Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το ζήτημα των σχέσεων του Βυζαντίου με τους βόρειους γείτονές του, και κυρίως τους Αβάρους, προσείλκυσε το ενδιαφέρον μου ήδη κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών μου σπουδών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Η εκπόνηση διδακτορικής διατριβής με θέμα τις σχέσεις του Βυζαντίου με τους Αβάρους, βελτιωμένη μορφή της οποίας αποτελεί η παρούσα μονογραφία, μου έδωσε τη δυνατότητα να προσεγγίσω σε διεπιστημονική βάση ένα μεγάλο εύρος ζητημάτων, τα οποία συνθέτουν το πλαίσιο των επαφών μεταξύ των δύο πλευρών, με απώτερο στόχο την παρουσίαση μιας σφαιρικής εικόνας των βυζαντινοαβαρικών σχέσ...

Η μελέτη της Ιστορίας δεν είναι επιστημονική πολυτέλεια. Ούτε όμως και προπαιδεία για το "ορθώς πράττειν". Στο μέτρο που η Ιστορία αποτελεί αλληλουχία γεγονότων μοναδικών κατά τόπο και χρόνο, δεν μπορεί να επαναληφθεί και, συνεπώς, να έχει μια πρακτική διδακτική αξία. Η δημοφιλής άποψη ότι η "Ιστορία επαναλαμβάνεται και μας διδάσκει" είναι κάπως αντιφατική: "Αν πράγματι μας δίδασκε, δε θα έπρεπε και να επαναλαμβάνεται, αφού θα αποφεύγαμε τα λάθη του παρελθόντος και, επομένως, και τα γεγονότα που παράγονται από αυτά.

Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η συμβολή στη διερεύνηση της περιφερειακής οργάνωσης του συστήματος των οικισμών στις περιοχές που ανήκαν διοικητικά στην "Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία" (ΑΡΑ) κατά την Πρώιμη Βυζαντινή Περίοδο (ΠΒΠ). Ο όρος "Πρώιμη Βυζαντινή Περίοδος" περιλαμβάνει την ιστορική περίοδο από τον 4ο ως και τον 6ο αιώνα μ.Χ., και αναφέρεται στο ανατολικό τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά το 395 μ.Χ. Με τον όρο περιφερειακή οργάνωση εννοείται το διοικητικό σύστημα διακυβέρνησης της ΑΡΑ με πέντε βαθμίδες ιεραρχικής οργάνωσης: α) αυτοκρα...

Το Βυζάντιο αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στην ελληνική αρχαιότητα και τη σύγχρονη εποχή, ενώ στο Βυζάντιο βρίσκονται οι ρίζες του νεότερου Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας. Έως σήμερα, εν πολλοίς, προσεγγίζαμε τον πολιτισμό του Βυζαντίου κυρίως μέσα από τη θεολογία, παρότι πολ­λοί λόγιοι στη Βυζαντινή αυτοκρατορία διακρίθηκαν και στις θετικές επιστήμες. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία διατηρήθηκε για πάνω από χίλια εκατό χρόνια, άλλοτε σε μεγάλη ακμή και άλλοτε δοκιμαζόμενη από ισχυρές εχθρικές επιβουλές, για να καταλήξει συρρικνωμένη γύρω από την πρωτεύουσά της. Η συγγραφή μ...

Με την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1204 από τους σταυροφόρους ης Δ' Σταυροφορίας άρχισε η κατάρρευση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Οι Φράγκοι δεν περιορίστηκαν στην κατάληψη της Πόλης, αλλά διέπραξαν και απίστευτες λεηλασίες και σφαγές. Μάλιστα, η έκτασή τους ήταν τέτοια, που έπειτα από 800 και πλέον χρόνια ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄αναγκάστηκε να ζητήσει δημόσια συγγνώμη από τους ορθοδόξους στη διάρκεια επίσημης επίσκεψης του στην Ελλάδα. Μολονότι αργότερα οι Έλληνες επανέκτησαν την Πόλη, η παρακμή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας συνεχίστηκε, με αποτέλεσμα το 1430 να...

Θα πρέπει κατ' αρχάς να αποσαφηνιστεί ότι οι κάτοικοι και οι αυτοκράτορες του Βυζαντίου δεν ανέφεραν τη λέξη "Βυζάντιο". Ίσως τη χρησιμοποιούσαν όταν επρόκειτο να περιγράψουν την αρχαία πόλη του Βυζαντίου, την οποία είχαν ιδρύσει οι Μεγαρείς στο χώρο όπου σήμερα βρίσκεται η Κωνσταντινούπολη. Μέχρι το 1453 και την Άλωση της Πόλης η αυτοκρατορία τους ονομαζόταν Ρωμαϊκή. Ο όρος "Βυζαντινή Αυτοκρατορία" χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά έναν αιώνα αργότερα, το 1557, από το Γερμανό ουμανιστή ιστορικό Ιερώνυμο Βολφ, στο μνημειώδες έργο του Corpus Historiae Byzantinae, με το οποίο...

