Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το παρόν βιβλίο περιέχει διάφορα άρθρα του συγγραφέα που δημοσιεύτηκαν σε φιλολογικά περιοδικά σε διάφορες περιόδους της μακρόχρονης εκπαιδευτικής του σταδιοδρομίας ή διασκευασμένη ύλη εισηγήσεών του σε επιμορφωτικές συναντήσεις που οργάνωσαν εκπαιδευτικοί φορείς. Όλα έχουν έναν κοινό άξονα: αναφέρονται σε πολυσυζητημένα αλλά άλυτα προβλήματα που σχετίζονται με την Αντιγόνη του Σοφοκλή. Η συγκέντρωση των άρθρων αυτών σε ένα βιβλίο τα καθιστά πιο προσιτά σε κάθε ενδιαφερόμενο, αυξάνει την αποτελεσματικότητά τους και μπορεί να παράσχει σημαντική βοήθεια τόσο στο μάχιμο εκπαιδ...

Ένα από τα γοητευτικότερα στοιχεία στην τραγωδία είναι ο τρόπος αφήγησης μιας ιστορίας γνωστής, που παρουσιάζεται για να συγκινήσει, να διδάξει και να νικήσει, μέσα σε ένα εξαιρετικά ανελαστικό συμβατικό μορφολογικό περίγραμμα. Θα θεωρούσε κανείς ότι η τραγωδία απαντάει συνολικά, ως λογοτεχνικό είδος, στο γνωστό ερώτημα της λογοτεχνικής κριτικής, αν το θέμα της αφήγησης ή ο τρόπος της αφήγησης ορίζουν την αξία του λογοτεχνικού έργου· κατά την τραγωδία, την ορίζει ο τρόπος. [...]

Ο φόβος στη μελέτη αυτή για το θέατρο του Αισχύλου, δεν είναι φόβος μπροστά στα παρόντα δεινά, αλλά τρόμος και αγωνία για τα επερχόμενα. Και καθώς δεν είναι έλλογη ανησυχία αλλά πανικός, συνοδεύεται από όλα τα φυσιολογικά συμπτώματα, που προκαλούν οι συμφορές· δρα πάνω στα όργανα, φέρνει σύγχυση και τονίζει κατά τρόπο μοναδικό τον εξωλογικό χαρακτήρα του φόβου. Η βούληση των θεών φαντάζει μυστηριώδης και ως εκ τούτου αυθαίρετη. Ο φόβος είναι απόδειξη της ενοχής, υποκατάστατο των τύψεων που στέλνουν οι θεοί προαναγγέλοντας την τιμωρία που πρόκειται να επιβάλουν. Ώστε ο φόβο...

Τι θα συνέβαινε αν ξαφνικά ανακαλύπταμε τα χαμένα έργα των αρχαίων δραματουργών μας; Μήπως θα άλλαζε η αντίληψή μας για την εικόνα που προβάλλουν τα σωζόμενα δράματα και το ήθος τους; Το βιβλίο αυτό προσπαθεί να ανιχνεύσει με τη βοήθεια των σπαραγμάτων που έχουν διασωθεί από πάπυρους και έμμεσες πηγές τη συγγραφή ενός από τα σημαντικότερα χαμένα αριστουργήματα του μεγάλου δραματουργού που φαίνεται ότι άσκησε τεράστια επιρροή στους ποιητές της εποχής του. Η ιστορία του Αχιλλέα, του πρώτου θεατρικού έργου που μας πληροφορεί για την ομοφυλοφιλία ως τρόπο ζωής των αρχαίων Ελλή...

Ο Γιώργος Χειμωνάς είναι ευρύτερα γνωστός για το πρωτότυπο συγγραφικό του έργο. Με το βιβλίο αυτό η Ουρανία Τουτουντζή, αναδεικνύει τη -λιγότερο γνωστή- μεταφραστική του εργασία, φωτίζοντας τον τρόπο με τον οποίο ο Χειμωνάς προσέγγιζε τους Έλληνες τραγικούς. "Η πιστότητα είναι απαραβίαστος νόμος της μετάφρασης", έλεγε ο ίδιος. Με τις μεταφράσεις του, στις Βάκχες και τη Μήδεια του Ευριπίδη, την Ηλέκτρα του Σοφοκλή, κατόρθωσε όχι απλώς να μεταφέρει στη σύγχρονη γλώσσα την αφηγηματική δομή των τραγωδιών αλλά και να καταδείξει αυτό που ο ίδιος ονόμαζε "οντογνωσιολογικά κοιτά...

