηγούν σε μια καινοφανή και ολιστική πρόσληψη των ρόλων που διαδραματίζουν οι τ...

Ο Σοφοκλής ήταν ένας μεγαλοφυής ποιητής, ο οποίος οδήγησε την τέχνη της τραγωδίας στην ύπατη τελειότητά της. Συνέθεσε δράματα αριστουργηματικά και κληροδότησε στο παγκόσμιο θέατρο τραγικούς ήρωες αιώνιας ακτινοβολίας. Έπλασε μορφές που πασχίζουν να υπερβούν, συχνά με μία πράξη απαράμιλλου θάρρους, τις δυνατότητες τις δοσμένες στον άνθρωπο από τη φύση του, και που τα πάθη τους μας υποβάλλουν σκέψεις και ερωτηματικά γύρω από τη μοίρα του ανθρώπου, γύρω από το αίνιγμα της ζωής. Συγχρόνως ο λόγος του είχε τέτοια ποιότητα, αρμονία και γλυκύτητα, που στην αρχαιότητα τον αποκαλούσ...

Η επίτευξη του τραγικού απαιτεί ένα και μόνον: την αλήθεια του βλέμματος και του αίματος ως μη αναπαραστατικών οντολογικών συσπειρώσεων του γίγνεσθαι της ζωής του υποκειμένου· αυτό τουλάχιστον φαίνεται να επι-σημαίνει, παραδειγματικά, εκείνο το άλλο βλέμμα και εκείνο το άλλο αίμα της Μήδειας, ενώπιον του ανοικτού προς τον θάνατο χρόνου· δηλαδή: ενώπιον της ανοικτότητας του χρόνου προς τη μη αναπαραστατική, ανακλαστική -άμεση, καταληπτική και ριζωματική- πρόσληψη της σωματικότητας, της υλικότητας, της βαρύτητας και του βάθους του συγκεκριμένου, του πραγματικού και μοναδικού...

Ο Δ.Ν. Μαρωνίτης, μεταφραστής και μελετητής της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, αλλά και του Αίαντα ή του Οιδίποδα επί Κολωνώ, συγκεντρώνει στον τόμο αυτό δοκίμιά του από το 1995 μέχρι σήμερα, μεγάλης διαύγειας και ώριμης σκέψης. Είναι κείμενα που γράφτηκαν καταρχήν για να ακουστούν. Χωρίζονται σε δύο ενότητες: α) "Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια" και β) "Από το έπος στο δράμα". Πρόκειται για τα γραπτά ενός μελετητή και διανοητή στην καλύτερη και ωριμότερη στιγμή του, όπου με μεγάλη ελευθερία και τόλμη διαλέγει μοτίβα από τα ομηρικά έπη και την τραγωδία: η γενεαλογία του κακού στην...

Το σημασιακό πεδίο του ουσιαστικού "τραγωδία" και του επιθέτου "τραγικό" παραμένει εξ ίσου απροσδιόριστο με την προέλευσή του. Η καθημερινή, ιδιωματική χρήση του όρου συνδέει το "τραγικό" με εμπειρίες, πνευματικές ή υλικές, οι οποίες καλύπτουν μια γκάμα από το πλέον ασήμαντο γεγονός -"το κέικ κάηκε στο ψήσιμο"- έως τη μεγαλύτερη συμφορά και θλίψη. Το σημείο εστίασης μπορεί να είναι στενό και συγκεκριμένο, όπως σ' ένα "τραγικό δυστύχημα", ή απροσδιόριστα ευρύ, όπως στην ξεθωριασμένη φράση "τραγική αίσθηση της ζωής". Τα πολυάριθμα υβρίδια με την ονομασία του "κωμικοτραγικού"...

Ευγενική, ηρωική, συνετή, ευσεβής και (κυρίως) πενθούσα τυραννοκτόνος κόρη που αποζητά τη δικαιοσύνη ή στυγνή, αισχρά, αναιδής, φρενήρης και (κυρίως) οργισμένη, αμετανόητη μητροκτόνος εκδικήτρια; Φωτεινή φωνή της επανάστασης ή σκοτεινή κραυγή μιας αδιέξοδης αυτοδικίας; Ηγερία της εξέγερσης ή εγκλωβισμένη στην ψυχοπαθολογία; Αρχετυπική "μορφή" ή ιδιοσυγκρασιακός "χαρακτήρας"; Και τελικά: ποιο είναι το πρόσωπο του πένθους που ταιριάζει στη σοφόκλεια Ηλέκτρα; Αλλά και: πώς μας αναγκάζει και πώς μας επιτρέπει το θέατρο να στοχαστούμε πάνω στη βία της πραγματικότητας; Οι απα...