Αμέσως μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους της Δ΄Σταυροφορίας το 1204, ο Θεόδωρος Λάσκαρις ίδρυσε την αυτοκρατορία της Νίκαιας, με μοναδικό στόχο την απελευθέρωση της Πόλης και την ανασύσταση της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Αντιμέτωπος με τους λατίνους της Κωνσταντινούπολης, τους Κομνηνούς της Τραπεζούντας, τους Τούρκους του Ικονίου, κατόρθωσε, χάρις στις στρατηγικές και διπλωματικές του ικανότητες, να εδραιώσει το νέο κράτος στη Μικρά Ασία. Η στέψη του Θεόδωρου Λάσκαρι ως αυτοκράτορα Ρωμαίων, η ανασύσταση της Συγκλήτου στη Νίκαια με μέλη Κωνσταντινουπολ...

Ο Ιωάννης Καντακουζηνός, πάμπλουτος γαιοκτήμονας, πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης, θεολόγος και λόγιος, βρέθηκε στο επίκεντρο δύο εμφυλίων πολέμου. Στα μέσα του 14ου αιώνα, σε μια εποχή οικονομικής εξαθλίωσης του Βυζαντίου, με σφοδρές κοινωνικές συγκρούσεις και θρησκευτικές διαμάχες, εκπροσώπησε τους αριστοκράτες στη σύγκρουσή τους με τους αστούς και συντάχθηκε με τους ορθόδοξους Ησυχαστές που αντιστάθηκαν στην προσέγγιση με τη Δύση. Σύγχρονος δύο μεγάλων ηγετών, του Σέρβου Στεφάνου Δουσάν και του Τούρκου Οσμάν, γενάρχη των Οθωμανών, ελίχθηκε και συμμάχησε κατά καιρούς...

Το "Επαρχικόν Βιβλίον", δηλαδή το βιβλίο του επάρχου της Πόλεως, περιλαμβάνει διατάξεις που ρυθμίζουν τον τρόπο λειτουργίας ορισμένων επαγγελματικών σωματείων στην Κωνσταντινούπολη. Όπως δηλώνεται στον τίτλο του, εξεδόθη από τον Λέοντα ς΄ τον Σοφό (886-912). Το κείμενο εντοπίστηκε το 1890 σε κώδικα βιβλιοθήκης της Γενεύης. Οι πληροφορίες που προσφέρει το αναδεικνύουν σε μία από τις σημαντικότερες πηγές για την έρευνα της βυζαντινής κοινωνίας και οικονομίας. Μελετώντας το περιεχόμενό του γίνεται αντιληπτό πόσο ελλιπείς ήταν οι γνώσεις πάνω στα θέματα αυτά, πριν εντοπισθεί κα...

Ο Αλέξιος Α΄, ιδρυτής της δυναστείας των Κομνηνών, στα περίπου σαράντα χρόνια που κυβέρνησε την αυτοκρατορία (1081-1118), πέτυχε να τη σώσει από το χείλος του γκρεμού και να την παλινορθώσει, μέσα σε συνθήκες εξαιρετικά αντίξοες. Από το παρηκμασμένο, χρεοκοπημένο και σπαρασσόμενο Βυζάντιο της δεκαετίας του 1070, ο Αλέξιος Α΄κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα κράτος αξιόμαχο και υπολογίσιμο. Την ιστορία του προικισμένου αυτοκράτορα, που διέθετε στρατιωτικό ταλέντο, πολιτική αντίληψη και σπάνιες διπλωματικές ικανότητες, κατέγραψε λεπτομερώς σε ένα συναρπαστικό αφήγημα η κόρη το...

Ο Αλέξιος Α΄, ιδρυτής της δυναστείας των Κομνηνών, στα περίπου σαράντα χρόνια που κυβέρνησε την αυτοκρατορία (1081-1118), πέτυχε να τη σώσει από το χείλος του γκρεμού και να την παλινορθώσει, μέσα σε συνθήκες εξαιρετικά αντίξοες. Από το παρηκμασμένο, χρεοκοπημένο και σπαρασσόμενο Βυζάντιο της δεκαετίας του 1070, ο Αλέξιος Α΄κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα κράτος αξιόμαχο και υπολογίσιμο. Την ιστορία του προικισμένου αυτοκράτορα, που διέθετε στρατιωτικό ταλέντο, πολιτική αντίληψη και σπάνιες διπλωματικές ικανότητες, κατέγραψε λεπτομερώς σε ένα συναρπαστικό αφήγημα η κόρη το...