Η "Γένεσις της Τραγωδίας" είναι το τελευταίο έργο του Εδουάρδου Συρέ, του διάσημου συγγραφέα που έγραψε τους "Μεγάλους Μύστες". Δόθηκε για πρώτη φορά υπό την μορφή πέντε μεγάλων διαλέξεων και έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής. Η ουσία των διαλέξεων αφορά τον εσωτερισμό του θεάτρου και την προσπάθεια που πρέπει να γίνει για να αφυπνισθεί εκ νέου η ανθρώπινη ψυχή, μέσω του ιερού δράματος: Το "Μυητικό Θέατρο" κατά την διάρκεια της Ανθρώπινης Εξέλιξης · Η Ιερή Χορεύτρια στο Θέατρο της Αρχαίας Ινδίας · Το Μυστήριο του Διονύσου και ο Διθύραμβος · Η εφηβική ηλικία του Αισχύλου στην Ελευ...

Στη μελέτη αυτή επιχειρείται η ερμηνεία της τραγωδίας Ηρακλής του Ευριπίδη, με συνδυασμό ερμηνευτικών εργαλείων της αριστοτελικής ποιητικής και της σύγχρονης θεωρίας του θεατρικού κειμένου. Κάθε ένα από τα τρία μέρη της αντιστοιχεί κάθε φορά σε έναν από τους τρεις θεματικούς ρόλους (σωτήρα, διώκτη, ικέτη) που αναλαμβάνει διαδοχικά ο κεντρικός ήρωας και που συγκροτούν το μοτίβο της ικετείας, το οποίο αποτελεί τη βάση για τη δραματική οργάνωση και τη θεματική συνοχή αυτού του δράματος. Καθώς πρόκειται για μια τραγωδία που περιέχει συναίρεση αντιθέσεων σε μέγιστο βαθμό - όπως...

Με τρόπο πρωτότυπο και συναρπαστικό, συνδυάζοντας την εμβριθή μελέτη βασικών αρχαιοελληνικών κειμένων με την ανθρωπολογία και την κοινωνικοπολιτική ιστορία, το βιβλίο αυτό επιχειρεί να κατανοήσει την ανάπτυξη της πρώιμης αρχαιοελληνικής γραμματείας μέσα από το πρίσμα της διαμόρφωσης του κράτους. Οι διαφορές στην αναπαράσταση της τελετουργίας και της ανταπόδοσης (είτε πρόκειται για ανταλλαγή δώρων είτε για εκδίκηση) ανάμεσα στο ομηρικό έπος και την αθηναϊκή τραγωδία δεν μπορούν να ερμηνευτούν μόνο με λογοτεχνικούς όρους· απαιτούν ιστορική εξήγηση. Ο Όμηρος είναι προϊόν της π...

Εντελώς λανθασμένη θα ήταν η εντύπωση ότι το "δίπτυχο" των κειμένων που περιλαμβάνονται στον τόμο αυτόν μαρτυρεί διχασμό ενδιαφερόντων, ένα είδος σχιζοφρένειας δηλαδή - κάθε άλλο μάλιστα. Αν και η στροφή μου προς την πρακτική του θεάτρου άρχισε όταν είχα ήδη συμπληρώσει ακριβώς μια εικοσαετία θεωρητικής ενασχόλησης με το αρχαίο ελληνικό δράμα, αυτές οι δύο δραστηριότητες εξακολουθούν έκτοτε να συνυπάρχουν - κάτι περισσότερο: να αλληλοσυμπληρώνονται. Δύο διευκρινίσεις θα αιτιολογήσουν και τη στροφή και τη συνύπαρξη: α) η φιλολογική ειδίκευσή μου στον συγκεκριμένο χώρο προέκυ...

[...] Τα τέσσερα κεφάλαια του βιβλίου επιχειρούν μια κάθετη διερεύνηση αντίστοιχων όρων-προβλημάτων της τραγωδίας με σκοπό να διαπιστώσουν τη στάση των ποιητών απέναντι σε αυτά - συγκεκριμένα: έχοντας ως αφετηρία μια ενιαία βάση, που συγκροτείται από τα κοινά και αναλλοίωτα χαρακτηριστικά του είδους, και προχωρώντας προς την επιφάνεια, όπου τα σχετικά φαινόμενα παρουσιάζονται διαφοροποιημένα, τα κείμενά μου καταγράφουν μια σειρά μετασχηματισμών της κλασικής δραματουργίας, οι οποίοι προκύπτουν κατά την εφαρμογή ορισμένων βασικών νόμων. Για να κερδίσουν σε εγκυρότητα τα τελικ...

Σ' αυτό το δράμα μεταφράζεται και σχολιάζεται το αγαπημένο θέμα του Ευρυπίδη, συγγενείς να βρίσκονται σε επικίνδυνη αποστολή και να κινδυνεύουν να σκοτώσει ο ένας τον άλλον γιατί δε γνωρίζονται μεταξύ τους, κρατώντας τους θεατές σε μεγάλη αγωνία με την τελική κάθαρση να εκπληρώνει τον σκοπό της τραγωδίας.