Αν η Αντιγόνη, η εξεγερμένη ηρωίδα του Σοφοκλή, αποτελεί σύμβολο απείθειας και ανυπακοής, πόσο ξεφεύγει, αλήθεια, από την εξουσία που αντιμάχεται; Αν η αγάπη για τον αδελφό της την οδηγεί στο θάνατο, ποιες μορφές συγγένειας θα την άφηναν να ζήσει; Πόσο διαφορετική θα ήταν η ψυχανάλυση αν, αντί για τον Οιδίποδα, είχε εκλάβει ως αφετηρία την Αντιγόνη (το "μεταοιδιπόδειο" υποκείμενο); Και τι περιθώρια σεξουαλικής ελευθερίας θα προέβαλλαν αν το ταμπού της αιμομιξίας δεν υπαγόρευε μια κανονιστική ετεροσεξουαλικότητα; Κορυφαία φυσιογνωμία της σύγχρονης κριτικής σκέψης στα π...

Η "Αντιγόνη" βρίσκεται στο επίκεντρο ορισμένων από τις πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις που εκτυλίσσονται τα τελευταία χρόνια στη διεθνή σκηνή της πολιτικής φιλοσοφίας. Αυτές τις θεωρητικές επεξεργασίες επιχειρεί να αποτυπώσει ο ανά χείρας τόμος. Αντιπροσωπεύει, άραγε, η Αντιγόνη αποκλειστικά και μόνο τη συγγένεια και το προπολιτικό, ενώ ο Κρέων την κυριαρχική εξουσία και το νόμο της πόλης; Αποσταθεροποιεί ή επιβεβαιώνει η Αντιγόνη τις στερεότυπες παραδοχές για τη συσχέτιση του γυναικείου φύλου με τη συγγένεια και την οικιακότητα; Θα μπορούσε να εκληφθεί η Αντιγόνη ως μια επαν...

O Σοφοκλής στον Οιδίποδα Τύραννο, χρησιμοποιεί ως όχημα την αστυνομική έρευνα και την απόπειρα αποκατάστασης της αταξίας που επιφέρει μια εγκληματική πράξη -μιας και ο φόνος αποτελεί τη μέγιστη ίσως διατάραξη της φυσικής, ηθικής και κοινωνικής τάξης- για να προτείνει μια πολυσύνθετη θεώρηση του κόσμου, θεμελιωμένη στο αξίωμα ότι το κύριο εύρημα κάθε έρευνας είναι ο ίδιος ο ερευνητής. Με αυτό τον τρόπο χαράζει μια πορεία, την οποία η αστυνομική μυθοπλασία -λογοτεχνική ή κινηματογραφική- είναι αναγκασμένη, συνειδητά ή όχι, να ακολουθήσει. Θα πρέπει να λύσει τα ίδια αινίγμ...

Στον τόμο συγκεντρώνονται εκατόν-επτά κριτικά κείμενα του Τάσου Λιγνάδη (1926-1989) σχετικά με ελληνόφωνες παραστάσεις αρχαίου δράματος, που δόθηκαν στην Ελλάδα κατά το διάστημα 1975-1989. Οι κριτικές, που δημοσιεύτηκαν κατά χρονολογική σειρά στην εφημερίδα Εσπερινή (1975), στο περιοδικό Επίκαιρα των εκδόσεων Πάπυρος (1976-1979), στην εφημερίδα Μεσημβρινή (1980-1982) και, πολύ πιο αθρόα, στην εφημερίδα Καθημερινή (1983-1989), προσφέρουν ένα πανόραμα των θεατρικών προσεγγίσεων του αρχαίου δράματος κατά τη συγκεκριμένη δεκαπενταετία, το οποίο συνθέτουν μια πληθώρα διαφορετικώ...

Το βιβλίο πραγματεύεται με τρόπο ασυνήθιστο ορισμένες κεντρικές πτυχές της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, καθώς και την επιρροή που αυτή έχει ασκήσει μέχρι σήμερα στην ανάπτυξη του θεάτρου, των εικαστικών τεχνών και της μουσικής της Ευρώπης. Τα αρχαία ελληνικά κείμενα τοποθετούνται από τον συγγραφέα στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιό τους, ενώ, παράλληλα, τα πρόσωπα των εξεταζόμενων δραμάτων προσεγγίζονται με τρόπο ψυχαναλυτικό, ώστε να αποκαλυφθεί πόσο βαθιά κατανοούσαν τους ανθρώπους οι δραματουργοί του 5ου αι. π.Χ. και να εξηγηθούν οι ανθρώπινες σχέσεις και οι αγώνες τους με σ...

