Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο πλαίσιο της ιστορικής έρευνας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η μελέτη των αντιλήψεων των σχετικών με το φυσικό περιβάλλον και ο προσδιορισμός της επίδρασης που άσκησαν οι αντιλήψεις αυτές σε κάθε πολιτισμό. Για την περιγραφή του υλικού και πνευματικού πολιτισμού κάθε λαού καθώς και για τον καθορισμό των παραμέτρων, που συνιστούν την οικονομική και κοινωνική ζωή των ανθρώπων, σημαντικό ρόλο παίζει η σχέση που διαμόρφωσαν με την χλωρίδα και την πανίδα και ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μια αγροτική κοινωνία, όπως η βυζαντινή. Τα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα για τον καθη...

Γύρνα Μούσα το χρόνο πίσω και ιστόρησέ μας τα θαυμαστά έργα του Αυτοκράτορα - Στρατιώτη. Τι κι αν μαρμάρωσε ο χρόνος, αχνοφέγγει στην καρδιά η ελπίδα. Προσμένει πότε μαργαριτάρια θα γίνουν στο στέμμα του τα δάκρυά μας, σαν έρθει με Αρχαγγέλου ξίφος.

Ένα μοναδικό, εικονογραφημένο βιβλίο γαστρονομίας όπου η κουζίνα και οι συνταγές υποτάσσονται ευχάριστα στην ιστορία τους, όπου οι μάγειροι και οι δημιουργίες τους ταξινομούνται εύληπτα σε μικρά κεφάλαια με θέματα όπως οι αρχαίες και βυζαντινές νοστιμιές, τα αφροδισιακά, τα άνθη στη μαγειρική, τα "πολεμικά" όσπρια, το βοτάνι της Μακεδονίας, τα γεμιστά πουλερικά, τα φαγητά των αγίων, η φασολάδα και τα στρείδια των αγγέλων, τα γλυκά και η σαλάτα του αυτοκράτορα. Πρόκειται για μία έκδοση υψηλής εκλαΐκευσης που απευθύνεται ταυτόχρονα τόσο στους ειδικούς όσο και στο ευρύ κοι...

Αυτό το βιβλίο προσπαθεί να παρουσιάσει, με όσο το δυνατόν πιο απλό τρόπο και πάνω στη στέρεη βάση των κειμένων, το πώς στη διάρκεια περίπου δυόμισυ αιώνων (602 - 867) κατέρρευσε η παλαιά πρωτοβυζαντινή άρχουσα τάξη (δηλαδή, η αρχαιογενής συγκλητική αριστοκρατία) και τη θέση της πήρε η νέα μεσοβυζαντινή άρχουσα τάξη, με αρχικό πυρήνα της την κοινωνική σύμπλευση των ηγεσιών στρατού και κλήρου. Για να φθάσουν σε σύμπλευση, στρατός και κλήρος είχαν έλθει σε ρήξη μεταξύ τους κατά την ενδιάμεση εποχή (726 - 787), η οποία αποκαλείται καταχρηστικά "εποχή της εικονομαχίας".

Το Βυζάντιο είναι ταυτόχρονα μια πόλη και μια αυτοκρατορία. Η περίεργη τύχη της άλλοτε ταπεινής πόλης του Βοσπόρου δημιούργησε γρήγορα το θρύλο. Το Βυζάντιο-Κωνσταντινούπολη, προορισμένο να γίνει η έδρα της πρώτης χριστιανικής αυτοκρατορίας, θεωρήθηκε εξαρχής έργο θείας έμπνευσης [...] και η ίδρυση της πόλης που διάλεξε ο Θεός θεωρήθηκε ότι συμβόλιζε και την ίδρυση της χριστιανικής αυτοκρατορίας. Η χριστιανική ιστοριογραφία δημιούργησε το θρύλο της ιερής πόλης της Κωνσταντινούπολης σαν απάντηση θα έλεγε κανείς στον ειδωλολατρικό θρύλο για την ίδρυση της Ρώμης [...] Έτσι με...

Η μελέτη της πρώιμης λατινοκρατίας (μετά την Δ΄ σταυροφορία) στη Ρωμανία αποτελεί επίπονη προσπάθεια κυρίως λόγω των ελλιπών διαθέσιμων στοιχείων (ανεπαρκείς αρχειακές πηγές) στην Ελλάδα. Τα τελευταία χρόνια γίνεται σοβαρή προσπάθεια να αξιοποιηθεί ανέκδοτο αρχειακό υλικό από αρχεία της δυτικής Ευρώπης προκειμένου να διαφωτιστούν πτυχές της παρουσίας των δυτικών στον ελληνικό χώρο. Η παρουσίαση των κάτωθι άρθρων αφορά την παρουσία, την πολιτική και τις κοινωνικοοικονομικές σχέσεις των δυτικών δυνάμεων που εγκαταστάθηκαν στο χώρο της άλλοτε βυζαντινής αυτοκρατορίας (Ρωμανίας...

