Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στον τόμο συγκεντρώνονται εκατόν-επτά κριτικά κείμενα του Τάσου Λιγνάδη (1926-1989) σχετικά με ελληνόφωνες παραστάσεις αρχαίου δράματος, που δόθηκαν στην Ελλάδα κατά το διάστημα 1975-1989. Οι κριτικές, που δημοσιεύτηκαν κατά χρονολογική σειρά στην εφημερίδα Εσπερινή (1975), στο περιοδικό Επίκαιρα των εκδόσεων Πάπυρος (1976-1979), στην εφημερίδα Μεσημβρινή (1980-1982) και, πολύ πιο αθρόα, στην εφημερίδα Καθημερινή (1983-1989), προσφέρουν ένα πανόραμα των θεατρικών προσεγγίσεων του αρχαίου δράματος κατά τη συγκεκριμένη δεκαπενταετία, το οποίο συνθέτουν μια πληθώρα διαφορετικώ...

Αν η Αντιγόνη, η εξεγερμένη ηρωίδα του Σοφοκλή, αποτελεί σύμβολο απείθειας και ανυπακοής, πόσο ξεφεύγει, αλήθεια, από την εξουσία που αντιμάχεται; Αν η αγάπη για τον αδελφό της την οδηγεί στο θάνατο, ποιες μορφές συγγένειας θα την άφηναν να ζήσει; Πόσο διαφορετική θα ήταν η ψυχανάλυση αν, αντί για τον Οιδίποδα, είχε εκλάβει ως αφετηρία την Αντιγόνη (το "μεταοιδιπόδειο" υποκείμενο); Και τι περιθώρια σεξουαλικής ελευθερίας θα προέβαλλαν αν το ταμπού της αιμομιξίας δεν υπαγόρευε μια κανονιστική ετεροσεξουαλικότητα; Κορυφαία φυσιογνωμία της σύγχρονης κριτικής σκέψης στα π...

Η "Αντιγόνη" βρίσκεται στο επίκεντρο ορισμένων από τις πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις που εκτυλίσσονται τα τελευταία χρόνια στη διεθνή σκηνή της πολιτικής φιλοσοφίας. Αυτές τις θεωρητικές επεξεργασίες επιχειρεί να αποτυπώσει ο ανά χείρας τόμος. Αντιπροσωπεύει, άραγε, η Αντιγόνη αποκλειστικά και μόνο τη συγγένεια και το προπολιτικό, ενώ ο Κρέων την κυριαρχική εξουσία και το νόμο της πόλης; Αποσταθεροποιεί ή επιβεβαιώνει η Αντιγόνη τις στερεότυπες παραδοχές για τη συσχέτιση του γυναικείου φύλου με τη συγγένεια και την οικιακότητα; Θα μπορούσε να εκληφθεί η Αντιγόνη ως μια επαν...

Ευγενική, ηρωική, συνετή, ευσεβής και (κυρίως) πενθούσα τυραννοκτόνος κόρη που αποζητά τη δικαιοσύνη ή στυγνή, αισχρά, αναιδής, φρενήρης και (κυρίως) οργισμένη, αμετανόητη μητροκτόνος εκδικήτρια; Φωτεινή φωνή της επανάστασης ή σκοτεινή κραυγή μιας αδιέξοδης αυτοδικίας; Ηγερία της εξέγερσης ή εγκλωβισμένη στην ψυχοπαθολογία; Αρχετυπική "μορφή" ή ιδιοσυγκρασιακός "χαρακτήρας"; Και τελικά: ποιο είναι το πρόσωπο του πένθους που ταιριάζει στη σοφόκλεια Ηλέκτρα; Αλλά και: πώς μας αναγκάζει και πώς μας επιτρέπει το θέατρο να στοχαστούμε πάνω στη βία της πραγματικότητας; Οι απα...

Το σημασιακό πεδίο του ουσιαστικού "τραγωδία" και του επιθέτου "τραγικό" παραμένει εξ ίσου απροσδιόριστο με την προέλευσή του. Η καθημερινή, ιδιωματική χρήση του όρου συνδέει το "τραγικό" με εμπειρίες, πνευματικές ή υλικές, οι οποίες καλύπτουν μια γκάμα από το πλέον ασήμαντο γεγονός -"το κέικ κάηκε στο ψήσιμο"- έως τη μεγαλύτερη συμφορά και θλίψη. Το σημείο εστίασης μπορεί να είναι στενό και συγκεκριμένο, όπως σ' ένα "τραγικό δυστύχημα", ή απροσδιόριστα ευρύ, όπως στην ξεθωριασμένη φράση "τραγική αίσθηση της ζωής". Τα πολυάριθμα υβρίδια με την ονομασία του "κωμικοτραγικού"...