Κινούμενη ως το ακραίο διαβάθμιση ο βίος! Κλίμακα από το μηδέν ώς το άπαν. Οι κορυφές δυσπρόσιτες. Ολίγοι οι ορειβάτες. Ο ολιγομαθής αρκείται στο ολίγο, ο ευρυμαθής στο πολύ. Τον βαθύνοο ελαύνει το βαθύ, τον σοφό το Όλον. Το Όλον δεν έχει όρια. Τα διευρύνει συνεχώς ο αγώνας της υπέρβασης. Ενίοτε η αγωνία της αυτοϋπέρβασης. Σταδιοδρόμοι είναι οι άνθρωποι. Σταδιοδρόμοι οι ποιητές, οι φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες, οι σοφοί. Οι πάντες. Μόνο το παν εξαντλεί τις οριακές εφέσεις. Προσδίδει γαλήνη και όλβο. Κομίζει δικαίωση. Υψώνει τον άνθρωπο στο ακραίο όριο της ευθύνης του. Τον αλη...

Ο οδηγός αυτός παρουσιάζει εν συντομία αλλά με ολοκληρωμένο τρόπο όλες τις σωζώμενες αρχαίες ελληνικές τραγωδίες. Ο αναγνώστης, διαβάζοντας τις διαφωτιστικές περιλήψεις του βιβλίου, μπορεί, με μια γρήγορη ματιά, να μάθει, ή απλώς να θυμηθεί, την υπόθεση της κάθε τραγωδίας, τα πρόσωπα και την εξέλιξη του έργου - και να είναι έτσι σε θέση να παρακολουθήσει μια παράσταση ή να συζητήσει για το κείμενο οποιασδήποτε παράστασης.

Πως μεταγράφεται μια ελληνική κλασική τραγωδία στον κώδικα της Ένατης Τέχνης; Πως έχει μεταφερθεί συγκεκριμένα η Αντιγόνη του Σοφοκλή στην ελληνική κόμικς "σκηνή", από τα Κλασσικά Εικονογραφημένα μέχρι σήμερα; Στην εποχή μας, που χαρακτηρίζεται από την αναζήτηση νέων τρόπων προσέγγισης του αρχαίου θεάτρου και από την ολοένα αυξανόμενη αναγνώριση της δυναμικής της τέχνης της εικοναφήγησης- ιδιαίτερα στην εκπαιδευτική διαδικασία- η συγγραφέας διερευνά τους περιορισμούς αλλά και τις δυνατότητες του εικονοαφηγημένου θεάτρου, εστιάζοντας το βλέμμα της κυρίως στο έργο των Τ. Αποσ...

Στην παρούσα μελέτη εξετάζονται 42 σωζόμενα, αποσπασματικά σωζόμενα και χαμένα έργα του Ευριπίδη. Στο πρώτο μέρος της, το οποίο έπεται μιας εισαγωγικής ενότητας, εξετάζεται ο τρόπος απεικόνισης σκηνών από τα έργα του μεγάλου τραγικού στην τέχνη (αγγειογραφία, γλυπτική, ανάγλυφα, μικροτεχνία, μεγάλη ζωγραφική, σαρκοφάγους) και επισημαίνονται ομοιότητες και διαφορές μεταξύ παραστάσεων-κειμένου. Στο δεύτερο μέρος τη μελέτη συμπληρώνουν τα συμπεράσματα, τα οποία διαιρούνται σε τέσσερις ενότητες σχετιζόμενες με τα εικονογραφικά στοιχεία που δανείσθηκε η τέχνη από τα έργα του Ευρ...

[...] Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Σοφοκλής αντιμετωπίζεται ως εσωτεριστής-αστρολόγος, εφ'όσον του παρόντος πονήματος προηγήθηκε και στο σύνολό της επιβεβαίωσε του λόγου το ασφαλές άλλη μελέτη με αντικείμενο την περιπετειώδη ζωή του Οιδίποδα, ηλιακού ήρωα, όπως την αξιοποίησε μυθικά και την παρουσίασε δραματικά ο Σοφοκλής στο "ζεύγος" των τραγωδιών "Οιδίπους τύραννος"-"Οιδίπους επί Κολωνώ". Στην πραγματικότητα και "κατά βάθος" πρόκειται για κείμενα θρησκευτικού-μυητικού χαρακτήρα, που, ως απόκρυφα, "σφραγισμένα", απαιτούν για την κατανόήσή τους ισάριθμα ερμηνευτικά, "αποσφ...

Το αρχαίο δράμα διατηρεί μεν την ελληνική του πατρότητα, η αναζήτηση όμως και η έρευνα για τη σκηνική του πραγμάτωση είναι σήμερα οικουμενική. Ως κλασσικό είδος θεάτρου δεν υπακούει στις δεσμεύσεις του χώρου και του χρόνου, αφού η διαχρονικότητα και η καθολικότητα των ιδεών, που εκφράζει, υπερβαίνουν τις χρονικές και τοπικές συντεταγμένες αλλά και η πολυσημία του και η αινιγματικοτητα του, το καθιστούν πρόσφορο έδαφος για ποικίλες σκηνοθετικές αναγνώσεις και διαφορετικές σκηνικές ερμηνείες. Σκηνοθέτες σε κάθε γωνιά της γης δοκιμάζονται στο corpus της αρχαίας ελληνικής δρ...