Το θαύμα της χιλιόχρονης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας θα ήταν αδύνατο να συντελεστεί χωρίς το στρατό της, που της επέτρεψε να διατηρήσει των ισχύ της παρά τις συνεχείς εξωτερικές προκλήσεις που αντιμετώπιζε από εχθρούς που διέφεραν σημαντικά μεταξύ τους. Στα πλαίσια αυτά, η ρωμαϊκή κληρονομιά ήταν το ίδιο σημαντική με την υιοθέτηση νέων όπλων και τακτικών στη μάχη. Το "υγρό πυρ", αν δεν ήταν το πιο σημαντικό από τα όπλα αυτά, σίγουρα ήταν αυτό που κατάφερε να αποκτήσει τη μεγαλύτερη φήμη όλων. Χρησιμοποιήθηκε καθ' όλη τη διάρκεια της βυζαντινής ιστορίας και χάρισε περιφανείς...

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453 σήμανε το τέλος χιλίων και πλέον χρόνων ζωής της Χριστιανικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Παράλληλα, αποτέλεσε την απαρχή ριζικών αλλαγών. Η Δύση ταυτίστηκε με την Ευρώπη, οι Ρώσοι ακολούθησαν την οδό της αυτοκρατορίας, οι Οθωμανοί έγιναν παγκόσμια δύναμη, οι Έλληνες έμειναν εξόριστοι στη γη τους. Η απώλεια της Κωνσταντινούπολης δημιούργησε ένα κενό και άλλαξε τις ισορροπίες στον χριστιανικό κόσμο. Ο Michael Angold εξετάζει τις συνθήκες του ύστερου Βυζαντινού πολιτισμού και τις πολιτισμικές ζυμώσεις που επέτρεψαν στην...

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453 σήμανε το τέλος χιλίων και πλέον χρόνων ζωής της Χριστιανικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Παράλληλα, αποτέλεσε απαρχή ριζικών αλλαγών. Η Δύση ταυτίστηκε με την Ευρώπη, οι Ρώσοι ακολούθησαν την οδό της αυτοκρατορίας, οι Οθωμανοί έγιναν παγκόσμια δύναμη, οι Έλληνες έμειναν εξόριστοι στη γη τους. Η απώλεια της Κωνσταντινούπολης δημιούργησε ένα κενό και άλλαξε τις ισορροπίες στον χριστιανικό κόσμο.

Ο Ίταλο Καλβίνο στις "Αόρατες πόλεις" παρατηρεί ότι "αυτό που χαίρεσαι σε μια πόλη δεν είναι τα εφτά ή εβδομήντα εφτά της θαύματα, αλλά η απάντηση που δίνει σε ένα σου ερώτημα... Ή το ερώτημα που σου βάζει αναγκάζοντάς σε να απαντήσεις". Οι υστεροβυζαντινές επαρχιακές πόλεις που εντοπίζονται στον ελλαδικό χώρο και αποτελούν το θέμα αυτού του βιβλίου, αν και είναι ως έναν βαθμό "αόρατες" τόσο στα κείμενα όσο και στη βιβλιογραφία, θέτουν όχι μόνον ένα αλλά πολλά ερωτήματα, κρίσιμα για την κατανόηση της βυζαντινής κοινωνίας κατά την εποχή των Παλαιολόγων. Την κυρίαρχη ομάδα...

Η εκθεμελιωτική οικονομική κρίση που βιώνουμε υπακούει σε μεγάλα διεθνή ρεύματα αλλά αποτελεί παράλληλα συνέπεια και κορύφωση της παρασιτικής ένταξης της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας στη Δύση. Αυτή ολοκληρώθηκε στη διάρκεια μιας μακράς ιστορικής διαδρομής, που ξεκινά από τον... 11ο αι., όταν ο βυζαντινός ελληνικός κόσμος άρχισε να υποτάσσεται οικονομικά στη Βενετία και τη Γένοβα. Σταθμοί σε αυτή την πορεία απώλειας της αυτονομίας μας υπήρξαν αρχικώς η κατάκτηση και ο διαμελισμός του Βυζαντίου, μετά το 1204, η Άλωση του 1453 και, εν συνεχεία, μια ατελής και ανολοκλήρωτ...

Η "Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους" του Georg Ostrogorsky αναγνωρίστηκε ως βασικό έργο για τη μελέτη της βυζαντινής ιστορίας σχεδόν αμέσως μετά την πρώτη έκδοσή της, και ο συγγραφέας είχε την ευχέρεια να τη βελτιώσει και να την εμπλουτίσει σε μεταγενέστερες εκδόσεις. Δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι το έργο αυτό, που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, συντρόφευε στις σπουδές τους όλους τους βυζαντινολόγους μετά τον πόλεμο, και επομένως μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει επηρεάσει όσο κανένα άλλο τη διεθνή έρευνα για την ιστορία του Βυζαντίου. Ο συγγραφέας παρουσιάζει με σα...