Ο Δ.Ν. Μαρωνίτης, μεταφραστής και μελετητής της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, αλλά και του Αίαντα ή του Οιδίποδα επί Κολωνώ, συγκεντρώνει στον τόμο αυτό δοκίμιά του από το 1995 μέχρι σήμερα, μεγάλης διαύγειας και ώριμης σκέψης. Είναι κείμενα που γράφτηκαν καταρχήν για να ακουστούν. Χωρίζονται σε δύο ενότητες: α) "Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια" και β) "Από το έπος στο δράμα". Πρόκειται για τα γραπτά ενός μελετητή και διανοητή στην καλύτερη και ωριμότερη στιγμή του, όπου με μεγάλη ελευθερία και τόλμη διαλέγει μοτίβα από τα ομηρικά έπη και την τραγωδία: η γενεαλογία του κακού στην...

Η επίτευξη του τραγικού απαιτεί ένα και μόνον: την αλήθεια του βλέμματος και του αίματος ως μη αναπαραστατικών οντολογικών συσπειρώσεων του γίγνεσθαι της ζωής του υποκειμένου· αυτό τουλάχιστον φαίνεται να επι-σημαίνει, παραδειγματικά, εκείνο το άλλο βλέμμα και εκείνο το άλλο αίμα της Μήδειας, ενώπιον του ανοικτού προς τον θάνατο χρόνου· δηλαδή: ενώπιον της ανοικτότητας του χρόνου προς τη μη αναπαραστατική, ανακλαστική -άμεση, καταληπτική και ριζωματική- πρόσληψη της σωματικότητας, της υλικότητας, της βαρύτητας και του βάθους του συγκεκριμένου, του πραγματικού και μοναδικού...

Ο Σοφοκλής ήταν ένας μεγαλοφυής ποιητής, ο οποίος οδήγησε την τέχνη της τραγωδίας στην ύπατη τελειότητά της. Συνέθεσε δράματα αριστουργηματικά και κληροδότησε στο παγκόσμιο θέατρο τραγικούς ήρωες αιώνιας ακτινοβολίας. Έπλασε μορφές που πασχίζουν να υπερβούν, συχνά με μία πράξη απαράμιλλου θάρρους, τις δυνατότητες τις δοσμένες στον άνθρωπο από τη φύση του, και που τα πάθη τους μας υποβάλλουν σκέψεις και ερωτηματικά γύρω από τη μοίρα του ανθρώπου, γύρω από το αίνιγμα της ζωής. Συγχρόνως ο λόγος του είχε τέτοια ποιότητα, αρμονία και γλυκύτητα, που στην αρχαιότητα τον αποκαλούσ...

Το ανά χείρας πόνημα γεννήθηκε από την ανάγκη να μελετήσουμε συστηματικά τον απόηχο των σοφιστικών συζητήσεων στο "Φιλοκτήτη" του Σοφοκλή. Τα κεφάλαια του ανά χείρας βιβλίου επικεντρώνονται στην εξονυχιστική επισκόπηση των δραματικών δρωμένων υπό το πρίσμα των κεντρικότατων στη σοφιστική προβληματική ζητημάτων του νόμου και της φύσεως, της διττής υφής της ρητορικής πειθούς, της κοινωνικής θεωρίας των σοφιστών και του περίφημου σοφιστικού σχετικισμού. Τα πορίσματα της επιχειρούμενης ανάλυσης μας οδηγούν σε μια καινοφανή και ολιστική πρόσληψη των ρόλων που διαδραματίζουν οι τ...

Ένα από τα γοητευτικότερα στοιχεία στην τραγωδία είναι ο τρόπος αφήγησης µιας ιστορίας γνωστής, που παρουσιάζεται για να συγκινήσει, να διδάξει και να νικήσει, µέσα σε ένα εξαιρετικά ανελαστικό συµβατικό µορφολογικό περίγραµµα. Θα θεωρούσε κανείς ότι η τραγωδία απαντάει συνολικά, ως λοτοτεχνικό είδος, στο γνωστό ερώτηµα της λογοτεχνικής κριτικής, αν το θέµα της αφήγησης ή ο τρόπος της αφήγησης ορίζουν την αξία του λοτοτεχνικού έργου· κατά την τραγωδία, την ορίζει ο τρόπος. Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται µια όσο γίνεται σαφής και σύντοµη παρουσίαση των σωζόµενων τραγωδιών τ...