Η "Γένεσις της τραγωδίας" είναι το τελευταίο έργο του Εδουάρδου Συρέ, του διάσημου συγγραφέα που έγραψε τους "Μεγάλους Μύστες". Δόθηκε για πρώτη φορά υπό την μορφή πέντε μεγάλων διαλέξεων και έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής. Η ουσία των διαλέξεων αφορά τον εσωτερισμό του θεάτρου και την προσπάθεια που πρέπει να γίνει για να αφυπνισθεί εκ νέου η ανθρώπινη ψυχή, μέσω του ιερού δράματος: Το Μυητικό Θέατρο κατά την διάρκεια της Ανθρώπινης Εξέλιξης · Η Ιερή Χορεύτρια στο Θέατρο της Αρχαίας Ινδίας · Το Μυστήριο του Διονύσου και ο Διθύραμβος · Η εφηβική ηλικία του Αισχύλου στην Ελευσί...

Η Ελένη προκάλεσε το ενδιαφέρον της συγγραφέως για τον πρωτότυπο τρόπο με τον οποίο ο Ευριπίδης αντιμετώπισε έναν μύθο με μακρά παράδοση. Τα "Σχόλια" στην "Ελένη" του Ευριπίδη έχουν συνταχθεί στα ιταλικά, επιθυμία όμως της συγγραφέως ήταν η πρώτη έκδοση να γίνει στα ελληνικά.

Χρησιμοποιώντας πλήρως τις μεγάλες κατακτήσεις του δεύτερου μισού του αιώνα στην συγκριτική μελέτη της θρησκείας ο Dodds μας χάρισε μια συγκροτημένη και πειστική αναπαράσταση του Διονυσιακού παρασκηνίου -και βεβαίως του προσκηνίου- των Βακχών, επεξηγώντας το έργο με πολλά διδακτικά και σύγχρονα παράλληλα... Εξ ίσου διδακτική και γόνιμη είναι η οξυδερκής ανάλυση των δραματικών στοιχείων του έργου, των χαρακτήρων του, των σκηνών, των συγκρούσεων, των πράξεων, των λόγων... αυτή η έκδοση υπερέχει κατά πολύ των προηγουμένων σε ζωντάνια, κατανόηση και εμβέλεια. (W.B. Stanford, He...

Αν ο λόγος της ψυχανάλυσης σκοπό έχει να δείξει τις κρυφές πτυχές του νοήματος, τότε αυτό το βιβλίο του Andre Green αποτελεί ένα από τα καλύτερα δείγματα του είδους. Με αφετηρία τη μελέτη του οιδιπόδειου στην τραγωδία παρουσιάζει διεξοδικά και πρωτότυπα τη δυναμική των συνδέσεών του με το ναρκισσισμό, τον ευνουχισμό, το μαζοχισμό και τη διαστροφή. Ενσαρκώνοντας αυτές τις θεωρητικές και κλινικές απόψεις με ήρωες και καταστάσεις από την αρχαία τραγωδία ("Ορέστεια", "Βάκχες") και την κλασική ("Οθέλλος", "Ιφιγένεια"), αναλύει τις μεταλλάξεις της γραφής και της δομής των τραγικώ...

Τα τελευταία χρόνια είδαν το φως της δημοσιότητας αρκετές μελέτες με τις οποίες γίνεται προσπάθεια να ερμηνευτούν οι αρχαίες ελληνικές τραγωδίες βάσει αφηγηματολογικών θεωριών. Στο παρόν βιβλίο επιχειρώ να ανιχνεύσω κατά πόσον μπορεί να εφαρμοσθή στην ερμηνεία των τραγωδιών του Ευριπίδη ένα από τα πιο γνωστά αφηγηματικά μοντέλα, αυτό του A.J. Greimas, ο οποίος επιχείρησε συνεχίζοντας προσπάθειες άλλων να ανεύρει στα κείμενα γενικές αρχές, που διέπουν και στηρίζουν κάθε αφήγηση. Πρέπει πάντως να "καθησυχάσω" τους αναγνώστες ότι δεν προσπάθησα να εντάξω αναγκαστικά τις τραγωδ...

Η προετοιμασία της ερμηνευτικής έκδοσης του Ρήσου υπήρξε η κύρια ερευνητική μου ενασχόληση στο Κέντρο Ερεύνης της 'Ελληνικης και Λατινικής Γραμματείας της Ακαδημίας Αθηνών τα τελευταία δέκα σχεδόν χρόνια. Ξεκίνησα την εργασία μου στις αρχές του 1995 έχοντας τη γενική εντύπωση ότι αυτή ή σύντομη τραγωδία, εκτάσεως μόλις 996 στίχων, ή όποία διασώθηκε μεταξύ των έργων του Ευριπίδη, δεν πρέπει, να είχε συγγράφει από τον νεότερο τραγικό ποιητή. Στη διάρκεια των πρώτων δύο χρόνων μετέφρασα το αρχαίο κείμενο, συγκέντρωσα τη βασική βιβλιογραφία και άρχισα να καταγράφω τα προβλήματ...