Το Βυζάντιο κατέχει μια παράδοξη θέση στην ιστοριογραφία. Σε σχέση με την αργή συγκρότηση των δυτικών κοινωνιών και με τον τουρκικό μουσουλμανικό κόσμο, το Βυζάντιο εμφανίζεται ως μια προέκταση της αρχαιότητας στην οποία βάζει τέλος η πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Αυτή η ιδιαιτερότητα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πεποίθηση των ιστορικών της μεσαιωνικής περιόδου ότι η "φεουδαρχία" που χαρακτήρισε τη Δύση υπήρξε αποκλειστικότητα μιας Ευρώπης "καρπού των εισβολών", κατά την έκφραση του Μαρκ Μπλοκ. Ανατρέχοντας στην προέλευση αυτής της ερμηνείας, η Εβελύν Πατλαζάν προ...

"Σας μιλώ για το Βυζάντιο", με την προσοχή εστιασμένη στα επιτεύγματα της χιλιόχρονης αυτής αυτοκρατορίας, υπογραμμίζοντας τα κατάλοιπα του πολιτισμού της στη σύγχρονη κοινωνία, σ' αυτό που ονομάζουμε "το Βυζάντιο μετά το Βυζάντιο". Ένα βιβλίο γραμμένο "εκ του ταμείου", που σκόπιμο είναι να ειδωθεί ως σύνολο, ωστόσο πάντα μέσα από το πρίσμα των δώδεκα επιμέρους κεφαλαίων του. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά περιεχόμενα των τεσσάρων πρώτων κεφαλαίων: -"Βυζαντινή ταυτότητα": Οι τέσσερις λέξεις του Δημάρατου. Ρωμαίος-Ρωμιός-Χριστιανός-Έλλην-Γραικός. Υπήκοοι, πολίτες και "...

Ο 13ος αιώνας είναι σημαντικός για την Ορθοδοξία και τη συνολική Βυζαντινή Ιστορία, αφού παρουσιάζει τα ψήγματα της ανόρθωσης ανάμεσα στην άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Λατίνους και την ανακατάληψή της από τον πυρήνα αντίστασης της αυτοκρατορίας της Νίκαιας και την συνεπακόλουθη ανάταση των χρόνων των Παλαιολόγων, τις προσπάθειες για προσέγγιση των Εκκλησιών, τις ουσιαστικές συζητήσεις για τα βασικά δόγματα της Ορθοδοξίας και την προετοιμασία εμφάνισης της κίνησης των Ησυχαστών. Η καταγραφή της περιόδου από τους Νικήτα Χωνιάτη, Γεώργιο Ακροπολίτη, Γεώργιο Παχυμέρη κ...

Ο συγγραφέας δεν περιορίζεται σε μια απλή εξιστόρηση των γεγονότων, αλλά τα αναλύει σε βάθος, ώστε ο αναγνώστης να σχηματίζει μια ολοκληρωμένη και αντικειμενική εικόνα για τα διαδραματιζόμενα σε κάθε φάση της ένδοξης εκείνης ιστορικής περιόδου. Το κείμενο συνοδεύεται από πλούσια εικονογράφηση και ειδικά σχεδιασμένους χάρτες της διοικητικής διαίρεσης της Αυτοκρατορίας και των στρατιωτικών επιχειρήσεων και εκστρατειών των Βυζαντινών αυτοκρατόρων. Η νέα σειρά για την ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κινείται στα πρότυπα της εξαιρετικά επιτυχημένης σειράς "Οι Φλόγες του Π...

Τον 18ο αιώνα, ο Edward Gibbon, με το έργο του "Παρακμή και πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας", δυσφήμισε το Βυζάντιο ως μία κακή συνέχεια της αρχαίας Ελλάδας και της αρχαίας Ρώμης. Μετά τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο όμως, με τη συμβολή των ιστορικών Robert Byron, David Talbot-Rice και Steven Runciman, η φήμη του αποκαταστάθηκε και τελικά θεωρήθηκε, όπως ήταν δίκαιο, άξιος διάδοχος των πολιτισμών που το γέννησαν! Αυτή η συνομωσία σιωπής που κράτησε καιρό στη Δύση, αδίκησε το Βυζάντιο, αλλά και μένα που νοιώθω... Βυζαντινή και έπρεπε να αντιδράσω. Έτσι προσπάθησα να τη μάθω...

Τα κείμενα του ανά χείρας βιβλίου είναι περισσότερο μια διαμαρτυρία στην κυριαρχία της θρησκευτικής και θεολογικής αντίληψης της ιστορίας που μαστίζει ανέκαθεν τον νεοελληνικό βίο, και η οποία από τη δεκαετία του 1990 είναι καταιγιστική σε αρκετούς διανοούμενους και σε σημαντικό ρεύμα της νεοελληνικής κοινωνίας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι προετοιμάστηκε από το ρεύμα των νεο-ορθόδοξων τη δεκαετία του 1980. Είναι κείμενα "αντίστασης" στην κυρίαρχη εθνο-θρησκευτική Ιδεολογία, η οποία έχει βασικές συνιστώσες το "ένδοξο τρισχιλιετές έθνος", τη "συνέχεια του ελληνισμού", τη "δια...