Η Αντιγόνη, το παλαιότερο από τα σωζόμενα δράματα του Σοφοκλή, είναι, κατά την κρίση του Hegel, το εξοχότερο και αρτιότερο έργο στον αρχαίο και σύγχρονο κόσμο. Στην εποχή μας ζυμώθηκε μέσα στους μεγάλους πολέμους του 20ού αιώνα, στους άταφους νεκρούς, την ενοχή εκείνων που επέζησαν· πέρασε στα χέρια σπουδαίων δημιουργών - R. Rolland, J. Anouilh, B. Brecht, A. Gide, H. Boll, M. Yourcenar, S. Heavey, Γ. Ρίτσου, Άρη Αλεξάνδρου - φωτίζοντας το "δεινόν" του ανθρώπου, τη "δαιμόνια μηχανή¨ όλων των εκδοχών της εξουσίας. Ο G. Steiner κατέγραψε τις εκατοντάδες Αντιγόνες που παίχτηκα...

Η πολλαπλή κρίση, όχι μόνο οικονομική, που περνούν οι χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου θα γίνει κάποτε αντικείμενο μελέτης των ιστορικών. Θα μας πουν τι και ποιοι έφταιξαν. Ωστόσο, εμείς βιώνουμε σήμερα την κρίση ως παροντικό γεγονός σε εξέλιξη και όχι ως τετελεσμένο ιστορικό συμβάν. Ο μόνος τρόπος, λοιπόν, για να "την πούμε" και για να σταθούμε απέναντι στο λόγο της, είναι να τη συλλαβίσουμε θεατρικά. Δεν φτάνει, όμως, να την αφηγηθούμε. Πρέπει και να τη σκηνοθετήσουμε! Να την "παραστήσουμε", δηλαδή, σε μια σκηνή, θεατρικά. Επειδή αυτό που λένε "έξοδο από την κρίση" ή "φως στ...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μετάφραση και σε αρκετά σημεία απόδοση του έργου Περί Ποιητικής του Αριστοτέλους, καθώς επίσης και μια απόπειρα δοκιμίου με την παράθεση σημειώσεων, μια εξαιρετικά δύσκολη προσπάθεια με στόχο την αποκωδικοποίηση, ταξινόμηση και εύληπτη απόδοση του συγγράμματος.

Μια πανεπιστημιακή μελέτη που εστιάζει στο διακείμενο, υπό την έννοια της αντιπρότασης απέναντι σε μια προϋπάρχουσα πρόταση. Το δραματικό υπόβαθρο του κειμένου, "Κάποτε ήσουν καλό παιδί!", από τα "απόκρυφα" θεατρικά του (pieces secretes), εδράζεται γενικότερα στον μύθο του Ορέστη και ειδικότερα στις "Χοηφόρους", την τραγωδία που αποτελεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας "Ορέστεια" του Αισχύλου. Ακρογωνιαίος λίθος της τριλογίας, ο Ορέστης ορίζεται -και μένει έτσι στην Ιστορία- από την ύψιστη ύβρη της μητροκτονίας. Στην εκδοχή του Γάλλου συγγραφέα, ο Ορέστης ακολουθείται από το...

Η τρίτη σπουδή, "το νομίζειν της Ιοκάστης" ανατέμνει το ζήτημα της συμπαραδηλωτικής ιδιοσυστασίας ενός αρχαίου απαρέμφατου, κατά την πολυπαραμετρικότητα της συνάφειάς του με το σκέπτεσθαι, το βούλεσθαι και το δύνασθαι, στο διακύβευμα της ποιητικο πολιτικής ουσίωσης που επιχειρεί η αισχύλεια και σοφόκλεια εξήγηση, με τη συναφή αρμογή του ηρακλείτειου λόγου, στον μύθο των λαβδακιδών.

Κεντρικό αντικείμενο για τον στοχασμό του πρώιμου Νίτσε, όπως φανερώνουν τα κύρια συγγράμματα της περιόδου αυτής, αποτελεί η αρχαία ελληνική τραγωδία. Υπό το πρίσμα της μεταφυσικής και της αισθητικής θεωρίας του Σοπεγχάουερ, ο Νίτσε πραγματεύεται την ακμή και την παρακμή του "αρχαίου μουσικού δράματος" ως αποφασιστικό κεφάλαιο στην ιστορία ολόκληρου του δυτικού πολιτισμού. Η αττική τραγωδία, κατά τον φιλόσοφο, αποτελούσε ολοκληρωμένο έργο τέχνης, σύνθεση ποίησης, πλαστικών τεχνών, χορού και μουσικής, γεννήθηκε δε από τον συγκερασμό δύο πολύ ιδιαίτερων στοιχείων, του "απολλώ...